«سعید رضاخان»، هنرمند نقاش پشت شیشه در گفتگو با خبرنگار فرهنگی خبرگزاری شبستان درباره تاثیر تغییر و تحولات فرهنگی روی این هنر، اظهار کرد: فرهنگ بخشی ویژه از زندگی بشری است که نمی‌توان آن را از زندگی روزمره و لحظه لحظه‌های تاریخ تمدن جدا دانست. به همین نسبت می‌توانیم تاثیر آن را بر انواع هنرها از جمله نقاشی پشت شیشه جستجو کنیم. پس چه در گذشته و در آثار هنرمندان کلاسیک این تکنیک و چه در حال حاضر تاثیر آن مشهود است.
این هنرمند نقاش با بیان اینکه در دوران قاجار با ظهور آثار خیالی سازی در پشت شیشه مواجهیم و پس از آن شمایل نگاری گسترش می‌یابد، تصریح کرد: در اینجا یک پرسش مطرح است. چرا نقاشان پشت شیشه به سراغ خیالی سازی رفتند؟ پاسخ ساده است. خیالی سازی برگرفته از فرهنگ ایرانی و تاریخ اسطوره‌ای ایران است. اگر به گذر سیاوش از آتش دقت کنید آثاری با این مضمون وامدار فرهنگ کهن ایران زمین هستند. وامدار آیین سیاوشان از دوران کیانیان هستند. در مورد دیگر آثار خیالی سازی هم به همین شکل است. هر جا آثاری با موضوع خیالی سازی می‌بینیم نشانه‌های فرهنگی را هم می‌بینیم. همین موضوع به شمایل نگاری کشیده می‌شود و ربط پیدا می‌کند.
وی درباره ارتباط فرهنگی میان خیالی سازی و شمایل نگاری در نقاشی پشت شیشه توضیح داد: خیالی سازی برگرفته از فرهنگ ایرانی است. فرهنگی که ریشه در هزاره‌های مجهول تاریخ ما دارد. به آن زمان که درست نمی‌توانیم قدمتی برایش در نظر بگیریم. همان آیین سیاوشان که به آن اشاره کردم از نظر فرهنگی بسیار قابل توجه است، زیرا از پهلوانی وارد عصر تاریخی ایران می‌شود. به این ترتیب به بقای خود ادامه می‌دهد تا آنجا که نشانه‌های آن را در دین اسلام و بویژه تشیع می‌بینیم.
رضاخان ادامه داد: نخل گردانی، پوشیدن جامه سیاه، بر سر و سینه زدن، مویه کردن، خنج انداختن صورت، پریشان کردن گیسوان و مسایلی از این دست همه مولفه‌های فرهنگی آیین سیاوشان هستند که به دوران اسلامی ایران راه یافتند. به این ترتیب ارتباط میان خیالی سازی و شمایل نگاری به وضوح دیده می‌شود. به این معنی که شمایل نگاری در امتداد خیالی سازی است و نمی‌توانیم این دو را جدا و مستقل از دیگری بدانیم.
وی تأکید کرد: آیین سیاوشان تاثیر خود را بر دین‌های پس از خود گذاشت و به این ترتیب به بقای خویش ادامه داد؛ از سویی دیگر در دوران صفویه با رشد شیعه گری در ایران روبرو می‌شویم. به این ترتیب نمادهای آیین سیاوشان که در فرهنگ ایران نهادینه شده بودند به دین رسمی راه یافتند و به صورت فراگیر دیده شدند. سپس در دوران قاجار و با توجه به بافت فرهنگی جامعه که بر پایه مذهب و سنت بود با گسترش نقاشی پشت شیشه بر پایه ارزش‌های شیعه دوازده امامی روبرو شدیم. در اینجا نقش‌پذیری نقاشی پشت شیشه از فرهنگ، به صورت واضح مشخص است.
رضاخان با بیان اینکه فرهنگ و جامعه به صورت مستقیم در نقاشی پشت شیشه تأثیر دارند، گفت: برای بررسی تاثیرپذیری نقاشی پشت شیشه از فرهنگ در زمان حال حاضر باید شرایط فرهنگی جامعه بررسی شود. پس از آن باید دید که انعکاس این فرهنگ در نقاشی حال حاضر به چه اندازه است؟ در حال حاضر فردگرایی در جامعه رواج دارد، حتی می‌توانم به نظریه توده تنها در جامعه شناسی اشاره کنم. افرادی که در سطحی ترین شکل ممکن با یکدیگر در ارتباط هستند و ارتباطات ژرفی میان آنها شکل نمی‌گیرد. به این ترتیب روند زندگی‌ها دچار تغییر می‌شود.
این هنرمند نقشی پشت شیشه در ادامه ابراز کرد: همین تغییر در دیگر بخش‌های جامعه نیز به چشم می‌خورد. به این معنی که سرمایه اجتماعی افراد با گذشت زمان سقوط می‌کند. در عرصه هنر نیز به همین شکل است. شیوه‌های شخصی گسترش می‌یابند و شما فردگرایی را در هنر نیز به وضوح می‌بینید. نقاشی پشت شیشه نیز در حال حاضر به این سمت رفته است. به این معنی که تاثیر فرهنگ و جامعه را به صورت مستقیم در نقاشی پشت شیشه می‌بینیم.
وی خاطرنشان کرد: نقاشی پشت شیشه از جامعه و فرهنگ حاکم بر آن در زمان حال حاضر نیز تاثیر می‌پذیرد؛ باید این نکته را در نظر بگیریم که تاثیرگذاری در هنر دوسویه است. یعنی تاثیرپذیری و تاثیرگذاری هر دو امکان پذیر هستند. اما همانطور که گفتم فردگرایی در جامعه تأثیر مستقیم خود را بر هنر از جمله نقاشی پشت شیشه نیز گذاشته است. به این ترتیب شاهد ظهور انواع شیوه‌های شخصی هستیم.
پایان پیام/
نظر شما