حجت الاسلام کمیل پهلوان زاده در گفتگو با خبرنگار دین و اندیشه خبرگزاری شبستان با گرامیداشت شهادت امام صادق(ع) ابتدا با اشاره به شخصیت علمی این امام همام گفت: در دوره امامت امام صادق (علیه السلام) مسلمانان بیش از پیش به علم و دانش روی آوردند و در بیشتر شهرهای قلمرو اسلام به ویژه در مدینه، مکه، کوفه، بصره مجالس درس و مناظره های علمی دایر شد و از رونق خاصی برخوردار گردید.
این سخنران مذهبی افزود: در این شرایط با استفاده از فرصت به دست آمده امام صادق (ع) توانست نهضت علمی فرهنگی پدرش امام باقر(ع) را ادامه دهد و علوم و معارف اهل بیت را بیان و در همه جا منتشر کند.
وی تصریح کرد: سفرهای اجباری و اختیاری امام به شهرهای مختلف نقش بسزایی در معرفی علوم اهل بیت و گسترش آن در جامعه داشت، برخورد وی با گروههای مختلف مردم سبب شد که آوازه شهرتش در دانش و بینش دینی، علم و تقوی، سخاوت و جود وکرم و ... در تمام قلمرو اسلام طنین انداز شود و مردم از هر سو برای استفاده از دانش بیکران ایشان رهسپار شوند.
حجت الاسلام پهلوان زاده بیان کرد: در شرایطی که علوم و فلسفه ایرانی، هندی و یونانی به حوزه اسلامی راه یافت و بازار ترجمه علوم گوناگون از زبان‌های مختلف به زبان عربی گرم و پررونق گردید و از طرفی مکتب‌های کلامی و فرقه مذهبی و فقهی در این عصر پایه گذاری شد، امام صادق (ع) با تمام جریان‌های فکری و عقیدتی آن روز برخورد کرده و موضوع اسلام و تشیع را در برابر آنها روشن ساخته و برتری بینش اسلام شیعی را ثابت کرده است.
این سخنران مذهبی خاطرنشان کرد: یکی از رویدادهای مهم علمی در این دوران، مناظرات امام صادق (ع) با بزرگان دانشهای گوناگون بود، در این دوران نیز شاگردان زیادی به گرد شمع وجود امام صادق(ع) حلقه زدند و ایشان به تأسیس یک نهضت عظیم فکری و فرهنگی و بالنده مبادرات ورزید.
وی عنوان کرد: امام صادق در مناظرات خود رفتار و گفتار عالمانه داشت و همچون سایر ائمه جایگاه مقبولی به لحاظ دانش در جامعه داشتند که به مناظرات و صحبت‌هایشان بین مردم مشهور بودند مردم ایشان را به عنوان الگو قبول داشتند و به فراگیری دانش از آنها و مناظره و مباحثه با امام می‌پرداختند بنابراین رفتار و گفتارشان عالمانه و همراه با اخلاق بود.
وی گفت: ایشان با استفاده از این فرصت به بازسازی و نوسازی فرهنگ ناب اسلام پرداخت و شیفتگان مکتب حق از اطراف و اکناف، از بصره، کوفه، یمن و نقاط مختلف حجاز به مرکز اسلام؛ یعنی مدینه، سرازیر شدند.
حجت الاسلام پهلوان زاده با اشاره به ویژگی های شخصیتی این امام افزود: امام صادق(ع) در بهره گیری از افراد توانا، راهنمایی و تذکّر و تبلیغ عملی، دانش اندوزی واستفاده از فرصت ها وارتباط با نسل جوان، توانایی بسیار بالایی داشتند و آموزه های فراوانی را از خود به جای گذاشتند.
وی بیان کرد: ایشان با ارزیابی قابلیّت ها و توانمندی های شاگردان خود، برخی از آن ها را برای پاسخ به سؤالات و گفت و گوهای علمی پرورش داده بود. به عنوان مثال در مباحث کلام و مباحث اعتقادی به ویژه مسائل امامت، افراد ممتاز و برگزیده ای، همچون: «هشام بن سالم»، «هشام بن حکم»، «حمران بن اعین» و... را تربیت کرده بود و به موقع از آن ها استفاده می کرد.
مؤثرترین روش امامان در عرصه تبلیغ
این سخنران مذهبی عنوان کرد: مؤثرترین روش امامان در عرصه تبلیغ، «تبلیغ عملی» بود، یعنی خود، تجسم عالی ارزش های انسانی که همان ارزش های قرآنی است، بودند، امام صادق(ع) در این زمینه می فرماید: «العالم من صدّق فعله قوله و من لم یصدّق فعله قوله فلیس بعالمٍ؛ عالم کسی است که رفتار او گفتارش را تصدیق کند و هر کس که کردار او سخن وی را تصدیق نکند او بر خلاف گفته اش باشد، عالم نخواهد بود.»
وی تصریح کرد: همچنین از منظر امام صادق(ع) علم و دانش نوری است که خداوند به قلب و دل هر کس بخواهد، می‌تاباند، به همین جهت با عبارات حکیمانه ای شیعیان را به کسب دانش ترغیب می کرد.
تدبّر در آیات قرآن از ویژگی‌های مهم مکتب امام جعفر صادق (ع
حجت الاسلام پهلوان زاده خاطرنشان کرد: یکی از ویژگی‌های مهم مکتب امام جعفر صادق (ع) «تدبّر در آیات قرآن» است که هر فرد مسلمان بنابر ظرفیت وجودی خود می‌تواند از معارف، حقایق و آموزه های قرآن استفاده کند، ایشان در این زمینه می فرماید: «همانا قرآن جایگاه نور هدایت و چراغ شب های تار است. پس شخص تیزبین باید در آن دقّت کند و برای بهره مندی از پرتوش نظر خویش را بگشاید، زیرا که اندیشیدن مایه زندگانی و حیات قلب انسان بیناست.»
وی اظهار داشت: مکتب امام صادق علیه السلام ارتباط مستقیمی با عقل ورزی دارد، در این باره روایتی از ایشان وجود دارد؛ «إن الله ما خلق خلقاً افضل من العقل» یعنی خداوند مخلوقی برتر از عقل خلق نکرده است.
این استاد حوزه و دانشگاه گفت:یکی از مهمترین کارکردهای شناختی عقل خداشناسی است. امام صادق (ع) در این زمینه میفرماید: « … فبالعقل عرف العباد خالقهم و انهم مخلوقون و انّه المدبِّر لهم و انّهم المدبَّرون و أنه الباقی و هم الفانون … »یعنی آدمیان با عقل، خالقشان را میشناسند و به مدبر بودن او برای آنها و بهره‌مندی آنها از تدبیر او اذعان مینمایند و به باقی بودن او و فانی بودن خود اعتراف می‌کنند.
وی بیان کرد: امام صادق (علیه السلام) عقل را راهنمای مؤمن دانسته است «العقل دلیل المؤمن» یعنی با راهنمایی عقل، انسان به حقایق معارف و مقاصد دینی دست پیدا می‌کند؛ بدین جهت عقل را باید ابزار شناخت حقایق علوم الهی و معارف دینی دانست.
نظر شما