خبرگزاری شبستان-استان فارس؛ مهدی رحمانیان| مسجد به عنوان یکی از بنیادی‌ترین نهادهای اجتماعی و مذهبی در جوامع اسلامی، نقش کلیدی در ساختار اجتماعی، فرهنگی و سیاسی مسلمانان ایفا کرده است.
در جوامع اسلامی، مسجد نه تنها محلی برای عبادت و برگزاری مراسم دینی است، بلکه به عنوان مرکزی برای گردهمایی‌های اجتماعی، آموزشی و فرهنگی نیز عمل می‌کند.
مسجد به عنوان یک نهاد محوری در جامعه می‌تواند نقش بسزایی در تحول محلات اسلامی ایفا کند.
مسجد محوری به معنای قرار گرفتن مسجد به عنوان کانون اصلی فعالیت‌های اجتماعی در محله است. در این راستا، مسجد به عنوان مرکزی برای ایجاد ارتباطات اجتماعی، فرهنگی و آموزشی میان افراد جامعه عمل می‌کند. این مفهوم به ویژه در جوامع اسلامی که باورها و سنت‌های مذهبی دارای اهمیت ویژه‌ای هستند، اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.
تحول محله اسلامی
مسجد محوری می‌تواند به تحولات مثبت در محله اسلامی کمک کند. برخی از این تحولات شامل موارد زیر است:
توسعه همبستگی اجتماعی
با گردهمایی افراد در مسجد، ارتباطات مثبت و تعاملات اجتماعی افزایش می‌یابد که منجر به تقویت همبستگی و وحدت در جامعه می‌شود.
تقویت هویت اسلامی
مسجد به عنوان نماد هویت اسلامی و فرهنگی یک محله عمل می‌کند. برگزاری مناسبت‌های مذهبی سبب تقویت احساس تعلق و هویت اسلامی در میان افراد می‌شود.
فعالیت‌های اجتماعی و فرهنگی اطراف مساجد می‌تواند به رونق اقتصادی محله‌ها کمک کند. برگزاری بازارهای محلی، نمایشگاه‌ها و برنامه‌های فرهنگی می‌تواند به رشد و توسعه اقتصادی محله‌ها منجر شود.
بازنگری در مدیریت و برنامه‌ریزی مساجد و ایجاد فضایی جذاب برای جوانان از جمله اقداماتی است که می‌تواند به تحقق این اهداف کمک کند.
مسجد به عنوان یک نهاد محوری در جامعه می‌تواند نقش بسزایی در تحول محلات اسلامی ایفا کند. با توجه به اهمیت مسجد در ایجاد همبستگی اجتماعی، آموزش و پرورش، و خدمت به نیازمندان، ضروری است که همگان به تقویت نقش این نهاد بپردازند.
این امر می‌تواند موجب ایجاد جوامعی پایدار و فرهنگی غنی گردد که در آن هویت اسلامی و اجتماعی افراد تقویت شود. بازنگری در مدیریت و برنامه‌ریزی مساجد و ایجاد فضایی جذاب برای جوانان از جمله اقداماتی است که می‌تواند به تحقق این اهداف کمک کند.
مسجد محوری و گام دوم انقلاب
امام جمعه شیراز در نشست قرارگاه «مسجد محوری و تحول محله اسلامی» گفت: باید ببینیم حرکت مسجد محور و محله اسلامی را در راستای چه کاری در نظام جمهوری اسلامی انجام می دهیم.
به گفته آیت الله لطف الله دژکام، در بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی مقام معظم رهبری فرموده اند که ما بعد از چهل سالگی انقلاب پیش روی خود یک حرکت طولانی داریم ناظر به سه محور خودسازی، جامعه پردازی و تمدن سازی. مسجد جای هر سه این کارها است و در راس مسائلی که ما مدنظرمان هست انشاالله باید بحث خودسازی باشد.
ما بعد از چهل سالگی انقلاب پیش روی خود یک حرکت طولانی داریم ناظر به سه محور خودسازی، جامعه پردازی و تمدن سازی. مسجد جای هر سه این کارها است
آنگونه که وی گفته برخی جاها باید از خود بگذریم تا چراغ های خاموش روشن شود و تا این خودسازی را نکرده باشیم نمی شود.
ضرورت خودسازی
وی ادامه داد: بنده در تجربه سالیان پس از انقلاب دقیقا به یاد دارم که گاهی حتی با انگیزه به نظر مقدسی جلو آمده ایم اما اینکه بخواهیم بگوییم من یا تو نتیجه این شده که مردم از هر دو مایوس شده اند در حالیکه اگر مجال دهیم کار خوب انجام شود و حمایت کنیم نتیجه کار برای همه ما است و هیچ کسی از این حرکت خِیر بی بهره نخواهد ماند و این خودسازی می خواهد.
به اعتقاد امام جمعه شیراز، در بحث کار قرارگاه مسجد محوری و تحول محله اسلامی اگر هر فردی نقشی به عهده گرفت اولین وظیفه اش این است که ذره بین روی رفتار خود انداخته و رفتاری که باعث دلسردی دیگران شود انجام ندهد.
خودخواهی ممنوع
وی گفت: امروز ما نیاز به انسجام ملی و نشاط برای فعالیت های سیاسی، اجتماعی و دینی داریم و اگر یک حالت خودمحوری و خودخواهی در هر کدام از ارکان اطراف قضیه ایجاد شود مطمئنا باعث شکست حرکت خواهد شد و این خواهش را بنده دارم که به یکدیگر یادآور شویم که کار را برای خدا بدون ذره ای شائبه خودخواهی در آن انجام دهیم.
در بحث کار قرارگاه مسجد محوری و تحول محله اسلامی اگر هر فردی نقشی به عهده گرفت اولین وظیفه اش این است که ذره بین روی رفتار خود انداخته و رفتاری که باعث دلسردی دیگران شود انجام ندهد.
به اذعان امام جمعه شیراز، گاهی انسان خودپرست می شود و نمی تواند خدا را به یاد دیگران آورد، امام خمینی(ره) این بیت را از مثنوی خواندند که "مادر بتها بت نفس شماست" و ما باید اول این بت را بشکنیم تا بتوانیم مسجد داشته باشیم وگرنه تبدیل به بت خانه می شود. در نگاه جامعه پردازانه نیز باید هماهنگ شویم و یک گفتمان واحد داشته باشیم، این مسائل مهمی است که در گام دوم باید انجام دهیم.
آنگونه که آیت الله دژکام گفته در بحث محله اسلامی و مسجد محوری این ظرافت ها مهم است، وقتی می خواهیم یک کار جامعه پردازانه انجام دهیم مثلا چندین مجموعه دلسوزانه کار را شروع کرده اند چون سازمان و ساختار نداشته اما حالا باید چه کار کنیم؟اگر کسی ناامید شد کنار می رود، ما می خواهیم دست یکدیگر را بگیریم و همه پای کار آمده و حرکت عظیمی را شروع و در جامعه جریان سازی کنیم.
به اذعان وی، مراقب باشیم که هماهنگ سازی عمدتا کار علما است و دقیقا باید بدانند در نقشه کار تمام مجموعه ها چه خبر است و نقاط اشتراک را پیدا کرده تا هماهنگ کار کنیم و اگر در جایی اختلاف دیدگاه وجود دارد ترجیح دیدگاه برتر را بدهد و این نقش علما است و نمی شود نسبت به مجموعه فعالیت هایی که در جامعه می شود ناآگاه باشیم.
این عضو مجلس خبرگان رهبری تاکید کرد: اگر بنا است در طول پنج سال آینده طبق قانون برنامه هفتم توسعه جلو رویم و اگر در راستای قانون دلسوزانه حرکاتی انجام دادیم و دچار چندگانگی شدیم باید سریع هماهنگی ایجاد کنیم تا کار بزرگ تری را ارائه دهیم و از این جهت خودسازی قبلی به کمک ما می آید تا انگیزه غیر الهی را در کار نیاوریم و کار برای خدا که باشد همه همراهی می کنند.
مسجد اگر معنویت و اخلاق نداشته باشد بقیه مسائل آن به حاشیه می روند
تمدن سازی در مسجد محوری
وی به بحث سوم تمدن سازی نیز اشاره کرد و گفت: تمدن رقیب ما یک الگو و مدل برای اقدام محله ای ارائه کرده است که نشان دهد موفق بوده و ما نیز با توجه به امکانات موجود کشور باید نشان دهیم که در بین ۲۰۰ کشور دنیا موفق تر عمل کرده ایم و در این راستا باید خیلی هماهنگ باشیم.
به اعتقاد وی، حرکت ما، یک حرکت تمدن سازانه است و در عرصه فرهنگی باید نشان دهیم که روش ما بهتر است وگرنه مردم همراهی نمی کنند و باید برتری خود را نشان دهیم، بنابراین بحث محله محوری و مسجد محوری در بحث رقابت بین تمدنی جایگاه ویژه ای دارد که اگر توجه نکنیم ضرر خواهیم کرد.
معنویت و اخلاق دو رکن مسجد محوری
دژکام با تاکید بر اینکه مسجد اگر معنویت و اخلاق نداشته باشد بقیه مسائل آن به حاشیه می روند، اظهار کرد: ما خیلی وقت ها خدمات ارائه می کنیم اما چون معنویت نیست و مسائل دنیوی است دیگر به نتیجه ای که می خواهیم نمی رسیم.کانون مسجد کانون ذکر، معنویت و یاد خدا است و از این نباید غافل شد.
وی گفت: در گزارش های خود بحث معنویت را محور اصلی بدانیم چون مسجد جای معنویت است که اگر نداشته باشیم تمام کارهای ما ضایع می شود.
مسجد می خواهد تحول معنوی ایجاد کند و اگر این تحول را ایجاد نکند تمام خدماتی که ارائه کرده ایم ضایع شده است پس تلاش شود
امام جمعه شیراز خاطرنشان کرد: ما هزینه ها را برای معنویت می کنیم و این تفاوت را در مرام سند ۲۰۳۰ و مرام مسجد باید خیلی جلوه کنیم و شاخص این است.در هر مسجدی عکس شهدای محله و مسجد وجود دارد، آیا این شهدا پول گرفته اند؟خیر، بلکه آنها با معنویت رفتند.امام با ابزار معنویت حرکت جامعه را سامان داد و ادامه حرکت امام هم با معنویت است.
به گفته وی، مسجد می خواهد تحول معنوی ایجاد کند و اگر این تحول را ایجاد نکند تمام خدماتی که ارائه کرده ایم ضایع شده است پس تلاش شود تا همه خدمات را برای خدا ارائه کنیم.
نظر شما