حجت‌الاسلام «شمس‌الله مریجی» در گفت‌وگو با خبرنگار گروه دین و اندیشه خبرگزاری شبستان، با بیان اینکه راهپیمایی اربعین به عنوان هنجار اجتماعی شیعه در نظر گرفته می‌شود، اظهار کرد: اساسا اربعین حسینی، بخشِ شناختی فرهنگ شیعه است و برای آنکه لباس وجود به خودش بپوشاند باید به صورت هنجار در بیاید که این هنجار همان راهپیمایی است.
استاد تمام گروه علوم اجتماعی دانشگاه باقرالعلوم (ع) ادامه داد: هنجار غالبا وابسته به کفِ جامعه یا توده یا همان مردم است، این مردم هستند که هنجار را شکل می‌دهند و این طور نیست که بگوییم این مولفه با حاکمیت یا سیاست‌گذاری از بالا صورت بگیرد و سپس به این شکل افراد را هدایت کنیم، این کار مناسبی نیست و شاید حتی رویکرد و هدف به انحراف کشانده شود؛ اربعین که امروز تبدیل به هنجار شده است در واقع یک جوشش درونی است که افراد آن را احساس می‌کنند؛ اگر بخواهیم در عرصه اربعین سیاست‌گذاری کنیم، این روند حالت فرسایش یا عدم ترغیب را در افراد پدید می‌آورد اما اگر خود افراد حرکت کنند و فعالیت داشته باشند قطعاً نتیجه متفاوت است.
وی افزود: حرکت عظیم اربعین در عراق از سراسر مناطق و بعد از واقعه عاشورا شروع می‌شود و به بیان دیگر هرچه به زمان اربعین نزدیک‌تر می‌شوند این مراسم به اوج می رسد، رویکرد و مراسمی شبیه عاشورا که عموما از دهم ماه صفر مراسم آغاز شده و در روز اربعین به اوج خود می رسد.
این پژوهشگر در بخش دیگری از مباحث خود با اشاره به حضور اقشار مختلف مردم در راهپیمایی عظیم اربعین حسینی، اظهار کرد: یک بُعد از این مساله جنبه احساسی دارد؛ باید به این موضوع توجه داشته باشیم که علت حضور اقشار مختلف مردم در راهپیمایی اربعین هم جنبه شناختی دارد و هم جنبه احساسی، به تعبیر دیگر این حضور ابعاد معرفتی و مناسکی دارد؛ به هر روی همه افراد دارای جنبه معرفتی یکسان نیستند، بنابراین مساله اینجاست که بتوان اربعین را امتداد اجتماعی داد، عدم تحقق این رویکرد است که خطر دارد و به مثابه یک آسیب محسوب می‌شود.
حجت الاسلام مریجی تصریح کرد: اینکه کنگره عظیم اربعین حسینی با رویکرد احساسی آغاز شود، ضرری ندارد به هرحال شاید فردی به لحاظ معرفتی، شناختی نداشته باشد، اما احساسات‌اش او را برمی‌انگیزاند که در این راهپیمایی شرکت کنند، اما ماندن در این سطح باعث می شود که چنین حضوری نمود عملی نداشته باشد، آنچه که اهمیت دارد نگاه معرفتی است که ذیل راهپیمایی اربعین حاصل می شود؛ واگرنه اینکه فردی از شب تا صبح بر سر و سینه بزند اما صبح نماز نخواند چه فایده دارد؟
وی تأکید کرد: حرف من آن است که ورود به این پدیده عظیم با رویکرد احساسی در آغاز بد نیست اما اگر دائما چنین باشد و عمق و معرفت پیدا نکند، مناسب نیست، البته چه بسا افرادی که با رویکرد احساسی وارد میدان شدند، به عشق سیدالشهدا (ع) آمدند و حالا دیگر وظیفه مسئولان است که این جمعیت عاشق را راهبری کند و بیش از پیش معرفت بخشد، آنها را به طرق مختلف جذب کند از جمله اینکه مثلاً در بخش امنیت و ترابری رفاه حال زوار را فراهم کند و بسیاری اقدامات دیگر تا در نهایت شور تبدیل به معرفت شود.
استاد تمام گروه علوم اجتماعی دانشگاه باقرالعلوم (ع) در ادامه به ابعاد تمدنی پیاده‌روی اربعین اشاره کرد و گفت: اساسا برای اینکه تمدن ایجاد شود مقدماتی لازم است، تمدن را می توان بخش مادی فرهنگ دانست، اما در هر حال برای ایجاد این تمدن همان طور که پیش‌تر اشاره داشتم مقدماتی لازم است که آن مقدمه همان انسجام است، تا دست در دست هم ندهیم نمی‌توانیم نوآوری ایجاد کنیم و تا نوآوری ایجاد نشود تمدنی به وجود نمی آید.
وی در پایان خاطرنشان کرد: انسان برای اینکه بتواند مقدمات تمدن را ایجاد کند باید بتواند انسجام را فراهم سازد، به وجود آمدن همبستگی میان افراد منجر به این می شود تا هر کسی بتواند از توانمندی های دیگری بهره‌مند شود؛ وقتی توانمندی ها افزایش پیدا کند این انباشت منجر به ایجاد سنگ‌بنای تمدنی ماندگار خواهد شد، بنابراین، اربعین حسینی، تمرینی برای انسجام اجتماعی و حمایت از یکدیگر است، یک تمرین وسیع برای مراقبت از یکدیگر در سطح وسیع است، این چنین جامعه‌ای تمدن را شکل می دهد و به بقای حیات اجتماعی کمک می‌کند، این همان حلقه وصل اربعین با تمدن است.
نظر شما