خبرگزاری شبستان-استان فارس؛ مهدی رحمانیان| یاد مرگ یکی از مفاهیم عمیق و تأثیرگذار در زندگی انسانهاست که می‌تواند به‌عنوان یک نیروی محرکه برای تغییرات مثبت در زندگی فردی و اجتماعی عمل کند.
یاد مرگ ما را متوجه می‌سازد که زمان محدود است و بنابراین باید راه‌های بهتری برای استفاده از آن پیدا کنیم. این حس، ما را ترغیب می‌کند که بر روی اهداف اصلی خود تمرکز کرده و از زمان با ارزش خود بهترین استفاده را بکنیم.
وقتی یاد مرگ در ذهن ما جا می‌گیرد، ارزش زمان و ارتباطات با دیگران بیشتر احساس می‌شود. این موضوع باعث می‌شود که به روابط خود با خانواده و دوستان اهمیت بیشتری بدهیم و سعی کنیم آن‌ها را بهبود بخشیم.
همچنین یاد مرگ می‌تواند به ما کمک کند که نگرانی‌ها و ترس‌های بی‌مورد خود را کنار بگذاریم. وقتی بفهمیم که زندگی کوتاه است، به‌جای ترس از شکست، بیشتر مایل به آزمون و تجربه‌های جدید خواهیم بود.
از عواملی که باعث تنبّه و بیداری و موعظه بسیار قوی برای ما انسانهاست یاد مرگ و آماده شدن برای آن است چون گاهی دچار غفلت می شویم.
ترویج معنویت و تفکر عمیق از دیگر ویژگی های یاد مرگ است که می‌تواند به ارتقای تفکر عمیق و معنوی در زندگی کمک کند.
یادمرگ عامل تنبّه و بیداری
به گفته یک کارشناس مذهبی، از عواملی که باعث تنبّه و بیداری و موعظه بسیار قوی برای ما انسانهاست یاد مرگ و آماده شدن برای آن است چون گاهی دچار غفلت می شویم؛ حقیقتی که همگی آن را قبول داریم که دیر یا زود باید آن را تجربه کنیم اما عواملی دست به دست هم می دهد و به گونه ای زندگی می کنیم که گویی همیشه در اینجا می مانیم و مرگی در کار نیست.
حجت الاسلام محمدحسین مدبر می گوید: در روزگاری زندگی می کنیم که اسباب مستی و غفلت و فراموشی آخرت و مرگ زیاد شده است؛ لذا بزرگان دین به ما توصیه دارند که در تشییع جنازه ها حاضر شوید و به قبرستان ها بروید خصوصا قبرستان هایی که خیلی آباد نیست و انسان با نگاه به قبرها و وضعیت قبرستان متنبه می شود.
به اذعان وی، این روزها بعضی که دلشان نمی خواهد این حالت مستی را از دست بدهند و دنیا را جای لذت فرض می کنند و حتی بعضی از پزشکان توصیه می کنند که به چنین جاهایی نروید اما واقعیت این است که گاهی وضعیت به گونه ای است که فقط همین مردن اطرافیان و یاد مرگ می تواند ما را بیدار کند.
وای به روزی که بگندد نمک
پیامبر اکرم(ص) به یار باوفایشان جناب ابوذر توصیه کردند که به تشییع جنازه حاضر شو که دیر یا زود نوبت تو هم فراخواهد رسید بعد هم فرمودند: «اِعلَمْ أنَّ کُلَّ شَیءٍ إذا فَسَدَ فَالمِلحُ دَواؤهُ، فإذا فَسَدَ المِلحُ فلَیسَ لَهُ دَواءٌ » بدان، هرچه بگندد دارویش نمک است، اما اگر نمک بگندد، دارویی ندارد. مدبر با ذکر خاطره ای در این مورد می گوید: در محضر درس اخلاق استاد بزرگوار آیت الله مصباح یزدی بودیم و بیان داشتند: حضرت بعد از توصیه به شرکت در تشییع جنازه می فرمایند «وای به روزی که بگندد نمک» یعنی این‌که هر انسان خواب و غافل و مست دنیایی با مرگ اطرافیان بیدار می شود وای به حال انسانی که مرگ اطرافیان هم او را بیدار نکند.
آمادگی سفر آخرت بزرگترین اهرم برای کنترل نفس سرکش است و دنیا و لحظات عمر و فعالیت ها را هدفمند می کند.
بزرگترین اهرم کنترل نفس
امام جمعه جهرم عنوان می کند: پس به فرمایش بزرگان آمادگی سفر آخرت بزرگترین اهرم برای کنترل نفس سرکش است و دنیا و لحظات عمر و فعالیت ها را هدفمند می کند و سختی های دنیا را به سادگی قابل تحمل می نماید چون با مرگ، سختی ها هم تمام می شود و بنا نیست که همیشه در اینجا بمانیم. سختی و خوشی و زشت و زیبای این دنیا می گذرد.
راوی می گوید شب ۲۷ ماه مبارک رمضان دیدم که امام سجاد (ع) از سر شب تا نزدیکی های سحر این دعا را زمزمه می کردند که «اللَّهُمَّ ارْزُقْنِی التَّجَافِیَ عَنْ دَارِ الْغُرُورِ وَ الْإِنَابَةَ إِلَی دَارِ الْخُلُودِ وَ الاِسْتِعْدَادَ لِلْمَوْتِ قَبْلَ حُلُولِ الْفَوْتِ» خدایا کنده شدن از این دنیای فریبنده و آن زرق و برق ها و چرب و شیرین ها را روزی ام کن و عدم غفلت نسبت به آخرت را نصیبم فرما. خدایا قبل از این که مرگ به سراغم بیاید و غافلگیر شوم آمادگی برای این سفر را روزی ام کن.
آمادگی برای مرگ
مدبر می گوید: مرحوم صدوق در کتاب امالی نقل می کند که از امام علی (ع) سوال کردند که این آماده شدن برای مرگ یعنی چه؟ چون بسیاری از اوقات مرگ یکباره و به یک بهانه کوچک به سراغ انسان می آید. نمونه های زیادی دیده ایم، مانند تصادف، سکته و غیره... امام در این جا فرمودند: «أداءُ الفَرائضِ، و اجتِنابُ المَحارِمِ ، و الاشتِمالُ علَی المَکارِمِ ، ثُمّ لا یُبالی أ وَقَعَ علَی المَوتِ أم وَقَعَ المَوتُ علَیهِ ...» حضرت فرمودند ببینید خدای متعال چه چیزهایی را بر شما واجب کرده، همه را ادا نموده و امروز و فردا نکنید چون مرگ یکباره می آید. در دام تسویف ابلیس نیفتید، واجباتی که به گردن دارید که احیاناً قضا شده به فردا نیندازید. روزه، خمس، زکات، حج، ادای دیون، مظلمه، حق ضایع شده، بدهکاری و خلاصه همت این باشد که همه فرائض را ادا کنیم.
به اعتقاد وی، به امید نوشتن در وصیت نامه که گاهی ورثه از خواندن یک فاتحه دریغ می کنند نباشیم. به قول شاعر «برگ عیشی به گور خویش فرست / کس نیارد ز پس تو پیش فرست» معلوم نیست بعد از ما کسانی به فکر این مسائل باشند. و بعد فرمودند: از همه محرمات و گناهان و معصیت ها چه کوچک چه بزرگ، چه حق الله و چه حق الناس اجتناب کنید. سعی کنید مکارم و فضایل اخلاقی را در درون خود ملکه کنید. اگر اهل تکبرید سعی کنید با هم نوعان و اهل و عیال و همشهریان و همکاران شرایط را عادی کرده به تواضع و فروتنی روی آورید. اگر خدای ناخواسته اهل بخل هستید به سخاوت بپردازید. خلاصه این سجایای اخلاقی را در درون خود داشته باشید.
مدبر ادامه می دهد: بعد فرمودند که اگر این سه کار را انجام دهید دیگر نگران نباشید که مرگ به سراغ شما بیاید یا شما به سراغ مرگ بروید. چون گاهی ما انسانها باید به سراغ مرگ برویم. مانند این که با جان فشانی بنده خدایی را نجات دهیم و یا اگر جنگی اتفاق افتد برای حفظ کیان دین و میهن و ناموس آماده دفاع باشیم. مانند ورزشکاری که آن قدر آمادگی دارد که برایش فرقی نمی‌کند چه حریفی مقابلش قرارمی گیرد.
یاد مرگ شامل یک دیدگاه مثبت به زندگی است که می‌تواند به ما کمک کند با آغوش بازتر و نگاهی عمیق‌تر به زندگی و روابط خود بپردازیم. این مهم می‌تواند ما را از بی‌تفاوتی و روزمرگی نجات دهد و به سمتی هدایت کند که به زندگی‌مان معنا و هدف بخشیم.
نظر شما