خبرگزاری شبستان- گروه دین و اندیشه، نازلی مروت: آیین عزاداری شهادت حضرت علی بن موسی الرضا(ع) در بارگاه منور رضوی در اسناد موجود در آستان مقدس آن حضرت(ع) بیانگر وجود موقوفاتی از گذشته دور است. موقوفاتی که تنها برای این روز اختصاص یافته مسئولان آستان قدس رضوی شرایطی برای شیعیان و دوستداران حضرت شمس الشموس فراهم سازند و مراسم عزای آن حضرت(ع) باشکوه معنوی برگزار شود.
به ایوان طلا دعوت شده‌اید
در اسناد تاریخی به جامانده دعوت نامه شرکت در عزاداری آخر صفر از سال ۱۳۲۱ قمری مشاهده می شود که در آن از مدعو دعوت به عمل آمده است در ایوان طلا(نادری) حضور بهم رساند.
گریان چون شمع
مراسم شمع گردانی پنج کشیک و خادمان حضرت رضا در شب شهادت حضرت امام هشتم(ع) در سند دیگری این چنین روایت شده است: «دستور سید جواد ظهیر الاسلام به کشیک نویس آستان قدس جهت حاضر نمودن کلیه کارکنان پنج کشیک به منظور برپایی مراسم عزاداری و شمع گردانی در شب شهادت امام رضا و عدم استفاده از چراغ در سال ۱۳۳۴قمری» و «دستور سید جواد ظهیرالاسلام به شعاع التولیه صاحب جمع روشنایی جهت فراهم نمودن شمع برای مراسم شمع گردانی شب شهادت امام رضا(ع) در سال ۱۳۳۵قمری» بیانگر برگزاری این مراسم خاص در حرم مطهر رضوی می باشد.
برگزاری مراسم سوگواری و عزاداری در حرم مطهر به روش های مختلفی از جمله روضه خوانی و برگزاری مجلس تعزیه خوانی، شمع گردانی، خطبه خوانی و ... بوده است. در مجموعه اسناد آستان قدس رضوی دو سند مرتبط با برگزاری مراسم شمع گردانی در سال های ۱۳۳۴ و ۱۳۳۵ قمری موجود است. با توجه به محتوای اسناد می توان گفت که شمع گردانی احتمالا فقط در شب شهادت امام رضا(ع) برگزار می شده است.
برپایی مراسم عزاداری همراه با هزینه هایی بوده است. در سندی که به سال ۱۳۳۱ قمری می رسد بخشی از هزینه های کشیک خانه خدام در شب شهادت امام هشتم(ع) روایت شده است.
موقوفه ای برای عزای سلطان توس
در سندی که نشان از وقف برای برگزاری مراسم شهادت حضرت رضا(ع) به جا مانده است، اهمیت برپایی این مراسم برای مسئولان آستانه مقدس و خدام به خوبی روشن می شود.
وقف‌نامه نشان می‌دهد هزینه‌های برگزاری مراسم روضه‌خوانی شب شهادت امام رضا(ع) در سال ۱۳۲۷ قمری و هزینه‌های مربوط به برگزاری مجلس روضه‌خوانی دهه آخر ماه صفر در ایوان طلا (ایوان نادری) از محل مصارف موقوفه وزیر نظام در سال ۱۲۹۳ قمری است و این وقف قدمتی ۱۵۵ساله دارد. همچنین فضل‌الله خان وزیر نظام مغازه‌های بازار کفش‌دوزان در سال۱۲۷۱ که متصل به صحن مقدس عتیق بود را به انضمام زمین خریداری شده در محل درِ وسط بازار کفش‌دوزان واقع در مشهد را برای برگزاری مراسم روضه‌خوانی ویژه دهه آخر ماه صفر وقف کرده است.
روز عزا
برپایی مراسمی با این وسعت و عظمت همزمان با فعالیت کسبه و بازاریان و دولتی ها ممکن نبوده و نیست. از این روی کاسبان کرکره دکان خود را پایین می کشیدند و با نصب پارچه سیاه اعلام می کردند که عزادارند.
نامه والی ایالت خراسان به نیابت تولیت مبنی بر مشخص نمودن روز شهادت امام رضا جهت تعطیل ادارات دولتی مشهد در تاریخ ۱۳۱۶ را نشان می دهد. در ایام وفات و شهادت ائمه اطهار(ع) روضه خوانان، نوحه خوانان، خطبای و قاریان آستان قدس در دارالضیافه، دارالذکر، دارالحفاظ یا ایوان طلا به ذکر مصیبت می پرداختند.
نظر شما