به گزارش خبرگزاری شبستان، مسجد جامع ری یا مسجد جامع مهدی یکی از نخستین آثار اسلامی بوده که به دست ابو عبدالله محمد مهدی پادشاه دودمان عباسی در ری به سال ۱۵۸ هجری قمری (سده دوم) ساخته شد. این بنا در دوره آل زیار، توسط مرداویج زیاری توسعه پیدا کرد.
در مجاورت صحن (عتیق)، یعنی صحن شمالی آستان حضرت عبدالعظیم الحسنی(ع)، مسجدی ساختند که از طرف جنوب به صحن، از شمال به مدرسه علمیه برهان و از غرب به بازار مرتبط می شد. این مسجد که تاریخ احداث آن روشن نیست، در ۱۲۴۳ق توسط سرتیپ محمد یوسف خان نوری تعمیر شده است. این مسجد دارای دو طبقه رویین برای استفاده در تابستان و زیرین برای استفاده در زمستان است و دیوارهای آن با کاشی های رنگی پوشیده شده است. برخی از آگاهان محلی اظهار می دارند قبل از ساختمان صحن در زمان قاجار، بین مسجد و بقعه حضرت عبدالعظیم کوچه ای فاصله بود و قسمت وسط مسجد که اکنون با پنجره های مشبک پوشیده شده راهروی مدرسه بوده و طرفین آن را شبستان تشکیل می داده است. پس از احداث صحن، کوچه نیز به صحن و راهروی مدرسه به مسجد ملحق و دوشبستان نیز به هم متصل شد. آن گاه راهروی مدرسه را بستند و در دیگری از طرف بازار برای آن باز کردند.
نام این مسجد در بیشتر منابع مربوط به ری آمده است. این بنا بزرگترین مسجد ری کهن بوده است. در این مسجد، به گفته مقدسی در قرن چهارم هجری یک روز حنفی‌ها و روز دیگر شافعی‌ها نماز می خوانده‌اند. بلاذری در سده سوم هجری در باب بنای آن نقل کرده است: «جعفر بن محمد رازی برای من روایت کرد: مهدی امیرالمؤمنین در خلافت منصور به ری درآمد و شاررستان ری را که امروز مردم آنجا ساکنند، بساخت و در آن مسجد جامعی احداث کرد. این کار به دست عمار بن ابی الخصیب انجام پذیرفت. وی نام خویش را بر دیوار مسجد بنوشت و تاریخ آن را سال ۱۵۸ ضبط کرد". گذاردن صفت عتیق به این مسجد از آن بابت است که از دیگر مساجد جامع ری، جز از مسجد نخستین، کهنه تر است. این مسجد زمانی در شمال شارستان، در مشرق ری برین و در زیر قلعه طبرک (کوه نقارخانه) واقع بوده است.
نظر شما