«محمود اکرامی فرد»، شاعر؛ نویسنده و استاد دانشگاه در گفتگو با خبرنگار فرهنگی خبرگزاری شبستان درباره شعر و ادبیات مقاومت و ضرورت سرودن اشعار مقاومت در شرایط امروز گفت: وقتی که باورها و ارزش های ملی و اعتقادی یک جامعه ای به خطر بیفتد، مردم برای دفاع از آن ارزش ها قیام می کنند و در برابر کسی که آن ارزش ها را مورد هجمه قرار داده باشد از خود دفاع می کنند؛ آنها دفاع از باورها و اعتقادات، دفاع از جسم و جان و مملکت خود می دانند. ما در ادبیات سه کلمه «دفاع»، «مقاومت» و «پایداری» را داریم، واژه مقاومت در معنا یعنی چه؟ «وقتی به سرزمین، باور و اعتقاد و خانواده و کیان حمله می کنند شما در مقابل حمله آنها مقاومت می کنید»، این واژه از ادبیات عرب وارد فارسی شده است، درست است که در ادبیات فارسی واژه مقاومت را داریم ولی فرهنگ مقاومت را نداریم.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه ادبیات پایداری فارسی شده ادبیات مقاومت است، اظهار کرد: وقتی بحث دفاع مطرح می شود، ضمن اینکه شما در مقابل ظلم و تجاوز مقاومت می کنید تجاوز آنها را با جنگ جواب پاسخ می دهید لذا یک نوع حرکت و پاسخ دادن در دفاع است که در مقاومت نیست، ما اگر ادبیات مقاومت را به کار می گیریم ادبیات مقاومت وام گرفته از ادبیات اعراب خاورمیانه است. در واقع در ایران ما ادبیات دفاعی داریم و به قول شاعر: «مهتری گر به کام شیر در است / شو، خطر کن ز کام شیر بجوی / بزرگی و عزّ و نعمت و جاه یا چو مردانْت مرگ، رویاروی » و حکیم ابوالقاسم فردوسی درباره حماسه و دفاع نیز چنین سروده است «همه سربه سر تن به کشتن دهیم / از آن به که ایران به دشمن دهیم». بنابراین فرهنگ ایرانی یک فرهنگ دفاع است تا پایداری و مقاومت، برای همین است که بعد از جنگ تحمیلی ادبیات دفاعی ما رشد و توسعه پیدا کرده است.
اکرامی فرد با اشاره به اینکه واژه های دفاع، مقاومت و پایداری بار معنایی خاصی دارند و هر کدام تکلیفی را بر دوش ما می گذارند، توضیح داد: در حوزه فرهنگ دینی واژه های امت و ملت را داریم؛در واقع «امت اسلامی» و «ملت ایران» در حوزه امت اسلامی که بحث اعتقادی ما هست امام حسین(ع) و حماسه ایشان الگوی همه ما است که تا آخرین نفس می جنگد و دفاع می‌کند و به شهادت می‌رسد و شهادتش برای همه امت اسلامی یک حماسه است، در حوزه ملت برای اینکه سرزمین ایران را تایید کنیم، حماسه های «آرش» و «سلطان جلال الدین خوارزمشاه» وجود دارد؛ بر اساس افسانه های ایرانی آرش تیر را در چله کمان می گذارد و سرزمین ایران را نجات می دهد و سلطان جلال الدین خوارزمشاه با مغولان به جنگ می‌رود و خانواده خود را در آب می ریزد تا راه را برای لشکر باز کند و ایران را از چنگ مغولان نجات دهد.
این شاعر و استاد دانشگاه تصریح کرد: اگر ادبیات ایران را به خوبی نگاه کنیم می بینیم که همه اشعار آن مغازله نیست، ادبیات ایران مملو از تاریخ و اسطوره است. ادبیات ما پر از سرنوشت آدم هایی است که برای اعتقاد خود و مملکت شان جانشان را فدا کرده اند.
وی اظهار کرد: ادبیات کارکردهای متفاوتی دارد؛ یکی از کارکردهای ادبیات تولید فرهنگ است که باعث انباشتگی فرهنگ و توزیع فرهنگ و ضرورت فرهنگی می‌شود، یعنی فرهنگ را با تولید و توزیع برای افراد جامعه ضروری می‌شود، یکی از قالب های تولید فرهنگ شعر و ادبیات است. شیوه هایی برای درونی کردن ارزش ها و هنجارها وجود دارد، شاعر و نویسنده است که می‌تواند امر ذهنی دفاع، مقاومت و حفظ ارزش های ملی و دینی را بیان کند و با تکرار آن را استمرار ببخشد و آن را به امر فرهنگی تبدیل کند، بنابراین ادبیات می‌تواند در کارکرد درونی کردن ارزش ها، باورها و اعتقادات و تبدیل این ارزش ها به رفتار بسیار اثرگذار و مفید و موثر باشد.
نظر شما