حجت الاسلام و المسلمین «سید احمد میرمرشدی» استاد حوزه و دانشگاه و کارشناس دینی در گفتگو با خبرنگار فرهنگ و اجتماع خبرگزاری شبستان با اشاره به ضرورت سواد رسانه ای در شرایط حساس و خاص جامعه اظهار کرد: در این مساله ابتدا باید خود رسانه را مطرح کرد. امروزه رسانه ها عموما تبدیل شده اند به گروه های اجتماعی که در شبکه های مجازی شکل گرفته اند و به صورت میلیونی حتی در بعضی از ابعادش به صورت میلیاردی افراد مختلف را در کانون های خود جای داده اند. امروز رسانه از حالت سنتی خود کاملا خارج و تبدیل به یک موجودیت جدید با قابلیت های عجیب تعاملی شده است به ویژه با شکل گیری هوش مصنوعی در رسانه این مساله در حال تبدیل شدن به یک کشور، ساختار و نظام جدید است که حتی قابلیت کنترل را از دست سازندگان این کشور هم خارج کرده است.
وی گفت: سواد رسانه‌ای از زمانی در دنیا جدی شد که دیگر نقش رسانه در زندگی بشر از یک بازیگر فرعی به یک بازیگر مکمل تبدیل شد تا اینکه به مرور و در حال حاضر به واقعیت عینی جوامع و اصلی ترین بازیگر تبدیل شده است. زمانی که اثرگذاری‌های رسانه ها آشکار شد، کشورهای مختلف به اقتضای موقعیت و مصالح خود به سواد رسانه‌ای توجه کردند.
استاد دانشگاه تصریح کرد: در گذشته توانایی خواندن، نوشتن و آموختن به صورت سنتی، سواد محسوب می شد اما امروزه سواد رسانه ای یک سبک و نگاه جدیدی به سواد آموزی دارد. همان طور که ما در سواد آموزی باید الفبا را یاد بگیریم تا بتوانیم کلمات را در کنار هم قرار دهیم یا اعداد را یاد بگیریم تا بتوانیم محاسبه کنیم در مقوله سواد رسانه ای هم باید اشراف کامل بر رسانه داشته باشیم؛ در واقع بدانیم چگونه اداره می شود، چه کسانی آن را اداره می کنند، اهدافشان برای اداره کردن چیست. به عبارت دیگر عمق این رسانه ها تا کجاست و چه ابعادی را در بر می گیرند. بنابراین ابتدا باید کلیاتی از رسانه را بدانیم. بخشی هم مربوط به بخش فنی رسانه است که باید یک آشنایی نسبی در خصوص آن داشته باشیم.
حجت الاسلام میر مرشدی بیان کرد: موارد دیگری که بایستی در سواد رسانه ای به آن توجه داشته باشیم و از اهمیت بالایی هم برخوردار است این است که ما از رسانه چه می خواهیم، دنبال چه چیزی هستیم، چه چیزی را می‌خواهیم کشف کنیم و چه معلوماتی را می خواهیم به دست بیاورم. در واقع لازمه سواد رسانه این است که من بدانم به کدام سمت می خواهم بروم و چه محتوایی مطلوب من است تا در آن مسیرم قرار دهد.
وی در ادامه افزود: بسیاری از ما وقتی وارد رسانه ای می‌شویم ابتدا یک موضوعی در ذهنمان است اما به مرور که می گذرد فضا به قدری متنوع می شود که از آن هدف اصلی و اولیه ای که برای ورود به رسانه داشتیم دور می‌شویم. مصداق رسانه همانند دریاست که اگر شناگر خوبی نباشیم و شناختی از دریا و امواج آن نداشته باشیم، غرق می‌شویم و قدرت مانور خود را از دست می‌دهیم؛ بنابراین فردی که می‌خواهد در رسانه ورود کند، باید شناگر خوب و ماهری باشد تا با شناخت درست، روند حرکت طوفان و باد را به خوبی تشخیص و خود را مدیریت نماید. این معنای سواد رسانه ای است.
این کارشناس مذهبی ادامه داد: اما اگر کلید استفاده از رسانه در دست خودم نباشد؛ جریان آب رسانه بی اختیار مرا را به سمت خودش می کشد و به یک باره می‌بینیم که بر خلاف میل باطنی ام مثلا وارد فضاهای انحرافی یا فرقه ای شده ام؛ در واقع اختیار و کنترل خود را از دست داده ام و تبدیل به فردی شدم که اراده و اختیارم در دست دیگری ایست. اینجاست که فرد اظهار بی اطلاعی می‌کند که متوجه نشدم و بدون اراده اجابت نمودم.
حجت الاسلام میر مرشدی با بیان اینکه رسانه‌ها در نفوذ بر نگرش و ادراک مخاطبان موثر هستند خاطرنشان کرد: میزان این نفوذ و تاثیرگذاری آن در طیفی از کم تا خیلی زیاد در نوسان است. هرچه مخاطب رسانه‌ها دانش و سواد رسانه ای بیشتری داشته باشد، تاثیرات منفی کمتری را می پذید و بالعکس.
وی با بیان اینکه رسانه مانند مواد مخدر عمل می کند تصریح کرد: بسیاری از افراد حالت اعتیاد گونه ای نسبت به محتوا و خط فکری برخی رسانه ها دارند. به دلیل اینکه یا فاقد علم لازم برای چگونگی استفاده از آن رسانه هستند یا خود را در اختیار موج قرار داده و موج آنها را راهبری می کند. اینجاست که سواد رسانه بایستی معنادار و جهت دار باشد. بنابراین مدیریت در این زمینه بسیار مهم و ضروری است. در واقع این همان چیزی است که متاسفانه ما امروزه فاقد آن هستیم و در نظام آموزشی، مدارس و دانشگاه ها بایستی آموزش داده شود. ضمن اینکه برای موفقیت برنامه های آموزش سواد رسانه، همکاری بین والدین، مربیان، مدارس، رسانه ها و سازمان های مربوطه بسیار مهم است، تنها با همکاری و تعامل بین این اقشار می‌توان به نتایج مطلوب دست یافت.
کارشناس مذهبی با اشاره ضرورت آموزش سواد رسانه ای به کودکان اظهار کرد: آموزش سواد رسانه به کودکان و نوجوانان نه تنها آنها را در مقابل تاثیرات منفی رسانه ها محافظت می‌کند، بلکه آنها را به شکلی فعال و هوشمند در استفاده از رسانه ها و ارتباطات رسانه ای تربیت می کند.
نظر شما