خبرگزاری شبستان-استان فارس؛ مهدی رحمانیان| شیراز، به عنوان یکی از شهرهای تاریخی و فرهنگی ایران، همواره در دل تاریخ و هنر اسلامی نقش برجسته‌ای ایفا کرده است. این شهر، که به عنوان سومین حرم اهل بیت (علیهم‌السلام) شناخته می‌شود، مهد معماری اسلامی و مجموعه‌ای از آثار تاریخی باارزش است که بخشی از هویت فرهنگی و مذهبی ایران را تشکیل می‌دهد. یکی از مهم‌ترین جلوه‌های هنر اسلامی در شیراز، مساجد تاریخی آن است که هرکدام با معماری منحصر به فرد خود، گواهی بر دوره‌های مختلف تاریخ ایران دارند.
در این راستا، مساجد شیراز به عنوان محل عبادت و گنجینه‌هایی از هنر معماری و تاریخ اسلام، از جایگاه ویژه‌ای برخوردارند. در سال‌های اخیر، تلاش‌های گسترده‌ای برای حفظ، مرمت و ثبت جهانی این آثار فرهنگی در دستور کار قرار گرفته است. این مساجد، علاوه بر ارزش‌های مذهبی و فرهنگی، نمادهای ملموس تاریخ ایران هستند که می‌توانند در سطح جهانی معرفی شوند. در این میان، چهار مسجد تاریخی شیراز از جمله مسجد وکیل، مسجد عتیق، مسجد مشیرالملک و مسجد نصیرالملک در قالب پرونده ثبت جهانی مساجد تاریخی ایران قرار گرفته‌اند. این اقدام، می‌تواند گامی مؤثر در راستای حفظ میراث فرهنگی و معرفی آن به جهانیان باشد.
در کنار این چهار مسجد، مسجد قدس شیراز نیز با جایگاهی خاص در تاریخ مذهبی ایران مطرح است. این مسجد، که به عنوان قدمگاه امام زمان (علیه‌السلام) شناخته می‌شود، ظرفیت عظیمی برای توسعه گردشگری مذهبی در شیراز دارد و مرمت آن می‌تواند آن را به یک مقصد زیارتی مهم برای مسلمانان تبدیل کند.
میراث معماری اسلامی ایران؛ راهی به سوی ثبت جهانی
ثبت جهانی مساجد تاریخی ایران نه‌تنها میراث معماری و هویت فرهنگی را برجسته می‌کند، بلکه می‌تواند جایگاه ایران در گردشگری جهانی را نیز ارتقا بخشد.
به گفته مدیرکل میراث فرهنگی فارس، همان‌گونه که باغ‌ها و کاروانسراهای ایرانی در دو پرونده مستقل به ثبت رسیدند، حالا مساجد تاریخی به عنوان نشان‌هایی از معماری اسلامی و تاریخ هنر مذهبی در نوبت ثبت جهانی قرار دارند.
حالا مساجد تاریخی شیراز به عنوان نشان‌هایی از معماری اسلامی و تاریخ هنر مذهبی در نوبت ثبت جهانی قرار دارند.چهار مسجد شاخص شیراز، شهری که خود مرکز غنی معماری و هنر اسلامی است، در این پرونده مورد بررسی و مطالعه قرار گرفته‌اند.
مساجد تاریخی شیراز؛ گنجینه‌ای از دوران زندیه و صفاری
این چهار مسجد هر یک نمادهای تاریخی و هنری منحصربه‌فردی از دوران مختلف هستند. مسجد وکیل به دستور کریم‌خان زند ساخته شده و با قدمتی ۳۰۰ ساله، یکی از مهم‌ترین مساجد شیراز است.
از سوی دیگر، مسجد جامع عتیق که بیش از ۱۱۰۰ سال پیش در دوران عمرو لیث صفاری ساخته شده، قدیمی‌ترین مسجد این شهر به شمار می‌آید و نشانه‌ای از تاریخ طولانی و پیوستگی فرهنگی این منطقه است.
همچنین، مسجد نصیرالملک با بازی رنگ و نور خود و مسجد مشیرالملک که در دوران قاجار بنا شده، هر کدام نماینده‌ای از هنر و معماری اسلامی-ایرانی هستند.
مسجد قدس شیراز؛ قدمگاهی برای گردشگری مذهبی
علاوه بر چهار مسجد در شرف ثبت جهانی، مسجد قدس نیز که قدمگاه امام زمان (عج) محسوب می‌شود، نقش قابل توجهی در گردشگری مذهبی شهر شیراز دارد. این مسجد قاجاری با روایت‌هایی از قدمگاه حضرت مهدی (عج)، ظرفیتی قابل توجه برای جذب علاقه‌مندان و زائران دارد.
مدیرکل میراث فرهنگی فارس، از اختصاص بودجه‌ای برای مرمت مسجد قدس خبر داده تا پس از بازسازی و سامان‌دهی، به یکی از مراکز زیارتی تبدیل شود.
مدیرکل میراث فرهنگی فارس، از اختصاص بودجه‌ای برای مرمت این مسجد خبر داده است تا پس از بازسازی و سامان‌دهی، مانند مسجد مقدس جمکران به یکی از مراکز زیارتی مهم در کشور تبدیل شود.
ثابت اقلیدی گفته بیش از ۲۰ میلیارد ریال اعتبار برای مرمت مسجد قدس اختصاص یافته و این پروژه مرمتی در ۱۴۰۳ اجرایی می‌شود.
ظرفیت‌های اقتصادی و فرهنگی در ثبت جهانی مساجد تاریخی
ثبت جهانی این مساجد نه تنها بعد گردشگری مذهبی فارس را تقویت خواهد کرد، بلکه موجب ارتقای زیرساخت‌های گردشگری و اشتغال در استان می‌شود.
به‌ویژه که شیراز به عنوان سومین حرم اهل بیت (ع)، پتانسیل بالایی در جذب گردشگران داخلی و خارجی دارد. گردشگری فرهنگی و مذهبی می‌تواند نیروی محرکه‌ای برای رشد اقتصادی منطقه باشد و حتی باعث ایجاد فرصت‌های جدید برای حفاظت و توسعه پایدار مناطق تاریخی شود.
جهانی شدن مساجد شیراز، ابزاری برای حفظ هویت فرهنگی
ثبت جهانی مساجد تاریخی فرصتی استثنایی برای معرفی هویت اسلامی-ایرانی به جهانیان و حفاظت از میراث معماری و فرهنگی کشور است.
با اقدامات هدفمند برای مرمت، حفظ و معرفی این مساجد، می‌توان از این میراث بی‌بدیل بهره‌برداری مطلوبی کرد و آنها را به عنوان پلی برای معرفی فرهنگ غنی ایرانی-اسلامی به جهان تبدیل کرد.
نظر شما