خبرگزاری شبستان-خراسان جنوبی؛ زهرا مهرور- خارج از هیاهو و تمامی نامهربانی‌ها و دغدغه‌های فکری روزانه در گوشه‌ای از شهر بیرجند، مجتمعی مزین به نام حضرت علی‌اکبر(ع) واقع شده که محل نگهداری بیش از ۴۰۰ نفر از معلولان ذهنی، جسمی هستند که سال‌های عمرشان را با هم سپری می‌کنند.
اینجا که می‌آیی تازه می‌فهمی که چقدر خوشبختی که روی دو تا پایت راه می‌روی، به میل خودت می‌خندی، غذا می‌خوری و حتی نفس می‌کشی. اینجا که می‌آیی می‌فهمی چقدر بهشت نزدیک بوده و تو نمی‌دانستی و بالاخره اینجا که می‌آیی تازه می‌فهمی که آدم ها خدا را فقط وقت از دست دادنی‌هایشان صدا می زنند.
یک روز پاییزی به بهانه هفته جهانی معلولان همراه جمعی از خبرنگاران میهمان مرکز توانبخشی حضرت علی‌اکبر(ع) شدیم تا روایتگر بخشی از زندگی آنان باشیم.
فرشته‌های زمینی در اتاق مهربانی
به همراه «طاهره پرورده»، مسئول فنی بخش دختران با ١٧ سال سابقه کار در این موسسه برای بازدید، وارد اتاق نگهداری از کودکان معلول می‌شویم. تعداد مددجویان این بخش حدود ١١٠ نفر هستند که از این تعداد ٤٠ تا ۵٠ نفر آنها وابسته به تخت‌اند. نکته جالب اینجاست که این بخش به‌واسطه لطافت خاص دختران و زنان هر اتاق به عناوین چون مهربانی، همدلی، شکوفه و... نامگذاری شده است. بین تخت‌های اتاق مهربانی قدم می‌زنیم. یکی از کودکان دستش را به سمتم دراز می‌کند و لبخند می‌زند با او دست می‌دهم، دستم را محکم در دستش می‌گیرد و به چشم‌هایم خیره می‌ماند. دستی روی سرش می‌کشم یک لحظه چشم‌هایش را می‌بندد و لبخند می‌زند.
از همان ابتدای وارد شدن و دیدن این فرشته‌های زمینی تمام سعی خوم را کردم تا بغضم نترکد. بغض از مادران و پدرانی که چنین فرشته‌هایی را رها کرده‌اند و حالا مادر و پدر این کودکان شده‌اند مددکاران و تمام دنیایشان و سهم آنان از زندگی چاردیواری ساختمان و یک تخت فلزی است.
معلولان این مرکز نه چیزی را به خاطر می‌آورند و نه حتی حرفی می‌زنند. آنها حتی قدرت کنترل ادرارشان را ندارند و پوشک آنها روزی چند بار باید تعویض شود. خانم پرورده می‌گوید: «بچه های ما تمام عمرشان را داخل همین اتاق‌ها می‌گذرانند، آنها نه بهار را می‌بینند، نه تابستان، نه پاییز و نه زمستان را، آنها در تمام طول سال فقط دیوارها را می‌بینند، تنها تعداد کمی از آنها قادر به راه رفتن هستند و بقیه همیشه باید داخل تخت‌هایشان باشند، هر از گاهی آنها را بیرون می‌بریم ولی همه آنها را نمی‌توان بیرون برد چون بعضی از بچه‌ها آنقدر ضعیف هستند که سریع بیمار می‌شوند.»
«فاطمه» که از نظر حرکات دست مشکل دارد، ۱۴ خزان زندگی را پشت سر گذاشته است، همانطور که روی تخت دراز کشیده با مدادی که لای انگشتان پایش قرار دارد آرزوهایش را بر روی دفتری نقاشی می‌کند.آرزوهای خط خطی، سفید، سیاه و شاید هم خاکستری. نمی‌دانم آرزوهای یک معلول جسمی و ذهنی که بازمانده از هجوم ژن‌های سرکش و قربانی یک ازدواج فامیلی است چه رنگیست؟ او که ضعف دستانش را با پاهایش جبران کرده، با حرکات دست و صداهای نامفهومی تقلا دارد تا من را به سمت خود جلب کند.
او و هم‌اتاقی‌هایش حرفی نمی‌زنند و وقتی حرف می‌زنی به دهانت خیره می‌شوند و لبخند می‌زنند. تمام صحبت‌شان، صداهای نامفهومی است که از حنجره‌شان بیرون می‌آید. این کودکان حتی قادر نیستند آرزوهایشان را با تو در میان بگذارند...
قد کشیدن در آغوش پُرمهر مددکاران
«نهال» هم کودکی با سندرم داون (اختلال ژنتیکی) است که چند روز دیگر تولد یک سالگیش فرا می‌رسد. اگر چه مادرش او را رها کرده اما مسئول مرکز معتقد است او حالا ۲۴ مادر دلسوز دارد که اینقدر به او می‌رسند که لحظه‌ای بی‌آغوش پُرمهر نمی‌ماند.
با دیدن این کودکان معصوم بالاخره بغضم تاب نیاورد و با چندقطره اشک روانه شد برای حال و روز فرشته‌هایی که دنیا جای کوچکیست برای حضور آنها. اما در کنار تمام تلخی‌هایی که به محض روبرو شدن با بچه‌های معلول متاثرت می‌کند، مسئولان و پرسنل این مجتمع آنقدر مهربان و صمیمی هستند که یک آن بارقه‌هایی از شادی و امید در دلت می‌نشیند که هنوز کسانی هستند که نه از سر وظیفه که از سر احترام به ارزش‌های والای انسانی دور هم جمع شده‌اند و مایه آرامش کودکانی را فراهم آورده‌اند که به نوعی پذیرفته نشده همین اجتماع هستند.
موسسه قیم معلولان مجهول الهویه
بخش پسران این موسسه این هم ١٧٤ مددجو دارد که از ٦ سال تا ٨٠ ساله هستند. «سارا سروری» مسئول فنی بخش پسران باسابقه ١۵ سال کار در این موسسه که در بازدید از این بخش خبرنگاران را همراهی می‌کند، می‌گوید: از این تعداد ٣٩ نفر مجهول الهویه‌اند که این موسسه از طریق دندان‌های آن از طریق پزشکی قانونی سن تعیین کرده و شناسنامه گرفته و قیم این معلولان مجهول الهویه هم موسسه است.
وی می‌افزاید: مددجویانی هم که در این بخش هستند دو دسته‌اند یک‌دسته ایزوله یعنی هم معلول جسمی و حرکتی و هم ذهنی و بخش دیگر تربیت‌پذیرند. اینجا اگر معلولی به تخته بسته است به تشخیص پزشک و روان پزشک و پرستاران است چرا که برخی از معلولان خود آزارند، یا دیگرآزار یا هرزه‌خوری دارند.
در بخش ایزوله هر معلولی در حال خودش است. یکی روی تخت نشسته، یکی غرق خواب است و آن یکی در دنیای خود. پرستاران و مددیاران هم در اتاقی در انتهای اولین سالن که مددجویان وابسته به تخت وجود دارد در حال آموزش، فیزیوتراپی معلولانی هستند که نیاز دارند هر روز ماساژدرمانی و فیزیوتراپی شوند.
بخش تربیت‌پذیر پسران اما پرجنب و جوش‌تر به نظر می‌رسد با ورودمان هر کدامشان از پنجره‌ها سرک می‌کشند تا ببینند چه کسانی به دیدارشان آمده است. هر چند عده‌ای هم همچنان در اتاق‌ها راه می‌روند و غرق در دنیای خویش‌اند و هیچ واکنشی به این حضورها نشان نمی‌دهند.
مسئول فنی بخش پسران در بین توضیحاتش از این بخش یادآور می‌شود که سالی چندبار به همت خیران این فرشته‌ها به اردوی‌های تفریحی و زیارتی چون مشهد مقدس و... می‌روند و در کنار آن نیز هواخوری و برنامه‌هایی برای آنها در پارک مهربانی مرکز هر دوشنبه برگزار می‌شود.
اینجا معلولان از دیدن چهره‌های جدید با آن که نمی‌شناسندشان به قدری ذوق زده می‌شوند که تمام خستگی پرسنل با دیدن لبخندهایشان فراموش می‌شود. پرستاران توانبخشی حضرت علی اکبر(ع) معتقد هستند زندگی‌شان با دعای معلولان این مرکز برکت گرفته است.
پرستاران و مددکاران موسسه توانبخشی حضرت علی اکبر(ع) وجدان، اخلاق و مسئولیت‌پذیری را در هم آمیخته و با محبت و علاقه به معصوم‌ترین انسان‌ها تلطیف کرده‌اند. آنان حس مادری را در محل کارشان نیز تجربه می‌کنند چرا که دغدغه‌شان برای معلولان این مرکز بی‌شباهت با دلواپسی‌های یک مادر برای فرزند نیست.
قطعه‌ای از بهشت امید
مدیرعامل مؤسسه خیریه توانبخشی حضرت علی‌اکبر(ع) بیرجند در جمع خبرنگاران از این مجموعه به عنوان قطعه‌ای از بهشت امید یاد می‌کند و می‌گوید: ۷۰ درصد هزینه‌های ماهانه در طول ماه به کمک خیران، حامیان و فعالان اجتماعی تامین می‌شود.
حامد عرب‌زاده با اشاره به حضور ۴۰۰ معلول و سالمند با فعالیت ۱۶۰ نیرو در فضای ۵ هکتاری مرکز، ادامه می‌دهد: ماهانه نزدیک به سه میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان هزینه‌های مرکز است که شامل حقوق و دستمزد و قبوض، لوازم بهداشتی، غذا، تاسیسات و استهلاک، لوازم و سایر هزینه‌ها می‌شود.
وی می‌افزاید: از سال ۹۸ تاکنون توانسته‌ایم بحث برنامه‌های تفریحی، آموزشی و خدمات رفاهی را با جدیت بیشتری دنبال کنیم و در این زمینه تحول خوبی ایجاد شد.
مدیرعامل مؤسسه خیریه توانبخشی حضرت علی‌اکبر(ع) بیرجند با بیان اینکه ایستگاه مهربانی نیز به همت خیران و حامیان در سال ۱۴۰۱ به بهره برداری رسید، تصریح می‌کند: پایگاه مقاومت بسیج مجموعه نیز در روز جهانی معلولان امسال افتتاح خواهد شد.
افتتاح مرکز مشاوره معلولان برای اولین بار در این مرکز
عرب‌زاده از فعالیت خانه هلال و گروه جهادی در مجموعه گفت و ادامه می‌دهد: مرکز مشاوره معلولان نیز برای اولین بار در کشور در این مرکز افتتاح شد.
وی با بیان اینکه تلاش داریم از ظرفیت تمام حامیان و گروه‌های جهادی بهره ببریم، بیان می‌کند: در طول ماه حداقل ۸۰ میلیون تومان صرف هزینه‌های قبوض آب، برق و گاز و نزدیک به ۳۵۰ میلیون تومان ماهانه صرف هزینه پوشک و ایزی لایف می‌شود که به همت و همراهی خیران تامین می‌شود.
مدیرعامل مؤسسه خیریه توانبخشی حضرت علی‌اکبر(ع) بیرجند می‌افزاید: بخش گفتاردرمانی، بازی درمانی و نمایش درمانی و سایر بخش‌ها نیز در مجموعه فعال است.
وی با اشاره به سالن ورزشی مجموعه بیان می‌کند: این سالن ورزشی با حدود هزار و ۳۵۰ متر مربع مساحت ۷۵ درصد پیشرفت فیزیکی دارد و برای تکمیل این سالن بیش از ۲ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان نیاز است.
عرب‌زاده عنوان می‌کند: خانه‌های سالمندان این مرکز طی هفته آینده به بهره‌برداری می‌رسد و سالن ورزشی و مجموعه ورزش‌سراها نیز در دهه فجر امسال به بهره‌برداری خواهد رسید.
تامین نیازهای معلولان با کمک خیران
مدیرعامل مؤسسه خیریه توانبخشی حضرت علی‌اکبر(ع) بیرجند با بیان اینکه هفته پیش رو هفته جهانی معلولان است که فرصت خوبی را برای معرفی مجموعه فراهم می‌آورد، می‌گوید: بازباتاب رسانه‌ای و خبری برنامه‌ها بسیار مهم است تا مردم و خیران بداند کمک‌هایی که انجام می‌دهند به نحو مطلوب مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد.
عرب زاده با اشاره به کمک خیران با اهدای لباس، اسباب‌بازی، دارو و لوازم منزل به این مرکز، خاطرنشان می‌کند: هرسال روز جهانی معلولان جشن بزرگی در فرهنگسرای شهر برگزار می‌کنیم تا مردم بیشتر با خدمات مجموعه آشنا شوند.
مدیرعامل مؤسسه خیریه توانبخشی حضرت علی اکبر(ع) بیرجند با اشاره به انعقاد تفاهم‌نامه با شهرداری برای معرفی مجموعه پیش از شروع اجرای مراسمات، انعقاد تفاهم‌نامه با دانشگاه بیرجند برای اجرای دوره‌های کارورزی و ایجاد فضای مطالعاتی برای رشته‌های مرتبط در این مجموعه و برای معرفی خدمات می‌افزاید: با پادگان‌ها و مراکز نظامی برای بازدیدها و دوره‌های جهادی نیز تفاهم‌نامه‌هایی منعقد شده است تا کار در این مکان بیشتر معرفی شود.
آری! بودن در کنار این قشر از جامعه به انسان احساس تقدس می‌دهد، انگار خدا بیشتر بین آنهاست بس که نگاه‌ها معصومند و پاک. هم دوشی تو با آنها لحظه به لحظه‌ات را سبک‌تر و راحت‌تر می‌کند. اگر بخواهی که بدانی خدا چه رنگی دارد باید اینجا به دنبال آن بگردی، رنگ خدا اینجاست و جنس عبادت در دامان این کودکان پاک و بی‌تقصیر گسترده است.
نظر شما