به گزارش خبرگزاری شبستان از استان قم، آیت الله علی اکبر رشاد رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی عصر امروز در آیین رونمایی از دانشنامه قرآن و تاریخ که در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی برگزار شد، با اشاره به ویژگی‌های قرآن گفت: قرآن یک اقیانوسی است که کسی نمی‌تواند ادعا کند به عمق و کرانه این اقیانوس عظیم دسترسی پیدا می‌کند و هر کاری که در خصوص قرآن انجام شود، ناقص است.
وی ادامه داد: طبیعت کار دانشنامه نویسی، کند است و تدوین یک دانشنامه در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه، چهل مرحله دارد. دو جلد دانشنامه قرآن و تاریخ آماده است و در حال نگارش دو جلد دیگر این دانشنامه در خصوص تاریخ ادیان هستیم.
آیت الله رشاد افزود: قرآن کریم دارای اعجاز در ابعاد مختلف است و این همه معارف عمیق در قرآن کریم که از سوی یک فرد امی عرضه شده است، نشانه اعجاز می‌باشد. زایش محتوایی قرآن کریم که هیچ حد یقفی ندارد یکی از نشانه‌های اعجاز این کتاب آسمانی است.
رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با اشاره به اثربخشی قرآن کریم اظهار کرد: این کتاب آسمانی به اندازه‌ای اثربخش است که برخی از افراد حتی با یک بار مطالعه متحول می‌شوند. تاریخ گذاری قرآن کریم و روایت تاریخ توسط این کتاب آسمانی جزو وجوه دیگر اعجاز قرآن کریم است.
حجت‌الاسلام والمسلمین ابوالقاسم مقیمی حاجی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی نیز در این مراسم با بیان اینکه در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی چندین دانشنامه تدوین شده است و در حال انجام است، گفت: اولین دانشنامه این پژوهشگاه با موضوع«امام علی(ع)» در ۱۲ جلد تدوین و در چاپ‌های مختلف منتشر شد؛ این پروژه در سال ۸۱ نشر یافت، سپس کار دانشنامه فاطمی در شش جلد انجام شد که سه جلد سیره و معارف فاطمی و سه جلد هم مسائل حقوقی و اجتماعی زن در اسلام عرضه شد.
وی با بیان اینکه از سال ۱۳۹۳ به بعد ما وارد دانشنامه علوم قرآن شدیم، افزود: در این دانشنامه که با هدف مرجعیت علمی در این بحث تولید شد، آراء به صورت مقارن ارائه شد که البته ۴ جلد آن منتشر شده است و دو جلد هم اوایل سال جدید نشر خواهد یافت.
معاون پژوهش حوزه‌های علمیه افزود: در کنار این دانشنامه‌ها، دانشنامه قرآن و حقوق را به سرانجام رسانیدیم که جلد اول آن نشر یافته و کار بعدی، دانشنامه قرآن و اخلاق است که جلد دوم آن اوایل سال بعد رونمایی خواهد شد.
مقیمی حاجی با اشاره به تدوین دو جلد از دانشنامه قرآن و تاریخ با محوریت تاریخ اسلام، گفت: گروه قرآن و تاریخ پژوهشکده دانشنامه‌نگاری از گروه‌های منظم و پرتلاش دانشنامه به شمار می‌رود. جلد اول کلیات و تاریخ اسلام در مکه و جلد بعد هم مباحث مدینه است.
مقیمی حاجی با بیان اینکه برخی دانشنامه‌ها مانند قرآن و کلام تا ۵۰ درصد پیشرفت داشته است، تصریح کرد: وهابیت ما را متهم می‌کنند که اعتقادات شیعه انحرافی است لذا این دانشنامه در بیش از هزار و ۵۰۰ صفحه عمدتاً به همین مباحث می‌پردازد و دانشنامه‌های فلسفه و حقوق بین‌الملل و معرفت‌شناسی و ... هم در حال فعالیت هستند.
معاون پژوهش حوزه‌های علمیه با بیان اینکه در دانشنامه‌ها مرجعیت تفکر اهل بیتی(ع) را با قضاوت منصفانه دنبال می‌کنیم، اظهار کرد: مراجعه به همه مصادر و منابع متنوع و متعدد از جمله ویژگی‌های این دانشنامه‌ها است.
وی اضافه کرد: گروه، سالانه بیش از ۵۰ جلسه برگزار کرده و مقالات به صورت دقیق و کامل در جلسات مورد بازبینی و بررسی قرار گرفتند.
در ادامه حجت‌الاسلام والمسلمین غلامحسن محرمی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در سخنانی با بیان اینکه تاریخ، علم سهل و ممتنع است یعنی کسانی که نخوانده‌اند فکر می‌کنند ساده است ولی کسانی که خوانده‌اند با سختی آن روبرو می‌شوند، گفت: همین مسئله باعث ایجاد انحرافاتی در برخی مباحث در حوزه شده است.
وی ادامه داد: برخی حوزویان وقتی خود را موظف می‌دانند به موضوعات تاریخی جواب دهند، به دلیل عدم تخصص، شبهات را رواج می‌دهند؛ این منبری فکر می‌کند خیلی خوب انحرافات را جواب می‌دهد ولی موجب وهن حوزه و مسائل دینی و تاریخ اسلام می‌شود.
محرمی بیان کرد: بخش تاریخ دانشنامه از مداخل شروع شده است و در شورای علمی آن افرادی چون آیت‌الله یوسفی غروی، حجت‌الاسلام مرادی نسب، دکتر شریفی و خیرخواه و حسنلو در این شورا عضویت دارند.
وی افزود: مداخل براساس تصریح قرآن بر برخی اسامی مانند زید و ابولهب و نبردهایی چون حنین و احد و ... تدوین شده است یا مدخلی برای حضرت ابوطالب(ع) داریم که البته چون نام مبارک ایشان در قرآن نبود ولی برخی آیات در شأن ایشان است در مدخل لحاظ شد.
مدیرگروه قرآن و تاریخ پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی افزود: بعد از این مرحله واگذاری مقالات به نویسندگان انجام شد و از ویژگی مقالات آن است که تاریخ‌مندی در آن‌ها رعایت شده است.
همچنین حجت‌الاسلام والمسلمین سعید داودی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با بیان اینکه یک فرانید طولانی ۱۲ تا ۱۳ مرحله برای تدوین یک مقاله صورت می‌گیرد، افزود: این موضوع نشان از دقت شورای دانشنامه است زیرا بناست دانشنامه مرجعیت علمی داشته باشد و اگر نشر آن طولانی شده، به همین دلیل است؛ به خصوص اینکه مقارن و گاهی ناظر به برخی دانشنامه‌های خارج از کشور مانند لایدن است.
وی افزود: دانشنامه چون با محوریت قرآن نوشته شده است، تأکید داریم آیات مرتبط، پیوست شده و نکات تفسیری در ذیل آن گنجانده شود؛ گاهی در کتب تاریخی به این نکات توجه نشده است و صرفاً منابع تاریخی را دیده و براساس آن کتاب نوشته‌اند.
محرمی بیان کرد: استادان این گروه افراد صاحبنظری هستند که برخی حلقه علمی و تدریس دارند، به خصوص آیت‌الله یوسفی غروی که بسیار خوش حافظه هستند و تسلط ایشان باعث اتقان بیشتر جنبه تاریخی این دانشنامه است.
حجت‌الاسلام محمدعلی اسدی‌نسب، عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی هم در سخنانی با بیان اینکه موضوعات دینی عمدتاً از اهل سنت در فضای مجازی وجود دارد، گفت: بنده تقاضا دارم برای غنی‌سازی فضای مجازی و بحث هوش مصنوعی، آثار به زودی به انگلیسی ترجمه شود.
وی تأکید کرد: همچنین باید سرعت عمل در کار صورت بگیرد زیرا وقتی به جلد آخر برسیم، باید جلد اول را از نو بنویسیم زیرا موضوعات و عناوین خیلی سریع در حال متحول‌شدن هستند.
محمدکاظم شاکر، از نویسندگان این دانشنامه و عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی، گفت: ترجمه این آثار به زبان انگلیسی را در دستور کار قرار دهید زیرا مجموعه خوبی است که با چکش‌کاری و ابهام‌زدایی آماده شده است و اگر مقدور بود به زبان آلمانی هم ترجمه شود چون در آلمان قرآن‌پژوهی از دیگر کشورها بیشتر است.
شاکر گفت: در این کشور هر چند سال یکبار کنفرانس شرق‌شناسی برگزار می‌شود که بنده در جلسه اخیر آن در دانشگاه فرایبورگ شرکت کردم که هایدگر هم در آنجا تدریس و تحقیق داشته است.
نظر شما