دوگانگی اخوان المسلمین

به گزارش شبستان؛ کشور مصر از جمله بزرگترین و تاثیرگذارترین کشورهای عربی خاورمیانه و شمال آفریقا است که در یک قرن گذشته، منشا تحولات و حوادث سیاسی بسیاری بوده است. این کشور عربی، به واسطه تمدن دیرین خود، از توسعه یافتگی مدنی بیشتری نسبت به دیگر کشورهای عربی برخوردار است. مردم مصر همواره تحت تسلط ابرقدرت هایی مانند عثمانی، بریتانیای کبیر و ایالات متحده آمریکا بوده اند. اما خواست جمعی دین خواهی آنان هرگز رنگ نباخته و احزاب و تشکل های اسلامی قدرتمندی در آن فعالیت می کرده است.
حزب اخوان المسلمین را به درستی می توان، دیرینه ترین حزب مدرن اسلامی در کشورهای اسلامی دانست. این حزب، به واسطه اندیشه های شیخ حسن البناء تولد یافت، و با کوشش بسیار توانست از همان ابتدا، جایگاه رفیعی را در میان مردم مصر ودیگر کشورهای اسلامی بیابد. این حزب، با تاسیس دفاتر سیاسی در برخی از پایتخت های کشورهای عربی، روز به روز به توان چانه زنی سیاسی خود افزود و به مهره ای تاثیر گذار در معادلات منطقه تبدیل شد. با وجود آن که از لحاظ سازمانی و کادر رهبری، از توان کافی برخوردار بود، اما همواره به واسطه فشار حکومت های دیکتاتوری مصر، هیچ گاه نتوانست در تصمیم گیری های کشور شرکت کرده و در خفا حیات خود را ادامه می داد. اما با سقوط حسنی مبارک، دیکتاتور وابسته به آمریکا، مردم مصر اعتماد خود را به این حزب اسلامی نمایان ساخته و با رای حداکثری، این فرصت را به اخوان المسلمین دادند تا پس از دهه ها، دولت متبوع خود را تشکیل دهد. بسیاری از کارشناسان، بر این باور بودند که مصر انقلابی، که در آن حزب اخوان المسلمین دولت خود را تشکیل داده، به سرعت راه اسلامی شدن را در پیش خواهد گرفت و به یکی از مراکزمهم اسلامی در منطقه تبدیل خواهد شد. اما تصور افراطی که از احزاب اسلامی در اذهان شکل گرفته بود، با نحوه عملکرد اخوان المسلمین تعدیل شد.
محمد مرسی به عنوان رهبر سیاسی این حزب، به نیکی می داند که برای بقا در این کسوت و محکم تر کردن پایه های قدرت اخوان در مصر و منطقه، ناچار است برای زمانی هر چند کوتاه، بر اساس قواعد بازی سیاسی در منطقه عمل کرده و با اتخاذ راهبرد خاکستری، کمترین چالش را در راه اجرای سیاست های خود ایجاد کند. این سیاست به معنای پراگماتیست بودن مرسی یا حزب متبوعش نیست. بلکه در واقع، اخوان مصر هنوز به درستی از ابزارهای لازم برای اتخاذ سیاست های اسلامی و تقابل با رژیم صهیونیستی و آمریکا برخوردار نیست. اما با بهبود این شرایط، با توجه به این که بسیاری از اعضاء رهبری اخوان، رهبری ایران در جهان اسلام را پذیرفته و خواهان همسویی با راهبردهای تهران هستند؛ به طور حتم با پیوستن به محور مقاومت، تاثیرات بیشتری را بر سیاست های منطقه خواهند داشت.