تغییر در شریعت و رفتار مردم نیازمند تحول فقه است

به گزارش خبرنگار شبستان، حجت الاسلام والمسلمین علی‌اکبر رشاد، رییس شورای عالی حوزه های علمیه تهران در مراسم تقدیر از برترین های جشنواره علامه حلی ویژه برگزیدگان استان تهران گفت: این جشنواره اتفاق جدیدی است که می تواند نقطه عطف و مبدا حرکتی در پژوهش و نوآوری حوزویان باشد.

وی تحقیق را گذرگاه علم و معبر وادی حقیقت دانست و افزود: مفهوم لغوی تحقیق از مفهوم پژوهش عمیق تر است زیرا پژوهش تنها به معنای کاوش و تفحص است اما تحقیق احقاق حق را در خود دارد و به معنای به دست آوردن حقیقت است.

حجت الاسلام والمسلمین رشاد افزود: آموزش و پرورش، تعلیم و تعلم بدون تحقیق امکان ظهور ندارد و بدون تحقیق هیچ رشدی صورت نمی پذیرد.

رییس شورای مدیریت حوزه های علمیه استان تهران ادامه داد: هم برای تعلیم و هم برای تعلم باید تحقیق کرد، در مقام تعلم، طلبه ای که تنها به متن درسی اکتفا کند و در حاشیه آن دست به تحقیق نپردازد هیچگاه نمی تواند شخصیت علمی خود را شکل دهد همچنین معلم نیز اگر تنها به متن اکتفا کند، حتی اگر متن را هم حفظ باشد اما باز نمی تواند استاد موفقی باشد.

وی ادامه داد: تعلیم مفیدتر از تعلم در رشد انسان است و تحقیق از تعلیم نیز مفیدتر است زیرا کسی که تدریس می کند فقط باید به متن تدریسی تسلط داشته باشد اما در مقام تحقیق چکیده صدها صفحه مطالعه در یک صفحه نگاشته می شود.

مدیر حوزه علمیه امام رضا (ع) از مدرسان حوزه علمیه درخواست کرد که آموخته های خود را در قالب تحقیق پردازش و تبدیل به متن کند و افزود: شناخت معرفت تنها از طریق کتابت امکان دارد همانگونه که پیامبر اکرم (ص) تاکید کرد: علم را با نوشتن در بند کنید.

وی ادامه داد: ما به واسطه نوشته هایی که از بزرگان علمی خود مانند شیخ طوسی، علامه حلی، سیدمرتضی و غیره در دست داریم می توانیم شخصیت های آنها را بشناسیم در حقیقت نوشته های آنان است که ما با اندیشه های آنان آشنا می کنم و همه ما شاگردان این بزرگان هستیم.

حجت الاسلام والمسلمین رشاد با برشمردن شروط تحقیق گفت: اولین شرط تحقیق بهره وری از علم است اگر شخص از علم فراوان برخوردار نباشد در حقیقت روزنامه نگار است نه نویسنده و محقق، دومین شرط مربوط به تخصص می شود که در دنیای امروز نمی توان در همه علوم مسلط بود و باید در رشته خاصی تخصص پیدا کرد روشمندی و اجتناب از افراط و تفریط دیگر شرط های ورود در حوزه پژوهش هستند.

مدیر حوزه امام رضا (ع) مهمترین شرط تحقیق را برداشتن موانع برونی و درونی دانست و گفت: مجموعه موانعی که معرفت برانداز و دانش کش است به دو قسمت عمده برونی مانند مضیقه های اقتصادی، اجتماعی، امکاناتی و غیره و موانع درونی تقسیم می شود.

وی عظمت شخصیت ها را یکی از موانع تحقیق دانست و گفت: از جمله موانع درونی که می تواند مانع تحقیق و پژوهش و آزادفکری شود سیطره و عظمت یک شخصیت است به عنوان مثال عظمت شخصیت شیخ طوسی که از موسسین بزرگ فقه و اصول امامیه است باعث شده که یک قرن و نیم فقه و اصول شیعه تحت تاثیر ایشان قرار گیرد و ساکن شود.

حجت الاسلام والمسلمین رشاد ادامه داد: در حال حاضر در فلسفه می بینیم که چهارصد سال است عظمت ملاصدرا ما را متوقف کرده است با تمام احترام به این بزرگان اما باید تاکید کرد که سیطره شخصیت یک آفت است و آزاداندیشی را از میان می برد همانطور که مقام معظم رهبری بارها طرح عبور از شهید مطهری را ارایه داده اند.

مدیر حوزه های علمیه هران مشهوریت زدگی را مانع دیگر تحقیق دانست و گفت: ممکن است بسیاری از مسائل در میان تمام محافل علمی به عنوان حقیقت انگاشته شود اما غلط مشهور باشد به همین دلیل باید در تمام مسائل به بازاندیشی پرداخت.

وی ناخودباوری، فقر جرات، مبانی و بینش نادرست و مبانی اخلاقی را از موانع دیگر تحقیق برشمرد و افزود: اگر جرات تحقیق و ابراز نظرات را به خود ندهیم در حقیقت به خودسانسوری دچار می شویم باید نظرات را ابراز کرد اما چارچوب ادب و احترام را نیز فراموش نکرد.

حجت الاسلام والمسلمین رشاد ادامه داد: عدم تهذیب نفس، بخل، حسد، جدال و کبر را از موانع اخلاقی تحقیق دانست و افزود: در حدیث داریم که کسی که تهذیب نفس نکند از عقل خود بهره نمی برد بنابراین نباید به دنبال موانع بیرونی باشیم و بهانه بیاوریم بلکه باید همت خود را بیفزاییم و حرف حق را هر چند تلخ باشد بزنیم.

مدیر حوزه علمیه امام رضا (ع) با اشاره به نقش موانع نادرست در جلوگیری از رسیدن به حقیقت گفت: اگر می خواهیم در شریعت و رفتار مردم تغییر حاصل شود باید فقه متحول شود. تحول فقه نیز به تحول اصول متکی است برای تحول اصول باید در مبانی و مبادی تغییر حاصل شود. در نتیجه مبانی نادرست می تواند باعث انحراف در تحقیق شود. 

همایش تقدیر از برگزیدگان جشنواره علامه حلی استان با حضور حجت الاسلام الاسلام والمسلمین علی‌اکبر صادقی رشاد، عضو شورای عالی حوزه، حجت الاسلام سیدعلی عماد، معاون پژوهش مرکز مدیریت حوزه علمیه قم و حجت الاسلام جمشیدی، مدیر جدید مرکز مدیریت حوزه های علمیه خواهران با معرفی 36 نفر از خواهران و برادران برگزیده امروز در دانشگاه پیام نور برگزار شد.

پایان پیام/