آیت الله ربانی املشی روحانی مبارز و سرباز وظیفه شناس اسلام

خبرگزاری شبستان//گیلان

فقیه مبارز، آیت اللّه محمد مهدی ربانی املشی، در نیمه شعبان سال 1313هجری قمری، در خانواده ای روحانی و دین دار در قم دیده به جهان گشود. ایشان دوران کودکی، نوجوانی و بخشی از جوانی خود را در این شهر گذراند و محیط سرشار از معنویت و صفای خانه، وی را انسانی پرهیزکار و وارسته به بار آورد.

تحصیل در حوزه علمیه
آیت اللّه محمدمهدی ربانی املشی پس از پایان دوره ابتدایی، برای ادامه تحصیلات وارد حوزه علمیه قم شد. عشق وافر به تحصیل و فراگیری معارف اسلامی، موجب شد آیت اللّه ربانی املشی برای درک و فهم دروس مفیدتر و مطلوب تر، در محضر استاد مرحوم آیت اللّه العظمی بروجردی حاضر شود. در همان زمان، در درس های حضرت امام خمینی(رحمهم الله) حاضر شد.
در حوزه علمیة قم و نزد استادان آن دوره، درس‌های سطح را به پایان رساند. آیت‌الله ربانی، به مدت یک سال با آیت الله خامنه ای، هم مباحثه بوده ‌است. ایشان در یکی از سفرهای خود به کربلا با مقام معظم رهبری آشنا شد و باب دوستی را با هم باز کردند که تا پایان عمر ایشان ادامه یافت.

مرحوم آیت اللّه ربانی املشی، از رهبر و مراد و استاد عزیز خویش حضرت امام خمینی رحمه الله اینگونه یاد می کرد: «برای ما همه چیز امام آموزنده بود. امام همه خوبی ها را دارا بود. شهامت، شجاعت و صراحت لازم رهبری را داشت و ما همه این ها را از امام می دانستیم. ولی مسأله مهمی که برای من خیلی مهم بود و بیش از همه چیز جلب توجه می کرد، تقوا و ترک هواداشتن امام بود. امام در ایام طلبگی ما، برای ما تنها یک مدرّس فقه و اصول نبود؛ بلکه معلم اخلاق هم بود و ما بارها از بیانات اخلاقی ایشان استفاده می کردیم. امام تأثیر نفس عجیبی داشت. وقتی مباحث اخلاقی را به میان می کشیدند، اغلب شاگردان ایشان منقلب می شدند و اشک هایشان جاری می شد، گاه بعضی با صدای بلند گریه می کردند. »

مبارزات
آیت اللّه ربانی املشی، با آغاز حرکت تاریخ ساز حضرت امام خمینی(رحمهم الله) در سال 1342 و شکوفایی نهضت که به پیروزی انقلاب در 22 بهمن 57 انجامید، تلاشی پی گیر داشت و هر مأموریتی که به عهده می گرفت، با دقت و پشتکار در انجام آن همّت می گماشت. ایشان از 17 سالگی وارد صحنه سیاست شد و به عنوان مدافع شهید نواب صفوی و آیت اللّه کاشانی در تظاهرات حاضر گردید.

با آغاز نهضت امام خمینی(رحمهم الله) به عنوان یک روحانی مبارز همواره برضد رژیم ستم‌شاهی به فعالیت پرداخت. در اولین سالگرد قیام 15 خرداد به دستور امام به کاشان رفت و طی یک سخنرانی افشاگرانه با شجاعت و صراحت تمام رژیم پهلوی را به حکومت یزید و شمر تشبیه کرد و بلافاصله بعد از سخنرانی دستگیر و به شهربانی کاشان برده شد.روز بعد به قم و از آنجا به تهران منتقل و با قرار بازداشت روانه زندان شد و تا 13 مرداد 1343 در زندان های شهربانی و قزل قلعه بسر برد. ایشان در اواسط دیماه 1343 به پیشنهاد شیخ غلامحسین جعفری همدانی پیش نماز مسجد بازار تهران شد. اما به سبب سخنرانی های افشاگرانه اش بعد از نماز در 2 دی ماه 1343 باز هم روانه زندان شد، ایشان همچنین در 20 اردیبهشت 1351 به همراه شیخ محمد علی گرامی، شیخ محمد یزدی و احمد جنتی به اتهام علیه امنیت کشور در قم بازداشت و روانه زندان شد و در مرداد 1352به مدت سه سال به شوشتر خوزستان تبعید شد.

بعد از اتمام دوران محکومیت به قم مراجعت کرد و با شهادت حاج آقا مصطفی خمینی در مراسم مختلف با لحنی تندتر از گذشته به اعتراضات خود علیه نظام استبدادی و دیکتاتوری حکومت ادامه داد و باعث شد که بعد از مراسم چهلمین روز شهادت فرزند امام، جمعیت در خیابانهای قم به تظاهرات پرداختند و فریاد درود بر خمینی و مرگ بر شاه در فضای این شهر طنین افکن شد.2 روز بعد از این رویداد ساواک هراسناک از این واقعه نام ایشان را در فهرست مسببین این جریان قرار داد و ایشان به همراه سایرین مجدد به مناطق دور افتاده تبعید شدند و این بار شهر بابک در استان کرمان پذیرای ایشان بود.

حجت الاسلام محتشمی خاطره زیر را که نمونه ای از مبارزات آیت اللّه ربانی است نقل می کند:« چهارم آبان ماه سال 1343مصادف با بیستم جمادی الثانی سالروز میلاد مسعود حضرت صدیقه کبری، فاطمه زهرا - علیها السلام - و فرزند برومندش آیت اللّه العظمی امام خمینی بود... اولین برنامه در منزل مرحوم آیت اللّه سید شهاب الدین مرعشی نجفی بود. از همان طلوع آفتاب در شهر قم و به ویژه در مدرسه دارالشفاء و فیضیه و کوچه و خیابان اطراف صحن حضرت معصومه (س)التهاب و جنب و جوش عجیب و غریبی دیده می شد. طبق برنامه به طرف منزل آیت اللّه نجفی رفتیم. در آنجا ابتدا آیت اللّه ربانی املشی - رحمةاللّه علیه - سخنرانی پرشور و حماسی کرد. ایشان در حالی که به شدّت برافروخته و نگران و عصبانی بودند مطالبی را ایراد کردند: " قانون کاپیتولاسیون سند بردگی یک ملت است که امروزه به وسیله دولت و نمایندگان فرمایشی مجلس شورای ملی به تصویب رسیده است و ما از مراجع عظام می خواهیم که تکلیف مسلمانان و ملت شریف ایران را مشخص بفرمایند." 1

مسئولیت ها
مجاهد بزرگ، آیت اللّه ربانی املشی پس از پیروزی انقلاب اسلامی، همچنان در تلاش و فعالیت به سر می برد و در راه حفظ و حراست از دستاوردهای انقلاب شکوهمند اسلامی، آن چرا در توان داشت، هرگز دریغ نکرد و به دنبال پیروزی انقلاب و به فرمان اما در راس هیاتی به گیلان و مازندران سفر کرد تا از نزدیک مشکلات و مسایل مردم آن سامان را بررسی و در رفع نواقص و کمبودها بکوشد.
در مجلس خبرگان قانون اساسی نماینده مردم گیلان بود و در 23 خرداد 1359 با حکم امام به عضویت در ستاد انقلاب فرهنگی منصوب شد، بعد از شهادت آیت الله بهشتی به سمت دادستان کل کشور منصوب گردید و در شورای عالی قضائی عضویت یافت.

ایشان پیش از این، مدت ها رئیس شعبه اول دادگاه های عالی انقلاب بود. رهبر کبیر انقلاب در 28 دیماه 1361 ایشان را به سمت یکی از فقهای شورای نگهبان منصوب کردند و عضو هیات موسس جامعه مدرسین حوزه علمیه قم بود ودر اولین دوره انتخابات مجلس خبرگان رهبری از سوی مردم خراسان و در دومین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی از سوی مردم تهران انتخاب شد و از طرف نمایندگان در هر دو مجلس به سمت نائب رئیس دوم انتخاب شدند.

شهادت
منافقان صبح روز دوم شهریور 1360 به منزل ایشان هجوم بردند اما با عنایت حضرت حق و رشادت محافظانش تلاش منافقان نافرجام ماند. آیت اللّه ربانی املشی، سرانجام پس از سال ها فعالیت و تلاش خالصانه در راه اسلام، در بامداد روز دوشنبه 17 تیرماه سال 1364 در اثر یک بیماری رنج آور که زمینه آن را دشمنان اسلام و انقلاب در او به وجود آورده بودند، در 51 سالگی به شهادت رسید و در حرم حضرت معصومه(ع) به خاک سپرده شد.
مقام معظم رهبری در بخشی از پیام تسلیت خود به مناسبت رحلت ایشان می فرمایند:" هریک از مناصب و مشاغل مهمی را که پس از انقلاب پذیرفته بود سنگری برای دفاع از اسلام و انقلاب و وسیله ای برای تامین حقوق مردم می دانست و در آن با مواظبت خط اسلام، فقاهت و راه تقوی و طهارت را می پیمود و بدان اهتمام می ورزید .

با متخلف صریح و قاطع و در برابر مومن پرهیزکار ،خاکسار و خاضع بود سابقه انقلابیش به نخستین لحظات شروع نهضت روحانیت در سال 1341 می رسد. دوره شانزده ساله تا پیروزی انقلاب هر جا که نیاز بود از سر رضا و رغبت حضور می یافت و چون سربازی وظیفه شناس و فداکار همه نیروی خود را صرف آن می کرد .گذشته انقلابی او از شروع مبارزات اسلامی تا پیروزی انقلاب و از آن روز تا آخر یکی از افتخارآمیز ترین سوابق پاکی از صفا، دیانت، ورع، مجاهدت و فداکاری بود."

وصیت نامه
آیت اللّه ربانی املشی، در گوشه ای از وصیت نامه اش می نویسد: «وصیت می کنم شما را به تقوا و عمل خالص و عشق به حق. بکوشید تا از سبیل الی اللّه منحرف نشوید و در هرحال خدا را فراموش ننمایید. زندگی مادی ما را فریب ندهد و از فضلیت و پاکی باز ندارد که این سفارش همه انبیا و اولیا است و عصاره مکتب آن هاست.
در خاتمه، با تمام تواضع و شرمندگی، به همه مسؤولین سفارش می کنم که خدای ناکرده از پیشرفت کارها، از فرامین الهی و تقوا و فضلیت و درستی منحرف نشوند و تصور نکنند که به این طریق می توانیم پیروز شویم. بدانند که تنها سلاح پیشرفت ما، اتّکا به خدا و اطاعت از فرمان اوست و اگر در کارها رضای او را نادیده بگیریم، این بهترین سلاح خویشتن را کُند ساخته ایم و به هر اندازه که از سبیل خدا منحرف شده ایم، به همان اندازه به ثبات نظام جمهوری اسلامی لطمه وارد نموده ایم. تنها با اسلام و تمسک به حبل اللّه پیروز می شویم و با تمسک به غیر آن ـ هرچه باشد ـ شکست می خوریم؛ چون که دیگران در تمسک به مسائل غیرخدایی از ما قوی ترند و ما را یارای رقابت با آنان نیست.

منابع: ( با تصرف و تخلیص)
hawzah.net
www.irdc.ir ( مرکز اسناد انقلاب اسلامی)
1. مجله شاهد، آذر سال 1361ص .17
2 و 3. صحیفه نور، چاپ اول، ص .156
4. خاطرات سیاسی محمد محمدی ری شهری، چاپ دوم، تیرماه 1361ص .242 – 241

پایان پیام/