حجت الاسلام حسین علوی مهر، عضو هیات علمی جامعه المصطفی (ص) العالمیه در گفتگو با خبرنگار اندیشه خبرگزاری شبستان گفت: یکی از شرایط پژوهش که باید در پایان نامه ها مورد توجه قرار گیرد، مساله محور بودن موضوع آن است اما متاسفانه این مساله در مراکز آموزشی جا نیفتاده و معمولا برای انتخاب عنوان با مشکل مواجه هستیم.
وی ادامه داد: این مشکل ریشه ای است و مراکز آموزشی و پژوهشی باید در انتخاب موضوع دانشجو و محقق را توجیه کرده و به او تفهیم کنند که گمشده اصلی و سوال محوری چیست و چه مشکلی را قرار است حل نماییم. علاوه بر روش های عمومی که در این مراکز ارائه می شود و غالبا تخصصی نیست، با کمبود منابع هم روبه رو هستیم.
مدیر گروه تفسیر و علوم قرآن جامعه المصطفی (ص) العالمیه اضافه کرد: از سوی دیگر کتاب هایی هم که در این زمینه نگاشته شده، با نگاه عمومی به روش تحقیق تدوین شده اند. حتی روش های تخصصی هم نگاه عمومی به فرآیند پژوهش یک موضوع دارند. بنابراین باید دانشجویان در هر رشته علاوه بر روش های تحقیق، دو یا چند واحد درسی روش تحقیق تخصصی بگذرانند و با ارائه نمونه و مقاله های علمی آنها را با این مقوله آشنا کرد.
وی با بیان اینکه در کشور ما مجلات علمی پژوهش در رشته های تخصصی کم است، عنوان کرد: این فرآیند روند پژوهش های مساله محور را کُند می کند. نگاه امروزی به تحقیقات، نگاه تحقیق ترویجی و مروری است نه تحقیق پژوهشی که باید مساله محور باشد.
حجت الاسلام علوی مهر با اشاره به اینکه اساسا وقتی موضوعی مساله محور شد، جنبه کاربردی آن بیشتر می شود، تصریح کرد: البته همیشه لزوما مساله محوری با کاربردی بودن مساوی نیست و باید معنای کاربردی بودن را تبیین کرد. باید دید آیا کاربردی به معنای مورد استفاده بودن جامعه و نیاز آن در زمینه هایی همچون فکری، اعتقادی، مادی و معنوی به این موضوع است یا فقط نیازهای فیزیکی را به عنوان یک پژوهش کاربردی لحاظ می کند، مانند آنچه که در علوم پایه امروز مطرح است. اگر این نگاه حاکم باشد، یقینا کاربرد به معنای فیزیک لحاظ می شود. با این معنا بسیاری از پژوهش هایی که مساله محور هستند، کاربردی نیستند.
وی با بیان اینکه مساله بنیادی و کاربردی در پژوهش مطرح است، ابراز کرد: غالب پژوهش هایی که در علوم اسلامی است، بنیادی بوده و در واقع یک اندیشه را تولید می کنند که بر اساس آن جامعه می تواند از طریق آن مسیر خود را روشن کند. به طور مثال نقش دین در بهداشت روان انسان، از مسائل بنیادی است.
عضو هیات علمی جامعه المصطفی (ص) العالمیه تاکید کرد: بسیاری از پژوهش ها، تولید فکر و نظریه می کنند و به طور مطلق نمی توان گفت که پژوهش های امروز منجر به نظریه پردازی نمی شوند. البته مراکز پژوهشی گسترش یافته و طرفداران مسائل دینی هم زیاد شده اند. به همین دلیل موضوعات مشابه که جزیی از نظریه پردازی است، بیشتر به آنها پرداخته می شود. اما به طور کلی مساله محور نبودن پژوهش ها، نتیجه عدم نظریه پردازی است.
وی پژوهش ها را در تحول علوم موثر دانست و اظهار کرد: اکنون در جامعه بحث علوم انسانی مطرح است. پژوهش ها در مسائل علوم انسانی به ویژه بنیادی. اگر بخواهیم از دین نسخه بگیریم، باید مبانی، اصول و روش هایی را از قبل کار کنیم تا به کاربردی کردن این نظریه ها برسیم. بنابراین باید به بحث های بنیادی در علوم انسانی بپردازیم و بعد به کاربردی کردن این قواعد و روش ها. تحقیقات خوب و مناسب حتی می تواند به کاربردی شدن دین در زندگی مردم منجر شود اما نیاز به طراحی کلان از سوی مسوولان نظام، تقویت و پشتیبانی آنها دارد. باید بودجه هایی تصویب شود تا در این زمینه راهگشا باشد.
حجت الاسلام علوی مهر یادآور شد: موازی کاری مهمترین ضعف در پژوهش های دینی است و متاسفانه موضوعات مساله محور انتخاب نمی شوند. باید نیازهای امروز جامعه را در نظر بگیریم تا عنوان های مناسبی برای پژوهش ها انتخاب شود. از طرفی گسترش بی حد و حصر مراکز قرآنی با عدم تمرکز که نیاز به ساماندهی دارد، بر این مساله دامن می زند. باید سرپرستی در این زمینه انتخاب شود که هدایت و رهبری لازم را به عهده بگیرد.
پایان پیام/
نظر شما