خبرگزاری شبستان: "یکی از آسیب های جدی در بحث تولید و تحول علوم این است که این گفتمان به خوبی تبیین و غالب نشده است اگر این اتفاق بیفتد، تولید علم جای خود را پیدا می کند؛ این مهم نیازمند برنامه ریزی، ضرورت اندیشی و سیاست گذاری است." اینها بخش هایی از سخنان حجت الاسلام مصطفی جمالی، عضو هئیت علمی دفتر فرهنگستان علوم اسلامی قم پیرامون تولید و تحول علوم انسانی که مشروح آن در ذیل می آید:
دولت در حوزه تولید علم و علوم انسانی چگونه میت واند ایفاگر نقش مثبت باشد؟
مهمترین مساله در تولید علم این است که کلان روایت و گفتمان اساسی خود را نسبت به رسالت انقلاب مشخص کنیم تا این مشخص نشود، رسالت دولت و حوزه و دانشگاه به صورت دقیق مشخص نمی شود؛ آن رسالتی که در آن تولید و تحول علم جایگاه خود را پیدا می کند.
این گفتمان چگونه تحقق می یابد؟
این گفتمان ابتدا باید توسط دولتمردان و نخبگان حوزوی و دانشگاهی به صورت جامع و کامل پذیرش شود و این گفتمان، گفتمان انقلاب اسلامی و تمدن اسلامی است که رهبری بارها در سخنان خود مطرح کرده و می کنند و پازل های آن را بیان می دارند. البته این موضوع گفتمان رهبر کبیر انقلاب هم بوده که باید به خوبی و درستی فهم شود. یکی از آسیب های جدی در بحث تولید و تحول علوم این است که این گفتمان به خوبی تبیین و غالب نشده است اگر این اتفاق بیفتد، تولید علم جای خود را پیدا می کند؛ این مهم نیازمند برنامه ریزی، ضرورت اندیشی و سیاست گذاری است.
هدف انقلاب این بود که تمدنی بر پایه آموزه های ناب و اصیل اسلام و آموزه های دینی طراحی شود و رسالت انقلاب افق تمدنی اسلامی است که محدود به ایران نمی شود. امام (ره) هم همین چشم انداز را داشتند و در اهداف خود تبیین می کنند که رسالت انقلاب ابتدا ساختن ایران اسلامی، سپس منطقه اسلامی و بعد از آن جهان اسلامی است.
بنابراین، فهم این معنا مهم است. انقلاب قرار است محقق تمدن اسلامی با تمام لوازم آن باشد. غرب روزی تمدن خود را پایان تاریخ می دانست و می خواست این فرآیند را جهانی سازد اما با پدیده ای به نام انقلاب اسلامی رو به رو شد، لذا درگیری تمدن ها را ایجاد کردند. دشمن به خوبی فهمید ظرفیت انقلاب، ظرفیت دستیابی به تمدن اسلامی است و جلوی این پتانسیل را در منطقه با حرکت های ضد بیداری اسلامی و اسلام هراسی گرفت و دور ایران را آتش روشن کردند تا اجازه ندهند این تمدن شکوفا شده و رشد یابد. اما باید دید دوستان در درون و داخل تا چه اندازه متوجه این ظرفیت شده اند و به آن توجه دارند.
تمدن اسلامی باید گفتگوی غالب شود. مهندسی تمدن اسلامی در صحبت های رهبری مشخص است از جمله در محورهایی همچون سبک زندگی اسلامی، تولید علم، جنبش نرم افزاری و ... بنابراین الگوها، ضرورت ها، برنامه ها و شاخصه ها باید مشخص شود چه در زمینه فردی، چه اجتماعی و چه خانوادگی.
در این راستا باید چه اقداماتی را انجام داد تا توان موجود از قوه به فعلیت برسد؟
بخش زیرساخت تمدن اسلامی باید رنگ دینی به خود گیرد و هندسه آن مشخص شود. برای دستیابی به این نمی شود از تمدن و سبک زندگی غربی استفاده کرد؛ اگر بناست تمدن جدید ایجاد شود باید مبتنی بر آرمان های دینی بوده و در همه حوزه ها آن را دنبال کرد.باید در پی آن باشیم که تمام بخش های تمدن اسلامی را به صورت کارآمد درآوریم. این رسالت انقلاب است. این را باید همه باور کنیم. نمی شود با نگاه ساده و تجزیه گرایانه به دین این رسالت را دنبال کنیم. گفتمان تجددگرایی و مدرنیته اسلامی این دو رقیب گفتمان اصیل اسلامی است که متاسفانه این حرکت را با کندی مواجه ساختند.
با توجه به اینکه علوم انسانی موجود برگرفته از غرب و وارداتی است، وضعیت فعلی این علوم را چه طور می توان سامان بخشید تا به آن چشم اندازی که مطرح کردید دست یابیم؟
مسیر ما رسیدن به تمدن اسلامی است و در این مسیر باید جریان های سیاسی و فکری به خلوص گفتمانی دست یابند و دوران گذار را باید رد کنیم و به تولید برسیم که تولید علم از مهمترین مباحث است. در دوران گذار شاید مجبور باشیم از علوم موجود که برگرفته از غرب است، استفاده کنیم اما باید آنها را اسلامی کنیم، اما جنبش نرم افزاری معنایش این است که باید تولید علم کرده و علم جدیدی متناسب با نیازهای روز تولید کنیم و شبکه جهانی به راه اندازیم. باید این شبکه علوم تولید شود. اگر این اتفاق نیفتد و همچنان در این تنگه بمانیم، انقلاب با چالش جدی رو به رو می شود. لذا جنبش نرم افزاری در راستای تحقق اهداف انقلاب و شبکه تولید علم کارآمد و مبتنی بر این است که همه دولتمرادن و حوزویان و دانشگاهیان خود را مسوول بدانند. باید به سمت این برویم که تولید علم کنیم و از این نگاه ساده و بسیط دست برداریم و فعالیت ها، تجربه ها و کارکردهای دولت های قبلی را به خوبی و با دقت و ظرافت و ذکاوت مورد مطالعه قرار دهیم و از همه نقاط ضعف دولت های گذشته عبور کرده و به خلوص سازی دوباره دست پیدا کنیم.
پایان پیام/
نظر شما