دکتر خسرو معتضد، پژوهشگر تاریخ معاصر در گفت وگو با خبرنگار مسجد و کانون های خبرگزاری شبستان با بیان اینکه «مسجد» در فرهنگ ایران اسلامی از گذشته های دور به عنوان مکانی مقدس مطرح بوده است، اظهار کرد: در ایران بعد از ورود اسلام دو نوع مسجد ایجاد شد که یک نوع شامل مساجد حکومتی و یک نوع مساجد مردمی بود.
وی ادامه داد: مساجد حکومتی برای مثال متعلق به حکومت بنی عباس یا متعلق به حکومت ترکان بودند یعنی از سوی حکام این حکومت ها ساخته شده بودند، بنابراین در دوره هایی مسجد عامل حکومت حکام بود.
معتضد تصریح کرد: اما در زمان بعد از اسلام و در دوره کوتاهی که آل بویه و آل زیار به عنوان حکومت شیعه روی کار آمدند برای نخستین بار در قرن چهارم هجری شهر بغداد مراسم سوگواری سیدالشهدا(ع) را در قالب مراسمی رسمی برگزار کرد.
این محقق تاریخ با بیان اینکه از زمان صفویه و رواج تشیع در ایران مسجد تبدیل به یک پایگاه مردمی شد، خاطر نشان کرد: از زمان صفویه به بعد روحانیت بخشی از روشنفکران جامعه بودند چراکه تشیع عقیده ای نو را بیان می کرد.
وی افزود: باید بدانیم که روشنفکر از مذهب جدا نیست، روشنفکر در هر زمانی در هر جامعه ای وجود دارد، مثلا ملاصدرا یک روشنفکر است، خیلی از علما روشنفکر هستند، در حقیقت در دوران تاریخی قبل از مشروطه می شود گفت بخشی ار روشنفکران طلاب حاضر در جامعه اند.
معتضد با اشاره به اینکه میان مسجد و روشنفکر جدایی وجود ندارد، گفت: البته روشنفکر در هر زمان به گونه ای جلوه می کند، مثلا سیدجمال الدین اسدآبادی، روشنفکری است که لباس طلبگی بر تن دارد و مسجدی است.
وی گفت: مساجد در ایران اسلامی همواره پایگاه حمایت مردم در برابر ظلم و حکومت مستبد شاهنشاهی بودند و این مسئله به ویژه در دوره قاجاریه نمود دارد و زمانی که مردم از همه جا رانده می شوند به مسجد رو می آورند تا علیه جور شاهزادگان اعتراضات خود را نشان دهند.
پایان پیام/
نظر شما