به گزارش خبرنگار گروه مساجد و کانون های مساجد خبرگزاری شبستان، سیزدهم خردادماه برابر با پنجم شعبان المعظم مصادف با ولادت حضرت زین العابدین (علیه السلام) است.
آن حضرت فرزند سید و سالار شهیدان حضرت امام حسین(علیه السلام) است که به علت بیماری سخت در جریان واقعه کربلا امکان حضور در میدان جنگ را نیافته و در بستر بود، اما بعد از گذشت جریان جانگداز کربلا به همراه کاروان اسرا روانه شام شد و با افشاگری های خود حقیقت چهره فاسد و ظالم یزیدیان را به جامعه فریب خورده آن زمان رخ نمایاند.
امام زین العابدین(علیه السلام) در شرایط جامعه آن روزگار که امت اسلام دچار تزلزلات متعدد فکری شده بود با تمسک به ادعیه بسیاری از مسایل مبتلا به جامعه و اشخاص را منتقل کرد و به اندازه ای عبادت و سجده می کرد که ملقب به سید الساجدین شد.
خبرنگار گروه مساجد و کانون های مساجد خبرگزاری شبستان، به مناسبت فرارسیدن سالروز ولادت آن حضرت، درباره ویژگی های شخصیتی همچنین تاثیرات امام سجاد(علیه السلام) بر جامعه از طریق ادعیه و همچنین سخنرانی آن حضرت در مساجد و محافل مختلف، با حجت الاسلام سیدسجاد ایزدهی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی به گفت وگو نشسته است که حاصل این گفت وگو از نظرتان می گذرد:
- هرکدام از اهل بیت عصمت و طهارت(ع) بنا بر شرایط و اقتضائات زمانی که در آن قرار داشتند به هدایت مردم و جامعه پرداختند، در مورد حضرت سجاد(ع) این مسئله فارغ از افشاگری ها و سخنرانی هایی که حضرت داشتند، در قالب ادعیه بروز کرد، برای مخاطبان ما از کم و کیف این رویکرد بگویید.
عملا بر اساس مبانی هیچ فرقی بین ائمه(ع) به لحاظ رفتاری وجود ندارد چنان چه در تعبیری که در زیارت جامعه کبیره آمده است « «اَشْهَدُ اَنَّ اَرْواحَکُمْ وَ نُورَکُمْ وَ طینَتَکُمْ واحِدَةٌ.» نیز بر همین مساله اشاره می شود.
بنابراین سرشت ائمه(ع) با یکدیگر یکسان است پس بر این اساس طبیعتا رویکردشان در رفتارها نیز مساوی است اما آنچه که تفاوت واقعی در رفتار ایجاد می کند و سبب می شود که مثلا حضرت علی(علیه السلام) در زمان زندگی خود به گونه ای متفاوت با امام حسن(ع) امامت کنند به شرایط بر می گردد و این مسئله درباره تمامی اهل بیت(ع) مصداق دارد چراکه در شرایط اجتماعی متفاوتی زندگی کرده و بر همان اساس و اقتضائات مردم را برای رسیدن به سعادت حقیقی رهنمون شدند یا زمان حضرت امیر(ع) که فضا مناسب نبود و حضرت 25 سال مجبور به خانه نشینی شدند اما باز از طرق مختلف اقدام به ارشاد مردم کردند.
اما امام سجاد(ع) که موضوع مورد بحث ما هستند در شرایط و فضایی زعامت شیعه را بر عهده داشتند که عملا با توجه به اوضاع حاکم امکان هدایت حداکثری مردم وجود نداشت بنابراین مجبور بودند وارد فضای تقیه شده و بیشتر خانه نشین باشند، در آن فضا «زهد»، «معنویت» یک حالت اقبال عمومی داشت و حاکمان وقت نیز نسبت به این رویکرد واکنشی نداشتند لذا امام سجاد(ع) در برهه امامت خود آنچه که برای سعادت بشر موثر بود را در قالب ادعیه و دعا عرضه کردند و و میراث گرانبهایی را برای ش یعه بر جای گذاشتند چنانچه سایر اهل بیت عصمت و طهارت چنین کردند.
به بیان دیگر آنچه که میراث امام زین العابدین(ع) را برای شیعه بر جای نهاد آن بود که اگر انسان با نفس خود درگیر شده و بخواهد عملا خودسازی کند باید ابگویی داشته باشد و یکی از این الگوها (مناجات» و «دعا» است؛ مساله ای که امروز گمشده عصر ماست.
شاهد هستیم که به علت خلاهای ناشی از عدم تمسک به مناجات با خداوند چه مشکلات اجتماعی متعددی پدید آمده است و مردم در جهان امروز در فضایی که ماتریالیسم و ماده گرایی غاللب شده است نشانی از خدا در زندگانی خود نمی یباند.
حال در چنین شرایطی جماعت مسلمین با فضایی مواجهند که در این وانفسا گروهی چون «وهابیون» عملا تنها یک ظاهر را از اسلام برداشته اند و ارتباطی را میان مخلوق و خالق نگذاشته و اصلا اعتقادی به دعا و مناجات ندارند و تماما در فضای خشک و خشن بوده و مردم دیگر را به نام اینکه تمام این اقدامات دستورات اسلام است از این دین مبین متنفر می کنند.
- در چنین فضایی فکر می کنید ارایه مباحث مختلفی که امام سجاد(ع) در قالب ادعیه بیان کردند تا چه اندازه می تواند امت اسلام و به ویژه تشیع را از گزند معاندان در امان نگه دارد؟
طبیعتا اگر بشود این الگو را ارایه و فراگیر کرد می توانم بگویم که قابلیت جهانی شدن دارد، به تعبیر حضرن امام خمینی(ره) ما افتخارمان است که صحیفه سجادیه را داریم.
اما مسئله ای که در این بخش از بحث مان می خواهم اشاره کنم ارایه مباحث صحیفه در مساجد است، واقعیت آن است که در حال حاضر حتی جامعه متدین ما نیز توجهی چندان به مناجات و ادعیه ندارند و صرفا اگر در این فضا هم باشند به قرائت دعای کمیل و توسل اکتفا می کنند. موضوع آن است که مباحث ارایه شده در صحیفه سجادیه به جرات برای تمامی ساحات زندگی حرف برای گفتن دارد.
- به نظر شما چگونه می توانیم از کانال مساجد سیره معنوی امام سجاد (ع) را در جامعه ترویج دهیم؟
پاسخ به این سوال را با بیان خاطره ای از یکی از دوستان عرض می کنم. یکی از دوستانم زمانی لبنان بود و مدتی در آنجا سکوت داشت؛ تعریف می کرد شیعیان ساکن در آن منطقه انسان های خوبی بودند اما معنای مناجات را نمی دانستند. این دوست ما تعریف می کرد که برای آنکه این روحیه را در میان شیعیان ساکن در آن منطقه ترسیم کنم جلساتی با عنوان «شبی با مناجات» گذاشتم، که این برنامه بعد از مدتی با استقبال فراوانی مواجه شد و کم کم ترویج یافت، چراکه گرایش به این فضا وجود داشت.
حال با بیان این خاطره می خواستم به این مسئله برسم که اساسا در جامعه کنونی ما جای چنین فضایی خالی است، ما بعضا خیلی خودمان را تحویل بگیریم چه در مسجد به جماعت و چه در منزل به صورت فرادی بعد از نماز یک دعای مختصر می کنیم یا نهایتا همانطور که گفتم دعای توسل یا دعای کمیل. این مسئله درمورد صحیفه سجادیه جا نیفتاده است و باید از کانال های مختلف از جمله مسجد برای مردم معرفی شود.
- از چه طریق، به عنوان یک روحانی چه پیشنهاداتی دارید؟ چه طور می توان از ظرفیت و پتانسیل مسجد در راستای معرفی صحیف سجادیه به مردم بهره جست و چرا تاکنون این مسئله در جامعه حتی متدین ما جا نیفتاده است؟
واقعیت آن است که بخش قابل توجهی از این مسئله بر دوش روحانیان است که غفلت داشته اند، نباید این گنج بی بدیل عرفان و مناجات با خدا دست نخورده باقی بماند. این ظرفیت باید در مساجد فعال شود و همان طور که جلسات تفسیر قرآن در مسجد مرتبا برگزار می شود باید جلساتی برای شرح صحیفه سجادیه نیز در مساجد کشور برگزار شود، البته بعضا در برخی مساجد چنین جلساتی وجود دارد اما این رویکرد باید تعمیم یابد.
اولا و باالذات باید تمامی مساجد نسبت به شرح صحیفه اقدام کنند. واقعیت آن است که صحیفه سجادیه برای ساحات مختلف زندگی قابل بهره برداری است و هر فراز از آن بخشی از زندگی را پوشش می دهد پس باید از ظرفیت مساجد در این راستا بهره بگیریم و روحانیون و ائمه جماعات مساجد در این رابطه نقش اصلی را ایفا می کنند.
پایان پیام/
نظر شما