خبرنگار مسجد و کانون های مساجد خبرگزاری شبستان: مسجد در شاکله دین مبین اسلام جایگاه مهمی دارد به طوری که در آیات و روایات متعدد همواره بر تقدس مسجد و حضور در آن برای اقامه نماز تاکید شده است.
پیامبر اکرم(ص) در بدو ورود به مدینه قبل از هر اقدام دیگر دست به تاسیس اولین مسجد اسلام زد و این چنین بود که مسجد محل تجمع مسلمین و اخذ مهمترین تصمیمات شد. البته این رویکرد نسبت به مساجد در ادوار آینده نیز ادامه یافت اما با توجه به شرایط حکومتی و جو جامعه بعضا دچار تغییراتی شد با این وصف اما مسجد همچنان به عنوان رکن جامعه اسلامی قلمداد شده و علاوه بر اقامه نماز کارکردهای دیگری یافت که از جمله آنها می توان به برگزاری جلسات مناظره و مباحثه علمی در مساجد اشاره داشت به طوری که بسیاری از اندیشمندان جهان اسلام جلسات درس و بحث خود را در مساجد برگزار می کردند. امروز اما این شرایط در مساجد جوامع اسلامی کمرنگ شده است، با این حال تلاش می شود تا این نگاه نسبت به کارکرد مساجد احیا شود.
فرصتی دست داد تا خبرنگار شبستان در ادامه بررسی جایگاه «مسجد» در زندگی اندیشمندان معاصر با دکتر مهدی گلشنی، رئیس و بنیانگذار گروه «فلسفه علم» دانشگاه صنعتی شریف، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی، عضو مؤسس انجمن بین‌المللی علم و دین (کمبریج، بریتانیا) و عضو آکادمی علوم جهان اسلام گفت و گویی هر چند کوتاه داشته باشد که حاصل آن را می خوانید:
- استاد! مقطع لیسانس شما مصادف با دوران تحولات مهم در ایران بود، از جمله ماجرای مصدق و جریانات سیاسی حاکم که هرکدام تاثیراتی را در محافل و مجامع آکادمیک به همراه داشتند، سوال من به فعالیت ها و جریانات دانشجویی مسلمان بر می گردد، عمده برنامه های این دانشجویان در مساجد جریان داشت، این فضا را برای مخاطبان ما توصیف بفرمایید.
قبل از اینکه برای ادامه تحصیل در مقطع دکترا به آمریکا بروم دانشجویان مسلمان از جمله دانشجویان طرفدار دکتر بازرگان، عمدتا در مساجد برنامه داشتند. آنها عمدتاً برای اقامه نماز به مساجد می رفتند اما بعضا ملاقات ها و سخنرانی ها هم در مساجد وجود داشت. محل این تجمعات در دانشگاه تهران در نمازخانه دانشکده فنی بود و دانشجویان دیگر هم به آنجا می آمدند.
یادم هست در سال اخر لیسانس ام که مصادف با سال 1339 بود؛ مرحوم بازرگان و آیت طالقانی و آیت الله مطهری طی مراسمی برای سخنرانی به کرج رفتند، من هم به آن مراسم رفتم ، که در آن چند سخنرانی شد و برای اولین بار آیت الله مطهری را در آنجا دیدم.
چندین بار نیز به سخنرانی های مسجد «هدایت»رفتم. در مجموع می توانم بگویم جو گفت وگو و سخنرانی های آن زمان چه آن دسته که در قالب مراسم ارایه می شد چه آن دسته ای که در مساجد ایراد می شد مبتنی بر احترام متقابل بود.
- این مسئله حکایت از کارکرد چندگانه مسجد دارد، بعضا برخی معتقدند کارکرد مساجد صرفا برای اقامه نماز باشد، برخی نیز عنوان می کنند همان طور که در زمان ائمه اطهار(علیهم السلام) مساجد محل بحث و مناظرات علمی بوده است از این نظر امروز نیز باید این کارکرد در مساجد حفظ شود، هرچند که جز معدودی موارد سایر مساجد چنین کارکردی را ندارند، نظر شما چیست؟
من می گویم نماز به جای خود و برگزاری جلسات بحث و سخنرانی هم به جای خود. این دو رویکرد می تواند در کنار هم در مساجد باشد، اما باید قدرت و تحمل اساتید و دانشجویان در قبال ارایه مباحث بالا رود. در حال حاضر چنین فضایی را شاهد نیستیم. افراد تحمل یک مباحثه علمی را ندارند و اگر خلاف نظرشان ایده ای مطرح شود بی درنگ برچسب بی سوادی می زنند.
- شکل گیری تمدن نوین اسلامی ایرانی،برگشت به میراث غنی گذشته، از جمله دلایلی است که بعضا برای افزایش کارکرد مساجد عنوان می شود،از جمله این مسئله که مناظرات علمی در مسجد برگزار شود، نظرتان چیست؟
می توان چنین کارکردی را برای مساجد تعریف کرد، اما به نظر من روش و نگاه ما باید مانند همان باشد که امام صادق(ع) نسبت به مفضل داشتند. اگر از این بعد به قضیه نگاه کنیم قطعا می توان از ظرفیت مسجد بهره برد اما نگاه های سطحی باطن قضیه را از بین می برد. ضمن اینکه مناظرات علمی بایدها و نبایدهایی دارد، دو طرف مناظره باید احترام یکدیگر را نگه داشته و توجه کنند که در چه فضایی قرار دارند.
پایان پیام/
نظر شما