به گزارش خبرنگار گروه مسجد و کانون های مساجد خبرگزاری شبستان، «مسجد، میعادگاه منتظران انقلابی» عنوان دهمین روز از دهه «تکریم و غبارروبی مساجد» است. از آنجایی که مساجد در زمینه تبیین مفاهیم و مباحث مربوط به ظهور حضرت حجت (عج) نقش مهم و سازنده ای را ایفا می کنند لذا بررسی این نقش و جایگاه می تواند زمینه ساز آشنایی با وظایف منتظران باشد.
خبرنگار گروه مساجد و کانون های مساجد خبرگزاری شبستان در راستای بررسی موضوع مذکور با سید جعفر صادقی، پژوهشگر قرآنی به گفت وگو نشسته است که حاصل آن را می خوانید:
- اساسا مسجد در سیر حوادث آخرالزمانی چه جایگاه و نقشی را ایفا می کند؟
موضوع مسجد را در آخر الزمان از دو زاویه باید بررسی کرد؛ نخست، وضعیت مساجد در آخر الزمان است و دوم، نقش مسجد در حوادث آخر الزمان. مسجد به عنوان مرکز پشتیبانی، مدیریت و برنامه‌ریزی برخی از حرکت‌ها و جنبش‌های حق یا حق‌نما نقش مهمی دارد. بسیاری از مدعیان مهدویت حرکت خود را از مسجد آغاز می‌کردند.
حتی سفاح هنگامی که به عنوان اولین خلیفة عباسی خلافت خود را آغاز کرد، در مسجد کوفه خطبه خواند و با او بیعت شد. زیرا در احادیثی که از ظهور امام مهدی(ع) سخن گفته‌اند تصریح دارند که مسجد کوفه مرکز فرماندهی ایشان خواهد بود. از امام صادق(ع) نقل شده است که صدور احکام والیان و استانداران حکومت امام مهدی(ع)، زمانی صورت می گیرد که آن حضرت بر منبر کوفه مستقر شده و 313 یار و پرچم‌دار سپاهش، گرداگرد او قرار گیرند: کأنیأ نظر إلى القائم على منبرالکوفة و حولهأ صحابه ثلاث مائة و ثلاثة عشر رجلا عدة أهل بدر و همأ صحاب الألویة و هم حکام الله فیأرضه على خلقه...(صدوق، کمالالدین، دارالکتب الإسلامیه قم، 1395 هجرى قمرى، ج 2 ص 673) بنابراین مسجد ستاد فرماندهی دولت عدل‌محور آخرالزمان خواهد بود.
- آیا در قرآن کریم اشاره ای نسبت به «مسجد» و نقش آن در ایجاد ثبات و وحدت میان مسلمین در دوره آخرالزمان شده است؟
به طور خاص و صریح چنین مطلبی را نمی‌توان از قرآن برگرفت. زیرا قرآن کتابی است که معمولاً اسلوب و شیوه آن عدم ورود به جزئیات است. قرآن، از آباد ساختن مسجد و ویژگی‌های آنان که مبادرت به این امر می‌کنند سخن گفته است« إِنَّمَا یَعْمُرُ مَسَاجِدَ اللّهِ مَنْ آمَنَ بِاللّهِ وَالْیَوْمِ الآخِرِ وَأَقَامَ الصَّلاَةَ وَآتَى الزَّکَاةَ وَلَمْ یَخْشَ إِلاَّ اللّهَ فَعَسَى أُوْلَئِکَ أَن یَکُونُواْ مِنَ الْمُهْتَدِینَ » «مساجد خدا را تنها کسانى آباد مىکنند که به خدا و روز بازپسین ایمان آورده و نماز برپا داشته و زکات داده و جز از خدا نترسیدهاند پس امید است که اینان از راهیافتگان باشند» .
یا در آیه 36 سوره «نور» از خانه‌هایی گفته است که در آنها ذکر نام خدا می‌شود و او را تسبیح می‌کنند که یقیناً مهم‌ترین مصداق آن مسجد است: «فِی بُیُوتٍ أَذِنَ اللَّهُ أَن تُرْفَعَ وَیُذْکَرَ فِیهَا اسْمُهُ یُسَبِّحُ لَهُ فِیهَا بِالْغُدُوِّ وَالْآصَالِ اما از عموم این آیه می‌توان نقش وحدت‌آفرینی آن را برداشت کرد. نه تنها در دوره آخرالزمان بلکه در همه ادوار مسجد چنین نقشی داشته است. حتی در قضیه مسجد ضرار نیز که در سوره توبه به آن اشاره شده است، منافقین قصد داشتند مسجدی مجزا برای خود تدارک دیده و از آن‌جا فتنه برپا کنند که خداوند، این‌گونه مساجد را مستحق ویرانی دانسته است.
- مسجد به عنوان میعادگاه منتظران مهدی(ع) در شرایط و روزگار فعلی چه رویکردی را می تواند در راستای ترویج فرهنگ مهدوی اتخاذ کند؟
مسجد می‌تواند تجلی‌گاه ذکر خدا و یادآور ارزش‌ها و معارف باشد. هم‌چنان که تعریف الهی در قرآن نیز درباره مسجد همین است. منتظران ظهور باید با محوریت دادن به مسجد در برنامه‌های دینی و اجتماعی و حتی خودسازی فردی (مانند برنامه اعتکاف) مساجد را آباد کنند و آنها را برای جذب جوانان و نوجوانان مناسب کنند. چون مهدی موعود خود نیز مسجد را محور فعالیت‌های دولت خود خواهد ساخت.
- آیا می توان مسجد را به مثابه نهاد فرهنگ ساز مهدوی تلقی کرد؟ چه راهکارهایی را در این راستا پیشنهاد می دهید؟
به نظر می‌رسد در حال حاضر مساجد چنین کارکردی را ندارند. البته آنچه در دین تعریف شده این نیست اما متأسفانه در مرحله عمل مسجد محوریت خود را آن‌چنان که باید حفظ نکرده است. این هم مشکلی است که به متدینین بر میگردد.
برخی سخت‌گیری‌ها با تبدیل مسجد به محلی که تنها کارکرد برگزاری مراسم تبلیغی دارد، باعث می‌شود چندان توجهی به مسجد از سوی عموم مردم به خصوص جوانان نشود. مساجد اگر بین مسلمین عمومیت یابند و اگر ما از انحصارهایی که اغلب برگرفته از سلایق شخصی است دست برداریم و دایره جذب را فراتر از حدود الهی ندانیم، یقیناً کارکردی که خداوند برای مسجد تعریف کرده جامع و مانع است و می‌تواند دقیقاً در برطرف کردن نیازهای سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و... در جامعه نیز مفید باشد.
مسئله دیگر آن است که تولیت مساجد باید به خود مردم و به خصوص جوانان واگذار شود. دولتمردان باید در خط فرهنگ مسجد باشند. اگر چنین باشد، مساجد چنین نقش فرهنگ‌ساز را خواهند داشت. انتظار نیز چیزی جز اصلاح امور برای زمینه‌سازی قیام آخر الزمان نیست. اگر اصلاح صورت گیرد، مصلح نهایی و جهانی نیز ان‌شاءالله خواهد آمد.
- از نگاه جامعه منتظر مهدوی چگونه می توان وحدت را میان ادیان گسترش داد، نقش ائمه جمعه و جماعات تا چه اندازه در این رابطه موثر است؟
باید به این مسئله واقف بود که عموم پیروان ادیان تابع بزرگان و دانشمندان خود هستند. با ظهور امام زمان(عج) گروه علما نیز دو دسته خواهند بود. عده‌ای حق را خواهند دید و به آن ایمان خواهند آورد و عده‌ای نه. زیرا حق در آن دوره تجلی و ظهور خواهد یافت و کسی عذر و بهانه‌ای نخواهد داشت، پس کسانی که با آن حضرت مقابله خواهند کرد افراد معاند و مغرض خواهند بود. از این روست که حتی گمان قوی می‌رود که فلسفه نزول حضرت عیسی(ع) اندکی پس از ظهور حضرت مهدی(عج) این باشد که انسان‌های غیر مغرض و غیر معاند جهان مسیحیت را به دین حقیقی راهنمایی کند.
با این مقدمه باید به مشترکات در ادیان توجه نمود و به دور از تعصب و با گشودن باب گفتگوی سازنده، به مسائلی که به فرموده قرآن «سواء بیننا و بینکم» است دعوت کرد.
مهم‌ترین آنها به قول خدای متعال در قرآن، یکتاپرستی است و روشن است که مهدویت نیز با عنوان عام «منجی‌گرایی» از مشترکات ادیان است. علما اولاً خود باید به دانش شناخت آموزه منجی‌گرایی مجهز باشند و در درجه دوم سعی کنند با موعظه حسنه در این گفتگوها مشارکت کنند.
پایان پیام/
نظر شما