بدحجابی؛ گره کوری که به دندان افتاده/ قافله سالار عفاف و حجاب کجاست؟!

به گزارش خبرگزاری شبستان/ خراسان شمالی

شورای فرهنگ عمومی کشور، سالروز قیام مردم مشهد علیه کشف حجاب (21تیرماه سال 1314) را به عنوان روز عفاف و حجاب نام‌‌گذاری کرده است. قیام مردم مشهد و واقعه‌ مسجد گوهرشاد در مقابله با کشف حجاب، مصداق بارز مبارزه با منکری است که هنوز متأسفانه آثار شومش در کشور ریشه ‌کن نشده است. 
 

*مفهوم و ابعاد حجاب

اصل حجاب و پوشش که در اسلام از آن به (ستر) نام برده شده در همه ادیان الهی مورد توجه انبیاء و بعد از آنها مورد توجه بزرگان دین بود به جهت آثار سازنده ومفید، مورد عنایت قرار گرفته است. در قرآن مجید بیش از ده آیه در مورد حجاب و حرمت نگاه به نامحرم وجود دارد. از جمله آیه 59 سوره احزاب. « یا ایهاالنبی قل لازواجک و بناتک و نساءالمومنین یدنین علیهن من جلابیبهن ذلک ادنی ان یعرفن فلا یوذین و کان الله غفورا رحیما» (ای پیامبر، به زنان و دخترانت و نیز به زنان مومنین بگو خود را بپوشانند تا شناخته نشوند و مورد اذیت قرار نگیرند. و خداوند بخشنده مهربان است.)

حجاب در لغت به معنای مانع، پرده و پوشش آمده است. استعمال این کلمه، بیش‎تر به معنی پرده است. این کلمه از آن جهت مفهوم پوشش می‎دهد که پرده، وسیله‎ پوشش است، ولی هر پوششی حجاب نیست؛ بلکه آن پوششی حجاب نامیده می‎شود که از طریق پشت پرده واقع شدن صورت ‎گیرد.

هدف و فلسفه حجاب
هدف اصلی تشریع احکام در اسلام، قرب به خداوند است که به وسیله‌ تزکیه‌ نفس و تقوا به دست می‎آید: إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقاکُمْ (حجرات؛13) بزرگوار و با افتخارترین شما نزد خدا با تقواترین شماست.

از قرآن کریم استفاده می‎شود که هدف از تشریع حکم الهی، وجوب حجاب اسلامی، دست‌یابی به تزکیه‌ نفس، طهارت، عفت و پاکدامنی است. آیاتی همچون: "قُلْ لِلْمُؤْمِنِینَ یَغُضُّوا مِنْ أَبْصارِهِمْ وَ یَحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ ذلِکَ أَزْکى لَهُمْ": ای رسول ما، مردان مؤمن را بگو تا چشم‎ها از نگاه ناروا بپوشند و فروج و اندامشان را محفوظ دارند، که این بر پاکیزگی جسم و جان ایشان اصلح است.

با همه اهمیتی که عفاف و حجاب در آموزه های دینی و اسلامی ما دارد، اما آنچه در سطح جامعه مشاهده می شود نشان از بی توجهی مردم و مسئولان به این واجب الهی است، مردانی که با افتخار در کنار زنان بی حجاب خود طی طریق می کنند، مادرانی که بی توجه به آینده فرزندان، خود را تسلیم خواسته های مدگرایانه غربی جوانان کرده و دختران و پسران جوانی که بعضاً خود را دستاویز خواسته های شوم اسلام ستیزان کرده اند و بی هدف با تبعیت از سبک های غربی، همچون عروسک های بی جان داخل ویترین، خودنمایی می کنند.

*عفاف و حجاب باید به گفتمان غالب تبدیل شود
باتوجه به اهمیت مسائل عنوان شده، در گفت و گو با چندتن از صاحب نظران این حوزه، "زهره وضیع" مدیر حوزه علمیه الزهرا(س) بجنورد می گوید: برای ترویج فرهنگ عفاف و حجاب، این موضوع باید به یک گفتمان غالب تبدیل شود و همه آحاد جامعه از مردم تا مسئولان جهادگونه وارد این عرصه شوند.

وی از غفلت متولیان فرهنگی و نظارت کامل خانواده ها بر فرزندان به عنوان دو آسیب جدی در این حوزه نام می برد و بیان می کند: متاسفانه به دلیل عدم اشراف کامل کارشناسان و عدم همسویی برنامه ها، هنوز برنامه فرهنگی فاخری اجرا نشده لذا جوانان، مستعد پذیرش الگوهای غربی شده اند و همچنین خانواده ها دیگر پاسخگوی نیازهای فرهنگی جوانان نیستند و نظارت بر فرزندان کمتر شده است.

این استاد حوزه و دانشگاه با مهم برشمردن نقش دولتمردان در ترویج عفاف و حجاب، بر وضع قوانینی که بهداشت روانی و امنیت جامعه را به خطر نیندازد تأکید می کند و می گوید: نباید هدف صرف برخوردهای سلبی باشد ولی اگر مسئله ای به عنوان قانون وضع شد باید همه ملزم به تبعیت از آن باشند و همه در اجرایی شدن آن قانون اهتمام بورزند.

وضیع، از رسانه ها به عنوان دیگر نهادهای فرهنگی تأثیرگذار نام می برد و با بیان اینکه بعضاً رسانه آنچنان که باید و شاید در ارائه الگوهای مناسب خوب عمل نمی کند، اظهار می کند: رسانه باید در قالب ساخت فیلم ها و سریال ها و ارائه ارزش های دینی به جامعه، فرهنگ اصیل و ناب اسلامی را نهادینه کند.

*محتوای غنی داریم اما باورها دقیق و متعهدانه نیست

مدیر حوزه علمیه الزهرا(س) بجنورد، با اشاره به اینکه غرب در تهاجم فرهنگی خود با همه ابزار وارد شده به طوری که ذائقه، اولویت ها، سبک زندگی و کلا نوع نگاه جامعه را تغییر داده، بیان می کند: غرب مرجع غنی ندارد اما نگاه فرهنگی غنی دارد، حال آنکه ما محتوا و مرجع غنی داریم ولی ضعف ما این است که به باورهای دقیق و رفتار متعهدانه نرسیده ایم.

*ستاد امر به معروف و ضابطین دستگاه قضائی، مسئول برخورد با نمادهای بدحجابی هستند

حسین برومند، مدیرکل امور اجتماعی و فرهنگی استانداری خراسان شمالی به قانون راهکارهای اجرایی گسترش عفاف و حجاب که در 13 دیماه سال 84 به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی رسیده، اشاره می کند و می گوید: حدود 26 دستگاه اجرایی به صورت اسمی مخاطب این قانون هستند که در حوزه دستگاهی از ساختار کشوری، استانی و شهرستانی را شامل می شود.

وی به ابلاغ این قانون در سال 84 به وزارت فرهنگ و ارشاد اشاره می کند و اظهار می دارد: برای اجرای بهتر این قانون از سال 88 به بعد این قانون به وزارت کشور ابلاغ می شود که تشکیل ستاد صیانت از حریم امنیت عمومی و حقوق شهروندی و تشکیل دوکارگروه عفاف و حجاب و صیانت از حقوق شهروندی در ذیل این ستاد تشکیل می شود.

برومند بیان می کند: به دنبال ایجاد این ستاد در وزارت کشور، متناظر این ساختار در استان ها نیز تشکیل و برنامه های این حوزه هرساله از طریق کارگروه ها به دستگاه ها اعلام می شود.

وی وظیفه این ستاد را بیشتر در حوزه کیفیت سنجی عفاف و حجاب در دستگاه های اجرایی با تشکیل تیم های بازرسی اعلام می کند و می گوید: مسئولیت برخورد با نمادهای بدحجابی در جامعه بر عهده ستاد امر به معروف و نهی از منکر و ضابطین دستگاه های قضائی است.

*راهکارهای مبارزه با بدحجابی باید ضمانت اجرایی داشته باشد

ژیلا روح افزایی، استاد حوزه و دانشگاه نیز در مورد حجاب می گوید: حجاب، به معنای پوشش اسلامی بانوان، دارای دو بُعد ایجابی و سلبی است. بُعد ایجابی آن، وجوب پوشش بدن و بُعد سلبی آن، حرام بودن خودنمایی به نامحرم است؛ و این دو بُعد باید در کنار یکدیگر باشد تا حجاب اسلامی محقق شود؛ گاهی ممکن است بُعد اول باشد، ولی بُعد دوم نباشد، در این صورت نمی‎توان گفت که حجاب اسلامی محقق شده است.
 

وی در توضیح کامل تر بیان می کند: اگر به معنای عام، هر نوع پوشش و مانع از وصول به گناه را حجاب بنامیم، حجاب می‎تواند اقسام و انواع متفاوتی داشته باشد. یک نوع آن حجاب ذهنی، فکری و روحی است؛ مثلاً اعتقاد به معارف اسلامی، مانند توحید و نبوت، از مصادیق حجاب ذهنی، فکری و روحی صحیح است که می‎تواند از لغزش‎ها و گناه‎های روحی و فکری، مثل کفر و شرک جلوگیری کند. علاوه بر این، در قرآن از انواع دیگر حجاب که در رفتار خارجی انسان تجلی می‎کند، نام برده شده است؛ مثل حجاب و پوشش در نگاه که مردان و زنان در مواجهه با نامحرم به آن توصیه شده‎اند. 

روح افزایی با بیان اینکه در ارتباط با عفاف و حجاب کم گفته ایم و کم نوشته ایم در حالی که جوانان ما در بحث های اعتقادی ضعف دارند و دین شناس نیستند، می گوید: باید با معرفی الگوهای واقعی جهان تشیع، به حوزه الگوپروری و شناسایی الگوهای دینی بیشتر توجه کنیم.

وی در پاسخ به این سوال که چرا جوانان به سمت الگوهای غربی ترغیب می شوند، بیان می کند: اگر جوانان شخصیت واقعی و هویت خود را بشناسند هیچ وقت خود را در قالب دیگران نمایان نمی کنند چراکه این بیماری از خارج رسوخ نکرده بلکه از نفس خود انسان پدیدار شده است.

نویسنده کتاب "راه های برون رفت از بدحجابی" با بیان اینکه راهکارهایی که متولیان فرهنگی برای مبارزه با بدحجابی ارائه می دهند موقتی و گذار بوده و ضمانت اجرایی ندارد، اظهار می کند: اول باید راهکارهای درست و منطقی را ارائه داد و دوم اینکه ضمانت قانونی را برای اجرای کامل برنامه ها داشت تا بدحجابی به صورت قطعی درمان شود.

*بی توجهی به عفاف و حجاب = کارت زرد
 

"عبدالرضا رحمانی فضلی" وزیر کشور نیز که اوایل تیرماه سال جاری برای پاسخگویی به سؤال علی مطهری نماینده تهران و حجت‌الاسلام سید ناصر موسوی لارگانی نماینده فلاورجان در خانه ملت در مورد عفاف و حجاب در مجلس حضور یافته بود با بیان اینکه در قانون عفاف و حجاب 22 دستگاه دارای مسئولیت هستند، خاطرنشان کرد: وزارت کشور یکی از این دستگاه‌هاست که علاوه بر برعهده داشتن برخی از این مسئولیت‌ها، بخش هماهنگی و پیگیری نیز برعهده این وزارتخانه است.

وی عفاف و حجاب را یکی از اولویت‌های وزارتخانه متبوعش دانست و خاطرنشان کرد: مسائل فرهنگی، پیچیده، چند وجهی و دارای علل مختلف و متنوع است، به همین دلیل اگر تصور کنیم می‌توان در مدت کوتاهی این مسئله به شرایط مطلوب برسد، درست نیاندیشیده‌ایم، زیرا این اقدام امکان‌پذیر نیست.

وزیر کشور، نبود آیین‌نامه اجرایی برای دستورالعمل مربوط به قانون عفاف و حجاب را اشکال عمده این قانون ارزیابی کرد و گفت: منابعی برای اجرای این قانون دیده نشده است، منابعی در این زمینه در اختیار وزارت کشور نیست و منابعی در اختیار سایر دستگاه‌ها نیز قرار نگرفته است به همین دلیل هر زمان این مسئله را پیگیری می‌کنیم دستگاه‌ها بحث نبود منابع را مطرح می‌کنند.

رحمانی فضلی مشکل دوم پیش‌رو برای اجرای قانون عفاف و حجاب را عدم ضمانت اجرایی دانست و خاطرنشان کرد: ما وقتی می‌توانیم یک موضوع را پیگیری کنیم که اگر در آن انحرافی ایجاد شد ضمانت اجرایی برای دستگاه‌های ناظر وجود داشته باشد تا آنها بتوانند با آن ضمانت، دستگاه‌های مربوطه را موظف به اجرای قانون کنند.

وی اضافه کرد: در کل این قانون توصیه‌های اخلاقی، معنوی و ارزشی وجود دارد اما هیچ ضمانت اجرایی برای آن نمی‌بینیم، به همین دلیل اگر دستگاهی به وظیفه خود عمل نکرد باید این سؤال را پرسید که ما چه کنیم. البته این موضوع نه فقط در زمان وزارت بنده بلکه در دوره‌های پیشین نیز مطرح بود.

وی با بیان اینکه ما اقداماتی را به صورت مستمر در حوزه عفاف و حجاب انجام داده‌ایم تصریح کرد: ابلاغ دستورالعمل عفاف و حجاب در سازمانهای دولتی و ایجاد کانون تشکل‌های غیردولتی فعال در عرصه حجاب و عفاف برای توسعه حرکت‌های معنوی و تقویت آنها از جمله اقدامات وزارت کشور در این راستا بود.

هرچند نمایندگان مجلس از پاسخ‌های وزیر کشور درباره سؤال علی مطهری قانع نشدند و به رحمانی فضلی کارت زرد دادند، اما سوال اینجاست، چگونه می شود موضوع و مسئله بدحجابی که اینگونه داد مردم و مسئولان را درآورده و همه را از وضعیت نامطلوب جامعه اسلامی گلایه مند کرده، راهکاری عملی و اقدامی اساسی را در اندیشه متولیان فرهنگی متبلور نکرده باشد. قضاوت اینکه مشکل کجاست و چه کسانی باید پاسخگو باشند با شما...

پایان پیام/