خبرگزاری شبستان: یکی از شاخصه های مهم در سبک زندگی اسلامی، زندگی مبتنی بر اقتصاد و اعتدال در ساحتهای مختلف است. امام علی(ع) در معرفی یکی از مؤلفه های زندگی اهل تقوی چنین می فرمایند:«مَلْبَسُ هُم ُالِاقْتِصَادُ» ؛ در زندگی فرد متقی اعتدال فراگیر است.
اصل اعتدال، که در قرآن کریم به آن عنایت فراوانی شده است، در زندگی پر برکت پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) و ائمه هدی ( علیهم السلام) و در کلیه اعمال و رفتارشان به روشنی دیده می شود. آنان هرگز در هیچ امری از اعتدال و میانه روی خارج نشدند. سیره رسول خدا (صلی الله علیه و آله) در همه وجوه، سیره ای معتدل بود. همان طوری که حضرت علی(علیه السلام) در مورد آن حضرت فرموده است: «سیرته القصد»، رسول خدا، سیره و رفتارش میانه و معتدل بود.
رسول خدا (صلی الله علیه و آله) در رفتار فردی، در خانواده و اجتماع، در اداره امور و سیاست، در رویارویی با دشمنان و حتی در میدان نبرد، اعتدال را پاس می داشت و از افراط و تفریط در هر کاری پرهیز می کرد و تاکید فراوان داشت که امتش از او پیروی کنند و در زندگی میانه روی پیشه سازند . از این رو، می فرمود: «یا ایها الناس علیکم بالقصد، علیکم بالقصد، علیکم بالقصد»، ای مردم! بر شما باد به میانه روی، بر شما باد به میانه روی، بر شما باد به میانه روی .
اعتدال باید در زوایای مختلف زندگی فرد متقی حضور داشته باشد به نحوی که حتی در عبادات نیز وجود چنین مؤلفه ای ضروری است؛ به این معنی که نباید عبادات، کارهای روزمره شخص مسلمان را تحت الشعاع قرار دهد و زندگی او را مختل نماید؛ فرمان خداوند به پیامبر(ص) در رابطه با رعایت اعتدال در مسأله انفاق می تواند نمونه خوبی برای این بحث و ادعا باشد:
«وَلاتَجْعَلْيَدَكَم َغْلُولَةًإِلىعُنُقِ كَوَلاتَبْسُطْهاكُلَّالْبَسْطِ فَتَقْعُدَمَلُوماًمَحْسُوراً(اسراء : 29)»
«هرگز دستت را برگردنت زنجير مكن، (وتركان فاقوبخشش منما) وی يشازحدّ (نيز) دست خود را مگشاى، تا مورد سرزنش قرار گيرى و از كارفرومانی!»
امام علی(ع) نیز در تبیین یک قاعده کلی در نامه خود به امام حسن(ع) چنین می فرمایند:
«وَاقْصِدْيَ ابُنَيَّ فِي َمعِيشَتِكَوَا قْتَصِدْفِي عِبَادَتِكَ»
«ای فرزندم در زندگی و عبادتت معتدل باش»
در زمینه اعتدال در سبک زندگی اسلامی و جریان مؤثر آن در سیره عملی معصومین: این دستور شرعی در مصرف آب قابل توجه است:
«قَالَ رَسُولُ اللَّهِ الْوُضُوءُبِمُدٍّوَالْغُسْلُ بِصَاعٍ وَسَيَأْتِي أَقْوَامٌ بَعْدِييَسْتَ قِلُّونَذَلِكَفَأُولَئِكَعَلَى خِلَافِ سُنَّتِي«
پیامبر(ص) فرمودند: مقدار آب برای وضوء یک مد(750 گرم) و برای غسل یک صاع(تقریبا سه کیلوگرم) است اما افرادی در آینده این مقدار را کم می دانند [و بیشتر آب مصرف می کنند] که این خلاف سنت من است.
بنابر آنچه گفته شد، «اعتدال» و دوری از افراط و تفریط، امر لازمی در سبک زندگی بوده و از اهمیت و ضرورت قابل توجهی برخوردار و از مسلمات و ارزش ها و به عنوان یک معروف دینی است که امر به آن امرِ به یک معروف و امر به یک ارزش اسلامی تلقی خواهد شد.
البته در فرآیند فرهنگ سازی یک امر پسندیده شرعی و عرفی مانند مصرف معتدل و صحیح آب و ... مهمترین راهکار، را می توان را در دو نکته زیر خلاصه نمود:
۱. آگاهی دادن و معرفت دهی در خصوص یک ارزش و تکرار صحیح آن با به کارگیری ابزار هنر از قبیل سخنرانی های جذاب و ....وظیفه امامان جماعت و سخنرانان مذهبی و رسانه های گوناگون به خصوص رسانه ملی
2.عملیاتی کردن ارزش توسط گروه های مرجع از قبیل امامان جماعات، متدینین و ... .
مسلما محور دوم از ارزش بیشتری در نهادینه سازی ارزش، مؤثر خواهد بود چنانچه امام صادق(ع) می فرمایند:
«كُونُوادُعَاةًلِلنَّاسِ بِغَيْرِأَلْسِنَتِكُمْ لِيَرَوْامِنْكُ مُالْ وَرَعَ وَ الِاجْتِهَادَ وَ الصَّلَاةَ وَ الْخَيْرَفَإِنَّذَلِكَدَاعِيَةٌ.(الكافي (ط - الإسلامية)،ج2،ص: 78)»
یک ارزش و یک امر فرهنگی را در بین مردم تبليغ كنيد،اما نه با گفتار بلكه با كردار،تا ببينندكه شماخودتان نیزاهل ورع،كوشش، نماز،عبادت و كارنيك هستيد. تبليغ و فرهنگ سازی صحیح و واقعى اينگون هاست.
نویسنده: حجت الاسلام حسین زاده خراسانی
نظر شما