خبرگزاری شبستان: امر به معروف و نهی از منکر از جمله مهمترین فرایض دین اسلام است که علاوه بر تصریح در آیات متعدد قرآن، در سیره عملی اهل بیت (ع) بروز و ظهوری جدی دارد، آنچنان که سرور شهیدان عالم حضرت اباعبدالله الحسین (ع) هدف خود از قیام تاریخی کربلا را احیای دین جدش رسول خدا (ص) و امر به معروف و نهای از منکر معرفی کرده اند.
این فریضه در ابعاد گوناگون جای دارد و اسلام برای عاملان آن مراتبی را در نظر گرفته است که عبارتند از:
مرحله انزجار قلبی: علمای اسلام برای امر به معروف و نهی از منکر مراتب و درجات و همچنین اقسامی قائل شده‌اند. نخستین درجه و مرتبه نهی از منکر، هجر و اعراض یا انکار قلبی است و این در مواردی است که ما با شخصی که با او صمیمیت داریم قطع رابطه کنیم و نسبت به او سردی نشان دهیم و این برخورد، برای او تنبه تلقی شود، یعنی تحت یک زجر و شکنجه روحی قرار گیرد و این عمل ما در جلوگیری از کار بد او تأثیر داشته باشد؛ در غیر این صورت چه بسا فردی که از قطع رابطه ما استقبال کرده و او هم قطع رابطه کند و آزادتر دنبال منکرات و کارهای زشت برود در چنین مواردی این کار درست نیست.
مرحله زبانی: درجه دومی که علما و دانشمندان برای نهی از منکر ذکر کرده اند، مرحلة زبان است. چه بسا آن بیماری که دچار منکری است، به دلیل جهالت و نادانی و تحت تأثیر یک سلسله تبلیغات قرار گرفته است، احتیاج به مربی، هادی، راهنما و معلم دارد تا با او تماس بگیرد و با کمال مهربانی با او صحبت کند، موضوع را با او در میان بگذارد تا معایب و مفاسد را برایش تشریح کند تا آگاه شود و بازگردد.
مرحله عمل: مرحله سوم عمل است. گاهی طرف در درجه و حالی است که نه اعراض و هجران و نه زبان و بیان بر او تأثیر نمی‌گذارد. در اینجا باید از راه عمل وارد شد. وارد عمل شدن نه تنها به زور گفتن نیست، کتک زدن و مجروح کردن نیست، البته مواردی هم هست که جای تنبیه عملی است که آن هم از شئون حکومت اسلامی است و شهروندان جامعه اسلامی از پیش خود حق اعمال این تنبیهات را ندارند. امر به معروف عملی این است که نباید تنها به گفتن قناعت کند و فکر کنیم همه چیز را گفتن درست می شود. گفتن، شرط لازم است ولی کافی نیست. باید عمل کرد و آنچه مربوط به شهروندان است برخورد عملی غیرمستقیم است. (حماسه حسینی، مرتضی مطهری، ص193-197)
باید توجه داشت این مهم در آیات قرآن به خوبی تبیین شده است که آیات ذیل این مهم را تایید می کند:
1. "یؤمنون بالله و الیوم الآخر و یامرون بالمعروف و ینهون عن المنکر و یسارعون فی الخیرات و اولئک من الصالحین"(آل عمران، آیه 114)
2. "ولتکن منکم امه یدعون الی الخیر و یامرون بالمعروف و ینهون عن المنکر و اولئک هم المفلحون"(آل عمران، آیه 104)
3."کنتم خیر امه اخرجت للناس تامرون بالمعروف و تنهون عن المنکر و تؤمنون بالله".(آل عمران، آیه 110)
4."ان الله یامر بالعدل و الاحسان و ایتاء ذی القربی و ینهی عن الفحشاء و المنکر..." (نحل، آیه 90)
مجموع این آیات نشان می دهد که مصحف شریف نه تنها امر به معروف و نهی از منکر را واجب کرده بلکه آن را وظیفه ای همگانی و فاقد محدودیت به اشخاص و گروه های خاص دانسته است.
به طور کلی از آیات مذکور چنین برمی آید:
1- وجوب امر به معروف و نهی از منکر از بدیهیات است و کسی از مسلمانان در آن شک نکرده است.
2- وجوب این دو فریضه در همه ادیان الهی بوده و امت‌های گذشته نیز بدان مکلف بوده اند.
3- امر به معروف و نهی از منکر از شئون پیامبری است.
4-ترک امر به معروف و نهی از منکر علت نابودی جوامع گذشته بوده است.
5- امر به معروف و نهی از منکر از حقوق متقابل مسلمانان است و افراد جامعه اسلامی در برابر آن مسئولند.
6- زنان نیز مکلف به امر به معروف و نهی از منکر هستند.
7- امر به معروف و نهی از منکر نیازمند کسب قدرت است.
بیان این مراتب نشان می دهد که این فریضه یا جدیتی تمام باید پیگیری شود امری که متاسفانه در سال های اخیر علی رغم تلاش نظام و علما با غفلت مواجه شده است و وضعیت بعضا اسفبار جامعه در برخی عرصه ها همچون بدحجابی و ارتباط بی حد و مرز دختران و پسران این غفلت و کوتاهی را به خوبی نشان می دهد.
متاسفانه این روزها غفلت و بی توجهی نسبت به این فریضه به جایی رسیده است که با آمران به معروف و ناهیان از منکر به بدترین شیوه ها رفتار شده و حتی به زد و خورد آنها می انجامد.
متاسفانه در مدتی کوتاه 2 حادثه مشابه به ضرب و جرح دو روحانی درپی عمل به این فریضه انجامیده است که علاوه بر ایجاد رعب و وحشت در اذهان عمومی، می تواند این فرهگ و سنت حسنه را زیرسوال برده و یا آن را بیش از پیش کمرنگ کند.
نمی دانیم این نتایج سوء از کجا ناشی می شود، آیا مسئولان کمکاری کرده ، یا مردم این فریضه را همچون نماز و روزه جدی نگرفته اند، البته برخی از بزرگان بر این باورند که اجرای این حکم الهی به قانونگذاری نیاز دارد تا در پرتو ضمانت اجرایی بتواند متخلفان را دچار عواقب سوء خود کند.
البته در این میان باید گفت، مسئولان و دستگاه های فرهنگ ساز در مقایسه با دیگر احکام آنچنان به امر معروف و نهی از منکر که می تواند زمینه التزام به دیگر قوانین الهی را هموار کند توجه نداشته اند و حتی به جرات می توان گفت در رسانه ملی و یا دروس آموزشی مدارس و دانشگاه جای این فریضه به شدت خالی است.
این بی توجهی در کنار آثار سوئی همچون رواج بی حجابی در جامعه یا پذیرش بی چون و چرای فرهنگ کاذب و بی اصالت غرب این روزها در لباس رعب و وحشت رخ نمایانده است، چراکه به فاصله کوتاه شاهد بودیم روحانیونی که درپی دفاع از نوامیس مردم بوده اند نه تنها مورد بی احترامی قرار گرفته اند بلکه به شدت دچار ضرب و جرح و مصدویمت اعضای حساس خود همچون چشم شده اند.
البته ما کاری نداریم به پیش زمینه های بروز چنین حوادثی که آنها نیز بازمی گردد به غفلت از امر به معروف و نهی ازمنکر در امر حجاب اسلامی که بستر بروز بیماری افراد ضعیف النفس را فراهم کرده است.
اما دیگر قالب تحمل نیست که فردی در هر کسوت و جایگاه تنها به دلیل بازداشت انسانی از اعمال منافی عفت و شرع تا پای مرگ پیش برود.
اگر اصل امر به معرف و نهی از منکر در جامعه متخلص به نام مبارک اسلام چنین حوادثی بروز کند دیگر چگونه می توان ادعای اصلاح جهان در پرتو آموزه های قرآن و نیز مقابله با جنگ نرم دشمن را داشت.
آیا می توان انتظار داشت جامعه ای که طاقت پذیرش کمترین امر به معروفات را ندارد زمینه ظهور منجی را فراهم کند؟
و هزاران سوال دیگر که انتظار می رود در جامعه متخلص به نام اسلام که هزاران شهید خونبهای رشد و نمو آن بوده اند، پاسخ هایی صریح و شفاف برای آنها وجود داشته باشد؛ اما افسوس که...
پایان پیام/
نظر شما