حدیث ثقلین، محور برنامه‌های حوزه باشد / پندار اشتباه روحانیون چیست؟

خبرگزاری شبستان-گروه قرآن و معارف: آیت‌الله خامنه ای، رهبر معظم انقلاب اسلامی، 25 اردبیشهت‌ماه 95 در دیدار جمعی از مدیران، مدرسان و طلاب حوزه‌های علمیه تهران، «هدایت فکری و دینی»، «هدایت سیاسی و بصیرت افزایی» و «راهنمایی و حضور در عرصه خدمات اجتماعی» را سه وظیفه عمده روحانیت برشمردند و تأکید کردند:

«اگر همه تخصص‌های مورد نیاز یک جامعه به بهترین شکل وجود داشته باشد اما جامعه، دینی نباشد، آن ملت در دنیا و آخرت دچار خسران و مشکلات واقعی خواهد بود و این مسئولیت عظیم یعنی تبدیل جامعه به جامعه‌ای دینی، بر عهده علما و روحانیت و طلاب است».

ایشان «درک اسلام ناب و متکی بر کتاب و سنت» را با ابزار خرد و اندیشه اسلامی، وظیفه مهم روحانیون برشمردند و افزودند «راه انبیاء، ترویج این تفکر اصیل است و روحانیون نیز ادامه دهنده‌ همین راه سعادت بخش یعنی هدایت دینی مردم هستند».

رهبر انقلاب هدایت عملی مردم را مکمل هدایت اندیشه ای آنان دانستند و افزودند «با بهترین روش‌ها، مردم را به عبادات و ظواهر و مصادیق دینی از جمله صدق، امانت، تقوا، ترک منکر، امر به معروف و سبک زندگی صحیح، هدایت کنید».

ایشان در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به مطالب برخی از اساتید و طلاب حوزه‌های علمیه تهران، گفتند: «مراقبت از اینکه حوزه های علمیه از شیوه‌ی طلبگی به شیوه‌ی دانشگاهی گرایش پیدا نکنند»، «طرح آموزش اخلاق در حوزه ها» و «منطقه ای کردن گزینش و جذب طلاب»، از مسئولیت مدیران حوزه ها است که باید پس از بررسی های لازم در خصوص این موضوعات تصمیم گیری کنند.

آیت‌الله خامنه ای با اشاره به تأثیر فضای مجازی در افزایش شبهات دینی و وجود انگیزه های سیاسی برای تزریق افکار منحرف و غلط در ذهن جوانان تأکید کردند: این میدان، میدان واقعی جنگ است و روحانیون و طلاب باید مسلح و آماده، وارد عرصه مقابله با شبهات و تفکرات غلط و انحرافی شوند.

خبرنگار قرآن و معارف خبرگزاری شبستان در گفت‌وگو با حجت‌الاسلام والمسلمین سیدحسین روحانی پور دزفولی، استاد سطوح عالی حوزه علمیه و مسئول دفتر تهرانِ آیت الله سید محمد سعید حکیم –از مراجع معظم تقلید- به تبیین تاکید مقام معظم رهبری بر «اهمیت بی بدیل وظیفه تبلیغ دین نسبت به سایر پیشه‌ها»، «حضور موثر و هدایتگرانه روحانیت در فضای مجازی» و «ضرورت تداوم راه انبیا و ائمه اطهار(ع) توسط روحانیت» پرداخت که شرح آن تقدیم می‌شود.

حوزه‌ علمیه تحت ارزیابی روزافزون است

حجت‌الاسلام والمسلمین روحانی پور با اشاره به پیشرفت فناوری و گسترش رسانه‌ها که موجب نظارت حداکثری بر گفتار و کردار انسان‌ها و عملکرد سازمان ها و مراکز مختلف اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و ... شده است، گفت: حوزه علمیه از این قاعده مستثنی نیست و در عصر حاضر بیش از هر زمانی تحت مراقبت، نظارت، کنکاش و ارزیابی قرار دارد. بنابراین وظیفه و رسالت خطیری بر دوش حوزویان و مدارس علمیه قرار دارد.

وی حدیث ثقلین «إنّی تارکٌ فیکُمُ الثَّقَلَین، ما إن تَمَسَّکتُم بهما لَن تَضلّوا: کتابَ اللّه وَ عترَتی أهلَ بَیتی، فَإنَّهُما لَن یفتَرقا حَتّی یردا عَلَی الحَوضَ» را محور اصلی برنامه‌ها، اقدامات و تحول حوزه علمیه خواند و افزود: پیامبر اکرم(ص)، قرآن و اهل بیت و تمسک به این دو محور را عواملِ هدایت بشر معرفی می‌کند.

مسئول دفتر تهرانِ آیت الله حکیم اضافه کرد: دو جریان فکری «حسبنا کتاب الله» و «تمسک به اهل بیت بدون عمل به قرآن» جامعه اسلامی را به انحراف کشیدند. ائمه اطهار(ع) در برابر این دو جریان ایستادند و تذکر دادند که سخنان ما را به قرآن عرضه کنید و در صورت تطابق با آیات بپذیرید.

تفسیری غیر از تفسیر پیامبر و ائمه(ع)، انحرافی است

وی با بیان آیه «وَأنْزَلْنا إِلَيْكَ الذِّكْرَ لِتُبَيِّنَ لِلنَّاسِ ما نُزِّلَ إِلَيْهِمْ وَلَعَلَّهُمْ يَتَفَكَّرُونَ» (نحل: 44)، خاطرنشان کرد: قرآن وسیله هدایت بشر است به شرط اینکه به وسیله پیامبر و اهل بیت(ع) تفسیر شود و هر تفسیر دیگر، انحرافی است.

حجت‌الاسلام والمسلمین روحانی پور دزفولی با اشاره به روایت «اذا فسد العالم فسد العالم»، اضافه کرد: تفسیر روحانیون از قرآن، غیر از روایت رسول الله و ائمه اطهار(ع)، اشتباه و دروغ است. بنابراین وظیفه و رسالت دانشمندان و علما بسیار مهم و حساس است. آنچنان که گاهی با یک سخن اشتباه می‌تواند جامعه را به تباهی بکشاند.

هدایتگری روحانیون بر مبنای قرآن و عترت باشد

وی گفت: گفتار و رفتار خودسرانه ای که بی تفاوت به قرآن و کلام اهل بیت(ع) باشد، مردود است. بنابراین نقش هدایتگری طلاب و روحانیون باید بر مبنای قرآن و عترت باشد و نباید این دو از یکدیگر جدا شوند.

استاد سطوح عالی حوزه افزود: قرآن و عترت مطابق حدیث ثقلین تا قیامت، جدایی ناپذیر هستند و هدایت در نتیجه تمسک همزمان به آن ها است. بنابراین در عصر حاضر –دوران غبیت- حضرت مهدی(عج) مصداق مجسمِ امامت است و هرگونه هدایتگری بدون توجه به کلام حضرت، باطل و دروغین است.

وی با بیان اینکه علما و به تبیعت از آنان، طلاب در دوران غبیت –پس از دوران حضور فیزیکی پیامبر و امامان- وظیفه هدایت جامعه را برعهده  دارند، ادامه داد: مهم ترین لوازمِ تحقق مطلوب این وظیفه، تهذیب نفس و کسب دانش و معارف الهی است.

علما و طلاب جامعه را از نظر عقیدتی، واکسینه کنند

حجت‌الاسلام والمسلمین روحانی پور دزفولی خاطرنشان کرد: علما، اساتید، طلاب و پژوهشگران حوزوی باید با دانش اندوزی رومزه و آشنایی با فنون و مهارت های تازه، به شبهات مسوم دشمن پاسخ دهند و جامعه را واکسینه کنند.

وی با ابراز تاسف نسبت به هدررفتِ استعداد و ظرفیت علمی و اخلاقی برخی اساتید و خطبا در تربیت طلاب و مبلغین گفت: طلاب باید تقویت بنیه علمی و آموزش عملی مردم را جدی بگیرند. زیرا مردم در کوچه، خیابان، فروشگاه، اتوبوس و ... بی اطلاع از قوت و ضعف علمی روحانیون، سوالات شرعی و دینی خود را می پرسند. و در صورت عدم دریافت پاسخ مناسب، نسبت به مجموعه حوزه های علمیه بدبین می شوند.

خوش اخلاقی؛ شیوه تبلیغی پیامبر

مسئول دفتر تهرانِ آیت الله حکیم اضافه کرد: اساتید، طلاب و مبلغین از روش های اخلاق و علمی برای گسترش و بیان آموزه های دینی استفاده کنند. متاسفانه برخی روحانیون می پندارند هرچه را می گویند، مردم باید قبول کنند. این درحالی است که خداوند به پیامبر می فرماید «وَلَوْ كُنتَ فَظًّا غَلِيظَ الْقَلْبِ لاَنفَضُّواْ مِنْ حَوْلِكَ»(آل عمران: 159)؛ زیرا مردم، حضرت محمد(ص) را اسلام مجسم می دانستند.

وی افزود: روحانیون باید با مهربانی و خوش اخلاقی با مردم رفتار کنند ولو برخورد نامناسبی با آن ها صورت نگیرد. همچنان که پیامبران مورد اذیت و آزار مردم قرار گرفتند و بعضا کشته شدند اما دست از هدایت مردم برنداشتند. بنابراین اگر طلبه ای در برابر بی احترامی فردی، از خداوند هدایت او را بخواهد، اثر سازنده و بی بدیلی در تنبه و رستگاری او خواهد داشت «وَإِذَا حُيِّيْتُم بِتَحِيَّةٍ فَحَيُّواْ بِأَحْسَنَ مِنْهَا»(نساء: 86).

اخلاق بیش از آموختن، نیازمند کردار حسنه است

حجت‌الاسلام والمسلمین روحانی پور دزفولی خاطرنشان کرد: محاسن و مکارم اخلاقی بیش از شنیدن و آموختن نیازمند رفتار و کردار حسنه است. بنابراین طلاب و مبلغین، رفتار پسندیده اسلامی را با عمل خود به مردم نشان دهند.

وی ادامه داد: خطبا و طلاب با روش های سنجیده و کلام فصیح (زیبا و دلنشین) و بلیغ (متناسب با زمان و موقعیت) با مردم، سخن گویند هرچند متاسفانه برخی سخنرانان حتی در صدا و سیما، ویژگی بلاغت را رعایت نمی کنند. مبلغ باید سخن مفید برای مردم بیان کند؛ نه اینکه صرفا دانسته هایش را مطرح نماید.

ضرورت تقویت پاسخ گویی به شبهات مختلف

استاد سطوح عالی حوزه اضافه کرد: قدرت پاسخ گویی به شبهات مختلف در روحانیون تقویت شود زیرا مردم قدرتِ تمیز ندارند و سوالات خود را از هر معممی می پرسند.

وی در جمع بندی سخنان خود گفت: تعهد به قرآن و عترت، تهذیب نفس، دانش اندوزی، آشنایی با فنون و مهارت های نو، خوش خلقی و کلام فصیح و بلیغ، مهم ترین ویژگی های روحانیون موفق است.