شیعه با مدل جری و تطبیق، قرآن و فرهنگ زمانه را ارایه می دهد

به گزارش خبرنگار شبستان، حجت الاسلام بهجت پور نویسنده و محقق حوزه کلام جدید و مفسر در نشست رابطه «قرآن و فرهنگ زمانه» که در بخش پژوهش نمایشگاه بین‌المللی قرآن‌کریم برگزار شد، گفت: مدلی که شیعه برای تبلیغ قرآن با فرهنگ زمانه ارایه می دهد مدل جری و تطبیف براساس اعتقاد شیعه است. هیچ تغییری در قرآن براین اساس انجام نشده و این از بزرگترین افتخارات شیعه است که معتقدند قرآن مثل ماه و خورشید و شب و روز است که هر روز به صورت جدید طلوع می کند.

وی افزود: قرآن اینگونه است که برای زمان خاصی و برای قوم خاصی نازل شده اما مفاهیم آن عام است و می تواند در جهان فراگیر شود.

حجت الاسلام بهجت پور قرآن را کتاب تربیت دانست و گفت: خداوند در سوره ابراهیم می فرماید: قرآن کتابی است که به تو (پیامبر) نازل کردیم تا مردم را از ظلمات به سمت نور هدایت کنیم. بنابراین قرآن برای تربیت انسان های جزیرة العرب و تشکیل امت اسلامی بوده و به همین دلیل به صورت تدریجی نازل شده است اما همین آیات می تواند به صورت مفاهیم عام در تمام تاریخ مصداق داشته باشند.

این نویسنده و محقق با اشاره به دلایل انتخاب شبه جزیره عربستان به عنوان منطقه تبلیغ پیامبر(ص) گفت: در آن زمانی عرب ها دارای فرهنگی جاهلی بودند و در حقیقت هیچ گونه فرهنگی نداشتند اما در اطراف آن کشورهایی با تمدن های کهن مانند مصر، یمن، روم و ایرانیان وجود داشتند که دارای فرهنگی عمیق بودند و به همین دلیل اگر قرآن در میان آنها نازل می شد مدعی می شدند که ما فرهنگی داشتیم و سپس قرآن به آن اضافه شد و در حقیقت ما قرآن را در فرهنگ خود حذف کردیم اما در میان جزیرة العرب چنین چیزی امکان نداشت.

وی هدف نزول قرآن را تغییر و تحول فرهنگ اعراب دانست و گفت: قرآن آمده تا فرهنگ های جزیره العرب را عوض کند نه اینکه خود از فرهنگ باطل آنها تاثیر پذیرد آنچنان که بعضی از روشنفکران معتقدند.

حجت الاسلام بهجت پور با تقسیم بندی نظریه های جدید روشنفکران دینی و غیردینی در زمینه قرآن گفت: شرق شناسان معتقدند که پیامبر الهی نبوده بلکه نابغه ای بوده که تحت عنوان دین، دین سازی کرده است.

حجت الاسلام بهجت پور اضافه کرد: فلسفه هرمنوتیک یا مباحث کلام جدید براساس یک سری مبانی نظری در اروپا شکل گرفت و دارای شیوه و اصول و قواعدی است برای اینکه بتواند مشکلات میان دین مداری در عرصه جدید و کتابهای انجیل و تورات را حل کند متاسفانه در ایران کسانی پیدا شده اند که عین همان مسائل را در رابطه با قرآن می خواهند کپی برداری کنند.

این نویسنده و پژوهشگر تصریح کرد: به عنوان مثال یکی از مطالبی که در اروپا مطرح شد و به دنبال آن بعضی روشنفکران داخلی در مورد قرآن کپی برداری کردند این بود که گفتند: متن قرآن تولید شده خود پیامبر است و این طور نیست که الهام باشد به این صورت که معتقد شدند که پیامبر طوطی نیست بلکه زنبور است یعنی شهد را می گیرد و با برخورد فعالی که انجام می دهد عسل تولید می کند و حتی به آن ظاهری آراسته داده اند که از نظر شما بهتر است پیامبرتان طوطی باشد یا زنبور.

وی با اشاره به نظریه نصر حامد ابوزید در زمینه قرآن گفت: ایشان معتقد بود که قرآن مخصوص زمان پیامبر بوده و در نتیجه درست است که از طرف خدا و تولید شده خود پیامبر نیست اما خداوند مجبور بوده با زبان عربی و فرهنگ عربی سخن بگوید و در نتیجه از مفاهیمی استفاده کند که در فرهنگ اعراب وجود داشته مانند جن، شیطان، برده داری، زن سیاه چشم یا همان حورالعین و غیره در نتیجه اگر قرآن را بخواهیم در فرهنگ حال حاضر که دیگر جن و غیره را ندارد تفسیر کنیم باید به گونه ای دیگر آن را تفسیر کنیم مثلاً شیطان را بگوییم میکروب جن را به اشعه های پنهان وذره را به اتم تفسیر کنیم.

وی با بیان اینکه نظریه حامد ابوزید به شدت در میان بعضی روشنفکران ترویج پیدا کرد گفت: نظریه اول خیلی در جوامع اسلامی با استقبال مواجه نشد زیرا به اعتقاد تمام مسلمانان قرآن تولید شده پیامبر(ص) نیست و وحی الهی است.

حجت الاسلام بهجت پور با اشاره به پاسخ های داده شده به شبهات روشنفکران دینی به قرآن گفت: اگر در فرهنگی بخواهند اصطلاحات فرهنگ دیگری را به کار ببرند حتماً به این معنا نیست که تمام مبانی اعتقادی آن فرهنگ را نیز پذیرفته باشند به عنوان مثال هنوز هم ستاره شناسان مانند نجوم شناسان قدیم از اصطلاح دب اصغر و دب اکبر استفاده می کنند ولی مبانی اعتقادی آنان را در زمینه دب اکبر و اصغر قبول ندارند بنابراین اگر قرآن از عبارات و اصطلاحاتی نظیر جن، شیطان و غیره در فرهنگ عرب استفاده می شده بهره برده اند به این معنا نیست که مبانی اعتقادی آنها را نیز قبول کرده باشد.

این نویسنده و محقق افزود: همچنین اینکه روشنفکران جدید می گویند زبان قرآن باید با فرهنگ های مختلف تغییر یابد این سوال را ایجاد می کند که چه شاخصه ای وجود دارد که یک فرهنگ که تغییر کرد، فرهنگ جدید مطابق با واقعیت باشد و چه شاخصه ای برای صحت یک فرهنگ داریم اگر ما بخواهیم کلام خدا را با فرهنگها عوض کنیم دیگر ما داریم خدایی می کنیم و خدا باید بندگی ما را بکند جدای از اینکه بسیاری از مطالبی را که آنها به عنوان استعمالات فرهنگ عرب در قرآن آورده اند صحیح نیست و برداشت آنها غلط است.

شایان ذکر است نشست تخصصی قرآن و فرهنگ زمانه دوشنبه 10 مرداد در بخش پژوهش نمایشگاه بین المللی قرآن برگزار شد.

پایان پیام/