به گزارش خبرنگار تئاتر شبستان از بجنورد، یکی از مهمترین اتفاقات دهمین دوره جشنواره تئاتر رضوی، بدون تردید اجرای نمایش «نیم مُرده» بود. نمایشی به کارگردانی علی عابدی که با حضور بازیگران تاجیکستان روی صحنه رفت و با استقبال تماشاگران مواجه شد. جسارت عابدی در نگارش نمایشنامه، در کنار خلاقیت های اجرا و کارگردانی موجب شد تا «نیم مُرده» اثری فراتر از انتظار به نسبت نمایش های سفارشی با موضوعات دینی باشد.
در حالیکه نتیجه سفارش در تئاتر برای جشنواره های موضوعی اغلب به تولید آثاری ضعیف، تکراری و بی هویت منجر می شود، انتخاب هوشمندانه و اختصاص زمان کافی و برنامه ریزی شده برای تولید یک تئاتر، موجب شد نه تنها تجربه تلخ نمایش های سفارشی در جاهای دیگر تکرار نشود، بلکه «نیم مرده» علی عابدی، نمونه ای برای نمایش های سفارشی کشور باشد.
نیم مرده با نگاهی تازه به باورهای دینی مشترک میان مردم ایران و تاجیکستان به مسائلی نظیر جنون آدم کشی گروهک های تکفیری و باورهای اعتقادی مردم به ساحت امام رضا (ع) به گونه تازه و غیر کلیشه ای می پرداخت. روایت جذاب و طراحی مناسب اجرا و بازی های یکدست و قابل اعتنای بازیگران، برگ برنده عوامل اجرایی گروه و سفارش دهندگان جشنواره بود. صد حیف که نیم مرده پس از پایان دو اجرا در شهر بجنورد به محاق رفت و هرگز اجرای آن که قرار بود در مشهد و سپس در تهران محقق شود، انجام نشد.
اینک در زمان برگزاری دوره یازدهم جشنواره تئاتر رضوی، در گپ و گفت خبرنگار تئاتر شبستان با اهالی تئاتر خراسان شمالی، صحبت از رقم قرارداد نمایش نیم مرده و هزینه های گزاف اجرا پیش آمد. شایعاتی که زمزمه آن از سال گذشته و پیش از آغاز جشنواره دهم نیز به گوش می رسید، خبر از دریافت اعتبار صد و پنجاه میلیون تومانی و به باور گروه دیگر نود میلیون تومانی برای تولید این اثر می داد.
علی عابدی، نویسنده و کارگردان نمایش نیم مرده در این باره می گوید: «وقتی اسم سفارش می آید، بعضی ها به ارقام نجومی فکر می کنند در حالیکه رقم کل هزینه تولید نمایش ما با احتساب هزینه چاپ بروشور و پوستر چهل و پنج میلیون تومان بوده است. این عدد بسیار کمتر از رقمی است که برای تولید یک نمایش در تهران صرف می شود. جالب است با اینکه مستندات این هزینه وجود دارد و من بارها در مصاحبه ها اشاره کردم و در مواجه با دوستان توضیح داده ام، هنوز این شایعات وجود دارد و به خودم هم با این بحث مواجه ام.»
یکی از بازیگران زن تئاتر بجنورد، با بیان اینکه نیم مرده نمایشی کمتر از حد انتظار بود، می گوید: تا جایی که من می دانم، قرار بر دریافت صد و پنجاه میلیون تومان بوده است، که در نهایت نود میلیون تومان آن محقق شده است. یک کارگردان بجنوردی نیز در این باره گفت: من شنیده ام که برآورد هزینه ها نود میلیون تومان بوده که در نهایت شصت میلیون تومان به علی عابدی پرداخت شد. وی البته نیم مرده را اثری در خور می دانست و آن را نشانی از توانایی تئاتر بجنورد در اجرا و تولید تئاتر ارزیابی کرد.
حسن عابدی دبیر تخصصی جشنواره دهم با رد شایعات پیرامون هزینه تولید نیم مرده، توضیح داد: زمانی که در مجموعه اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان شمالی تصمیم گرفته شد تا تولید اثری مشترک با تاجیکستان به علی عابدی سفارش داده شود، وی برآورد هزینه های خود را اعلام کرد. اگرچه رقم دقیق برآورد را به خاطر ندارم اما چیزی حدود شصت تا شصت و پنج میلیون تومان بود که بعد از بررسی اداره کل با علی عابدی قرارداد چهل و پنج میلیون تومانی منعقد شد.
وی اضافه کرد: چهل و پنج میلیون تومان دریافتی علی عابدی شامل هزینه های سفر وی به تاجیکستان در پروسه انتخاب بازیگر، هزینه تمرین، دستمزد ها، طراحی و ساخت دکور و دوخت لباس ها و حتی طراحی و چاپ اعلام تبلیغاتی بود. علاوه بر آن دبیرخانه اسکان و پذیرایی سه بازیگر تاجیک را در تهران و بجنورد بر عهده گرفت. موسسه فردای بهتر که مجری برگزاری جشنواره بود رقم در حدود ده تا پانزده میلیون تومان برای اسکان و پذیرایی هزینه کرد که حدود پنج میلیون تومان آن از سوی اداره کل هنرهای نمایشی پرداخت شد.
عابدی درباره اینکه چرا اجرای عمومی نمایش نیم مرده محقق نشد، تاکید کرد: دبیرخانه جشنواره تعهدی بابت اجرای عمومی به علی عابدی و گروهش نداشت و تنها موضوع اجرا در جشنواره مطرح بود. اجرای عمومی نیم مرده قرار بود به همت مرکز هنرهای نمایشی انجام شود که اخیرا شنیده ام صحبت هایی در این باره صورت گرفته است.
گزارش از علی یزدان دوست
نظر شما