خبرگزاری شبستان: اللَّهُمَّ أَعِنِّی فِیهِ عَلَى صِیَامِهِ وَ قِیَامِهِ وَ جَنِّبْنِی فِیهِ مِنْ هَفَوَاتِهِ وَ آثَامِهِ وَ ارْزُقْنِی فِیهِ ذِکْرَکَ بِدَوَامِهِ بِتَوْفِیقِکَ یَا هَادِیَ الْمُضِلِّینَ. خدایا مرا در این روز، بر روزه‌ها و قیام شبانه، کمک کن و از بیهودگی و گناهان بر کنارم دار و یاد خود را پیوسته، روزی من نما، به توفیق خودت‌ای هدایت کننده گمراهان.
«وارزقنی فیه ذکرک بدوامه»، «خدایا یاد خود را پیوسته، روزی من کن»، همه انسان‌ها،گاه‌گاه، به یاد خدا می‌افتند اما باباطاهر چه خوب گفته است که «خوشا آنان که الله یارشان بی، به حمد و قل هوالله کارشان بی».
امیر المونین (ع) از خدا تقاضای توفیق ذکر زبانی می‌کند
در معارف اسلامی، ذکر دو نوع است: «ذکر زبانی و ذکر قلبی.» ذکر زبانی یعنی اینکه فرد به صورت آشکار، اذکار الهی را بر زبان جاری کند. حضرت علی (ع) می‌فرماید: «مَن أحَبَّ شیئاً لَهِجَ بِذِکرِهِ». کسی که چیزی را دوست داشته باشد نامش را پیوسته، ذکر می‌کند. (1) در دعای کمیل نیز می‌خوانیم: «والجْعَل لِسانِی بِذکرکَ لَهِجا» خدایا زبان مرا به ذکر خود گویا کن، یعنی پیوسته و همواره مشغول ذکر تو باشم از این جمله امیرالمومنین (ع) متوجه می‌شویم، ذکر زبانی نیز در جای خود دارای اهمیت است که حضرت آن را از خداوند درخواست می‌کند.
ما تنها نیستیم، سرپرست داریم؛ خداوند سرپرست ما است
مهم‌تر از ذکر زبانی، ذکر قلبی است «ذکر قلبی»، یعنی انسان در قلب به یاد خدا باشد، حال در چه جایی باید به یاد خدا باشیم؟ اول در هنگام گناه، دوم در هنگام تنهایی و بحران، به شهید قرنی در زمان تبعید گفتند؛ شما از تنهایی ناراحت نیستید؟ جواب داد: خدا با من است و تنها نیستم. در جنگ احد، که مسلمانان شکست خوردند، ابوسفیان و یارانش فریاد می‌زدند و می‌گفتند: اِنَّ لنَّا عُزی و لا عُزی لَکُم. مسلمانان با دستور پیامبر (ص) جواب دادند: «اللهُ مَوْلانا وَلا مَوْلی لَکُمْ». ما تنها نیستیم و سرپرست داریم و خداوند سرپرست ما است. سومین مورد ذکر قلبی، هنگام غرور و قدرت است، متوجه شدن به خدا در لحظاتی که انسان به قدرت و جایگاهی می‌رسد و یا دارای تمکن مالی و قدرت جسمی و... می‌شود، حضرت سلیمان در اوج قدرت، به یاد خدا بود و با اینکه جن و انس از او اطاعت می‌کردند، لحظه‌ای از یاد خدا و قدرت بی‌انتهای او غافل نبود. اگر کسی این گونه شد وقتی به قدرت برسد یاد خدا مانع از لغزش او می‌شود.
قیمتی برای یک کتاب، که هیچ کس در جهان از آن استفاده نکرده
ذکر خدا آثار زیادی دارد که به 10 مورد آن اشاره می‌شود «آرامش»: اولین اثر ذکر خدا است «اَلا بِذِکرالله تَطمَئِنُ القُلوب» سوره رعد آیه 28. آگاه باشید تنها با یاد خدا، دل‌ها آرامش می‌یابد. «محمد حسین پیرو اصفیا» از اولیا الهی و از دوستان پدر آیت‌الله‌العظمی بهجت و دارای مقامات در فومن گیلان بود، کتابی با نام «ای بشر بدان که چیستی؟» نگاشته بود و برای کتاب خود قیمتی، گذاشته بود که هیچ کس، این قیمت را در جهان قرار نداده است. نوشته بود قیمت کتاب یک «لاالهالاالله»؛ می‌باشد یعنی هر کسی یک «لاالهالاالله» می‌گفت؛ کتاب را به او می‌داد. آیت‌الله بهجت نقل می‌کند، نزدش رفتم و سوال کردم چطور هستید؟ جواب داد: «خدا داریم چه غم داریم!» این آرامش است که دینداران به آن نایل آمده‌اند. آیت‌الله کوهستانی (ره) را برای مداوا به تهران آورند، پس از آزمایش‌های فراوان، مسئله عجیبی مشاهده کردند آزمایش‌ها نشان می‌داد که همه اعضای ایشان پیر است، اما قلب او جوان است و این در اثر ذکر و یاد خدا است که حتی در وجود ظاهری و قلب انسان نیز اثر می‌گذارد.
احساس حلاوت و شیرینی ذکر به مرور زمان
دومین اثر ذکر خدا، «لذت» است، امیرالمومنین (ع) می‌فرمایند: «الذِّکرُ لَذَّةُ المُحِبّینَ» (2) فردی که خدا را با زبان و قلب خود ذکر می‌کند، به مرور زمان حلاوت و شیرینی آن را در کام خود احساس می‌کند. سومین اثر ذکر، این است که، ذاکر خداوند، به طور طبیعی تشنه نمی‌میرد، در حالی که همه انسان‌ها به غیر از، ذاکرین، تشنه جان می‌دهند. «قَالَ النَّبِیُّ ص کُلُّ أَحَدٍ یَمُوتُ عَطْشَانَ إِلَّا ذَاکِرَ اللَّهِ، (3) هر کسی، تشنه می‌میرد مگر کسانی که ذاکر خدا هستند.
اگر کسی ذاکر خدا شد، خداوند ذکر او را در بین مردم قرار می‌دهد
چهارمین اثر، ذکر خدا، این است که اگر کسی ذاکر خدا شد، خداوند ذکر او را در بین مردم قرار می‌دهد. مَنِ اشْتَغَلَ بِذِکْرِ اللَّهِ طَیَّبَ اللَّهُ ذِکْرَهُ، (4) یکی از بهترین حالت‌های انسان این است که دیگران از او به خوبی یاد کنند، از مهم‌ترین آثار ذکر خدا این است که خداوند کاری می‌کند که دیگران به خوبی این فرد را یاد کنند، دیگران نام او را به پاکی می‌برند.
ذاکر خدا دچار بلا نمی‌شود
پنجمین مورد اثر ذکر، این است که، ذاکر خدا، گرفتار بعضی از بلا‌ها مانند صاعقه نمی‌شود برخی بلا‌ها، عجیب و شگفت‌آور است و خداوند آن بلا را نصیب ذاکرین نمی‌کند مانند صاعقه. در روایت نقل شده است: امام صادق (ع) می‌فرماید: «الصَّاعِقَةُ تُصِیبُ الْمُؤْمِنَ وَ الْکَافِرَ وَ لَا تُصِیبُ ذَاکِراً»، (5) صاعقه نصیب مومن و کافر می‌شود، اما به ذاکر خدا اصابت نمی‌کند. نگاه متقابل خداوند به ذاکر، ششمین اثر ذکر خدا می‌باشد، خداوند می‌فرماید: «فَاذْکُرُونِی أَذْکُرْکُمْ وَاشْکُرُوا لِی وَلَا تَکْفُرُونِ» (بقره 152) پس به یاد من باشید تا به یاد شما باشم. در دعای جوشن کبیر نیز آمده است: «یا خیر ذاکر و مذکور» خداوند هم ذاکر است (یاد کننده) و هم مذکور است، وقتی ما خدا را یاد می‌کنیم، ما ذاکریم و خداوند مذکور. وقتی خداوند ما را یاد کرد، خداوند ذاکر و ما مذکور می‌شویم، وقتی خدا ما را یاد کرد، در حقیقت بالا‌ترین جایگاه انسانیت نصیب ما می‌شود.
ذکر، قلب را زنده می‌کند
زنده دل شدن، هفتمین اثر ذکر است در تحقیقی که در ادبیات عرفانی فارسی صورت گرفته حدود سیصد پسوند یا پیشوند برای «دل» یافته‌اند. (بزدل، کوردل، زنده‌دل، سنگ‌دل، نرم‌دل، دل‌مرده، و غیره...)، یکی از پسوند‌های دل، «دل‌زنده»، است: حضرت امیرالمومنین (ع) می‌فرماید: «فِی‌الذِکر حَیاةالقلوب» (6) در ذکر گفتن، قلب‌ها زنده می‌شوند، همانگونه که آب، باعث حیات و زنده بودن طبیعت است، ذکر نیز سبب حیات روحی و معنوی انسان می‌شود، کسانی که از ذکر خدا غافل می‌شوند، وجود معنوی و قلبی آنها همچون کویر تشته و سوزان است. درمان درد‌ها، دیگر اثر ذکر الهی است قرآن می‌فرماید: «فِی قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ فَزَادَهُمُ اللَّهُ مَرَضًا وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِیمٌ بِمَا کَانُوا یَکْذِبُونَ» (بقره آیه 10) همان گونه که جسم مریض می‌شود، قلب نیز مریض می‌شود. گناه باعث می‌شود که دل ما مریض شود و زنگار آن را بگیرد، در این حالت به خدا، جامعه خانواده و... بی‌توجه می‌شویم. داروی بیماری دل‌ها، ذکر خدا است حضرت می‌فرماید: «ذکر الله شفاءُالقلوب» ذکر خدا، قلب‌ها را شفا می‌دهد، ذکر و یاد خدا سبب می‌شود که دل‌ها صیقل پیدا کنند و شفاف شوند. ذکر خدا همچون آبی زلال، ناپاکی‌ها را از قلب و روح می‌زداید و به انسان برای درک درست هستی کمک می‌کند.
ذکر و یاد خدا وسیله‌ای است برای ماندن انسان در مسیر مستقیم
نهمین اثر ذکر، دور کردن شیطان از انسان ذاکر است، قرآن می‌فرماید: «إِنَّ الَّذینَ اتَّقَوْا إِذا مَسَّهُمْ طائِفٌ مِنَ الشَّیْطانِ تَذَکَّرُوا فَإِذا هُمْ مُبْصِرُونَ» (سوره اعراف آیه 201)، پرهیزکاران هنگامی که گرفتار وسوسه‌های شیطان شوند، به یاد خدا می‌افتند و در پرتو حق، ناگهان بینا می‌شوند. این وسوسه‌ها شامل وسوسه‌های شیاطین جن و انس می‌شود، کسی که به یاد خدا باشد، به حرف هر کسی گوش نمی‌کند، در هنگام عصبانیت، تصمیم نمی‌گیرد شیاطین به شیوه‌های مختلف تلاش می‌کنند تا انسان را از مسیر مستقیم الهی منحرف کنند، اما ذکر و یاد خدا وسیله‌ای است برای ماندن انسان در مسیر مستقیم.
دهمین مورد اثر ذکر خدا، این است که فرد ذاکر محبوب خداوند قرار می‌گیرد، امام صادق (ع) می‌فرماید: مَن اَکثَرَ ذِکراللهِ اَحبه. (7) یعنی کسی که ذکر زیاد خدا را بگوید، متقابلا خدا نیز او را دوست می‌دارد.
«وارْزُقْنی فیهِ ذِکْرَکَ بِدوامِهِ» در این فراز، ما از خداوند، دوام ذکر را نیز طلب می‌کنیم امیرالمومنین (ع) می‌فرماید: «المومن دائم‌الذکر» (8) مومن دائم‌الذکر است. برخی از انسان‌ها وقتی گنبدی را می‌بینند، به یاد خدا می‌افتند، اما فرد مومن دائماً به یاد خداست، هر کاری که می‌خواهد انجام دهد اول فکر می‌کند که آیا این عمل مورد رضایت خداست، یا نه؟ همین امر باعث می‌شود که در زندگی خود کمتر دچار اشتباه و لغزش شود. امام سجاد (ع) می‌فرماید: اسئلک اَنْ تُصلی علی محمدٍ و آل محمد و اَنْ تَجْعَلنی مِمَن یُدیم ذِکرکَ، (9) خدایا مرا از کسانی قرار بده که پیوسته به یاد تو هستند. کسی که به یاد خدا باشد، سعی می‌کند از افراد ناتوان و فقیر دستگیری کند.
پی نوشت ها:
1- (تضیف غررالحکم و دررالکلم ص65)
2- (تضنیف غررالحکم و دررالکلم ص189)،
3- مستدرکالوسائل ج: 2 ص: 156»،
4- (تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص188)،
5-بحار ج56 ص376
6- (تصنیف غررالحکم و دررالحکم ص189)
7- تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص90)
8- (بحار ج66 ص349) 8-
9- صحیفه علویه ص189
پایان پیام/
نظر شما