یلدا، جشن باستانی ایرانیان

نه گزارش خبرگزاری شبستان از استان چهارمحال و بختیاری، شب یلدا یا شب چله، بلندترین شب سال در نیم‌کره شمالی زمین است.

این شب به هنگام غروب آفتاب از ۳۰ آذر (آخرین روز پاییز) تا طلوع آفتاب در ۱ دی (نخستین روز زمستان) اطلاق می‌شود.

این شب در نیم‌کره شمالی با انقلاب زمستانی مصادف است و به همین دلیل از آن شب به بعد طول روز بیش‌تر و طول شب کوتاه‌تر می‌شود.

"یلدا" واژه‌ای است به معنای "تولد" برگرفته از زبان سریانی که از شاخه‌های متداول زبان "آرامی" است.

واژه "یلدا" به معنای "زایش، زادروز" و تولد است و ایرانیان باستان با این باور که فردای شب یلدا با دمیدن خورشید، روزها بلندتر می‌شوند و تابش نور ایزدی افزونی می‌یابد، آخر پاییز و اول زمستان را شب زایش مهر یا زایش خورشید می‌خواندند و برای آن جشن بزرگی برپا می‌کردند و از این رو به دهمین ماه سال، "دی" (به معنای روز) می‌گفتند که ماه تولد خورشید بود.

ایرانیان نزدیک به چند هزار سال است که شب یلدا، آخرین شب پاییز را که طولانی ترین و تاریک ترین شب در طول سال است جشن می‌گیرند و تا سپیده دم بیدار می‌مانند و در کنار یکدیگر خود را سرگرم می‌دارند تا اندوه غیبت خورشید و تاریکی و سردی روحیه آنان را تضعیف نکند و با به روشنایی گراییدن آسمان به رخت خواب روند و اندکی بیاسایند.

مردم مناطق مختلف چهارمحال و بختیاری نیز برای این شب آیین ویژه ای دارند و هریک به گونه ای این شب را جشن می گیرند.
 

پختن حلیم و نان کاکولی یکی از سنت های دیرینه چهارمحالی ها برای شب یلداست که توسط بانوان انجام می شود و در هنگام پخت دعا می کنند که صبح یلدا برف ببارد.
 

در خانواده هایی که به تازگی دختر خود را شوهر داده اند، مادر عروس به همراه خواهرانش مقداری از حلیم و نان کاکولی پخته شده را با آجیل و هندوانه شب یلدا به خانه تازه عروس برده و با دادن چشم روشنی برای عروس و داماد آرزوی خوشبختی می کنند.

در این شب فرزندان به خانه پدربزرگ ها و مادربزرگ ها رفته پس از خوردن حلیم گندم و نان کاکولی، هر یک نشانه ای مانند دکمه پیراهن، سنجاق قفلی و ... را در کوزه ای سفالی می اندازند و کوزه را تا نیمه شب زیر ناودان می گذارند، پس از نیمه شب کوزه را بیرون آورده و کودکی دست در کوزه کرده یکی از نشانه ها را در مشت خود پنهان می کند و پدربزرگ یا مادر بزرگ تفألی به خواجه حافظ می زند سپس کودک مشت خود را باز کرده و فال صاحب نشانه خوانده می شود.
 

در گذشته که هنوز زندگی ماشینی صمیمیت خانواده ها را کمرنگ نکرده بود، همه اهل خانواده پای کرسی خانه پدری می نشستند و پدربزرگ قصه های دلاورمردی ایرانیان باستان نظیر رستم، اسفندیار، اسکندر و امیر ارسلان نامدار را برای کودکان تعریف می کرد و همگی به خاطر داشتن چنین پیشینه پرافتخاری برخود می بالیدند.

یلدا یعنی یادمان باشد زندگی آنقدر کوتاه است که یک دقیقه بیشتر با هم بودن را باید جشن گرفت.

پایان پیام/