خبرگزاری شبستان: رهبر فرزانه انقلاب در سفر اخیرشان به قم در دیدار با اعضای مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی (ره) با ابراز خرسندی فراوان از تلاش های عمیق این مؤسسه تصریح کردند: این مؤسسه خوب، جامع و کامل می تواند از لحاظ تلاش پیگیر، خستگی ناپذیر، خالصانه و عالمانه الگویی برای حوزه باشد.
ایشان با تجلیل از فضل و اخلاص و تقوای آیت الله مصباح یزدی وجود این کمالات را در مدیریت یک موسسه موجب افزایش برکات الهی خواندند و افزودند: خدمات و تلاش های این مؤسسه باید به شکل صحیح اطلاع رسانی شود.
آیت الله محمد تقی مصباح یزدی کسی است که مقام معظم رهبری در سفر پیشین خود به شهر مقدس قم او را پر کننده خلاء علامه طباطبایی و شهید مطهری معرفی کردند و از همه دلسوزان اسلام خواستند که قدردان این شخصیت عزیز باشند. حکیم بزرگ آیت الله جوادی آملی نیز او را "الگوی موفق" می دانند و درباره ایشان می فرمایند: "روحی له الفداء"، مرحوم حضرت آیت الله مشکینی او را شمشیر برنده اسلام می دانست و حضرت آیت الله مظاهری نیز حمایت از او را حمایت از امام زمان ( عج) معرفی کرده اند.
در معرفی شخصیت والای علمی علامه مصباح یزدی می‌توان گفت که ایشان از فیلسوفان و علمای بزرگ جهان تشیع محسوب می‌شوند که علاوه بر احاطه کامل بر علوم مختلف اسلامی به ویژه فلسفه و حکمت، فقه و اصول، تفسیر و عرفان در علوم روز نیز تبحر داشته و علاوه بر زبان عربی بر زبان‌های فرانسوی و انگلیسی نیز به خوبی مسلط هستند.
منزلت علمی ایشان به عنوان یک متکلّم و فیلسوف برجسته از چند جهت مورد توجه است. یکی این که ایشان در جهت بسط فلسفه سیاست اسلامی در عصر غیبت امام زمان (عج) و در جهان امروز گام‌های بلندی برداشته‌اند و بنیان‌های نظری نظام حکومتی ولایت فقیه را تبیین نموده‌اند. ایشان همچنین در جهت تبیین فلسفه اخلاق اسلامی و بیان خردپسند مبانی نظری اخلاق اسلامی تلاش‌های فراوانی انجام داده‌اند، کتاب‌هایی تألیف کرده و اساتیدی را در این زمینه تربیت نموده‌اند. همین طور ایشان کتاب‌ها و سخنرانی‌هایی در جهت تبیین اصول عقاید اسلامی داشته و دارند و در تقابل با کلام جدید و فلسفه‌های نوظهور غربی به تأسیس کلام جدید اسلامی همت گمارده‌اند و دژهای عقیدتی و فرهنگی اسلام را پاسداری می‌کنند. اساتیدی نیز که نزد ایشان آموزش دیده‌اند در این مسیر پیشرو هستند.
ایشان که اینک مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) را هدایت می‌کنند با همکاری فضلا و اندیشمندانی که تربیت کرده‌اند در جهت نقد مبادی علوم انسانی غربی تلاش‌های فراوانی انجام داده‌اند. اعزام برخی از فضلای حوزه علمیه به دانشگاه‌های اروپا و آمریکا برای آموختن مستقیم و دقیق علوم انسانی غربی و نقد و بررسی و مقابله نظری با آراء و اندیشه‌های ضد اسلامی، از جمله کارهایی است که ایشان در این مؤسسه انجام داده و می‌دهند. ضمن این که ایشان از تبلیغ و تبیین آموزه‌های اسلامی در سایر کشورهای جهان اعم از اسلامی و غیر اسلامی نیز غافل نبوده و همواره خود و شاگردانشان به این مهم، همت گماشته‌اند.
آیت الله مصباح یزدی همچنین در مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) سعی در استخراج، تبیین و بسط مبانی علوم انسانی اسلامی و به ویژه رشته‌های گوناگون دانش فلسفه و فلسفه‌های مضاف و دانش‌هایی از قبیل جامعه‌شناسی و روان‌شناسی از منابع غنی دینی داشته و دارند و اساتیدی را در این زمینه‌ها تربیت کرده‌اند.
در ضمن ایشان مقابله نظری با افکار و شبهاتی که در دانشگاه‌ها و در میان قشر تحصیل‌کرده جامعه پیرامون عقاید اسلامی به وجود می‌آید را وجهه همت خود قرار داده‌اند و از طریق تألیف کتاب‌ها و ایراد سخنرانی‌ها و برگزاری مناظرات و اعزام اساتید برجسته به دانشگاه‌ها، سعی در مصون نگاه داشتن ساحت دانشگاه از عقاید ضد اسلامی دارند. ایشان همچنین در این زمینه، اقدام به آموزش مبانی نظری عقاید، اخلاق، حقوق و معرفت‌شناسی اسلامی و نیز منطق و غرب‌شناسی به گروهی از دانشجویان علاقه‌مند به علوم اسلامی تحت عنوان طرح ولایت نموده‌اند تا حداقل در دانشگاه‌ها برخی از دانشجویان به مسائل اسلامی آشنا باشند و با پشتوانه فکری مستحکم، خود و دیگران را از آسیب اندیشه‌های مخرب ضد اسلامی پاس بدارند و آموزه‌های اسلامی را گسترش دهند.
شخصیت علمی و فلسفی علامه مصباح یزدی و حضور ایشان در حوزه و دانشگاه به حدی است که به گفته مقام معظم رهبری جای خالی مرحوم علامه طباطبایی و استاد شهید مطهری را در حوزه و دانشگاه پر کرده‌اند. ایشان با وجود جامعیت در فلسفه و کلام، یک استاد اخلاق برجسته در حوزه نیز به شمار می‌روند و کتاب‌های بسیاری در این زمینه تألیف نموده‌اند. جلسات درس اخلاق ایشان نیز مشتاقان بسیاری را به خود جلب می کند. ایشان در این جلسات به پند و اندرز اخلاقی اکتفا ننموده و شبهات اعتقادی مردم را نیز بیان و با استدلال‌های محکم عقلی پاسخ می‌گویند و به روشنگری و تبیین مبانی اعتقادی اسلام که از سوی دشمنان و شبهه‌افکنان مورد هجوم قرار می‌گیرد، می‌پردازند. ضمن این که ایشان همواره آمادگی خود را برای مناظره علمی با افرادی که به القای شبهات اعتقادی در جامعه می‌پردازند اعلام نموده‌اند ولی به خاطر شخصیت برجسته علمی علامه، شبهه‌افکنانی که مطالب خود را در میان مردم عادی و یا دانشجویان ناآشنا به مسائل اسلامی و یا در رسانه‌های فراگیر طرح می‌کنند، غالباً از مناظره علمی با ایشان کناره می‌گیرند. ولی هرگاه که شخصی درخواست مناظره با ایشان را داشته است، ایشان پذیرفته‌اند.
علامه مصباح یزدی از طرح شبهات اعتقادی در میان افراد آگاه به مسائل اسلامی که توانایی نقد و بررسی و پاسخ‌گویی به آرای مختلف را دارند، استقبال می‌کنند ولی با نشر یک سویه این نوع تفکرات در میان مردم عادی و کسانی که آگاهی به مسائل اسلامی و توانایی لازم برای تحلیل این گونه مطالب را ندارند و دچار شک و تردید می‌گردند، مخالف‌اند. دانشمند فرزانه، علامه مصباح یزدی از حدود 50 سال قبل همواره نسبت به حوزه و مسائل آن نیز احساس مسئولیت نموده و در هر فرصتی به بیان رهنمودها، نقدها و نکات قابل اهمیت در راستای بالندگی هر چه بیش‌تر حوزه‌ها به عنوان پایگاه معارف الهی در گستره جهان معاصر پرداخته‌اند.
آیت الله مصباح یزدی به اصلاح دوره و نظام آموزشی حوزه‌های علمیه و کوتاه و کارآمد نمودن این دوره‌ها و استفاده صحیح از عمر طلاب علوم دینی در جهت آموختن و بسط فرهنگ اسلامی و آشنایی آنان با علوم جدید و همین طور پژوهش‌های دینی توجه ویژه داشته و دارند. و به همین جهت طلابی را از طریق آزمون برای تحصیل در مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) پذیرش می‌نمایند و به آموزش آنها هم‌راستا با آموزش‌های رایج حوزوی می‌پردازند. این مؤسسه سعی در آن داشته که نقاط قوت نظام‌های آموزشی حوزه و دانشگاه را برگیرد و نقاط منفی آنها را کنار بگذارد و نظام آموزشی نوینی را پایه‌گذاری کند و از این طریق آموزش‌ها را مفید، بهینه و کارآمد نماید و محتوای دروس، رابطه استاد و شاگرد، روش‌های پژوهش، مباحثه و گفت‌وگوی علمی، ارزشیابی و امتحانات و مدت زمان تحصیل را سامان دهد. مبادله استاد و تحقیقات با دانشگاه‌ها و انتشار کتاب‌های آموزشی دینی نیز از فعالیت‌های این مؤسسه است.
علامه مصباح یزدی معتقد است با توجه به افزایش هر روزه نیازها و شبهاتی که از سوی مکتب‌های مادی و غیر اسلامی القا می‌شود، ضرورت این مسئله روشن‌تر می‌گردد که باید بیش از گذشته به تحصیل علوم دینی اهمیت داد و فقط به معلوماتی که هم‌اکنون در حوزه‌ها مطرح است اکتفا نکرد؛ لازم است مواد تحصیلی حوزه گسترده‌تر شود و دروسی که بیش‌تر مورد نیاز امروز جامعه است در حوزه تدریس گردد. و باید از چهارچوب‌های مستحکم و استخوان بندی قوی حوزه‌های علمیه و از امکانات فراوان فکری و معنوی که در آنها هست برای پاسخ دادن به مسائل فراوان موجود استفاده کرد و انسان‌هایی را ساخت که بتوانند با بهره‌گیری از معارف و احکام اسلامی، نیازها را رفع و خلأها را پر کنند. برای سروسامان یافتن حوزه، باید بخش‌های متعددی در آن وجود داشته باشد تا به کارها رسیدگی شود. بدیهی است که این کار به تشکیلات وسیع‌تری نیاز دارد. اگر حوزه بخواهد نیازهای داخلی خود را تأمین کند باید دست کم حجم آن، از نظر کمیت، چند برابر گردد و از چنان کیفیتی نیز برخوردار شود که بتواند جواب‌گوی همه نیازها باشد.
ایشان با توجه به تفکیک ناپذیری اخلاق، تفسیر و علوم عقلی از یکدیگر معتقدند که باید این علوم را در عرض هم قرار داد و نمی‌توان هیچ‌کدام را بر دیگری ترجیح داد. علوم عقلی برای دفاع از مرزهای اولیه اسلام (مرزهای عقیدتی)، علم تفسیر قرآن برای درک اصلی‌ترین و معتبرترین منبع شناخت محتوای اسلام و علم اخلاق برای تزکیه نفس لازم است و حوزه‌های علمیه باید در جمع این سه علم اهتمام داشته باشند.
آیت الله مصباح یزدی همچنین در مورد تخصصی کردن علوم به ویژه فقه در حوزه معتقدند که با توجه به گسترش علوم و مسائل مطروحه در فقه و ابواب متعدد کتاب و سنت، ممکن است فقها نتوانند در تمام ابواب فقه دقیقاً اجتهاد کنند لذا یکی از نظریات مطرح شده در این زمینه این است که بهتر است که ابواب فقه نیز تقسیم شود و هر فقیهی در یک قسمت متخصص شود. برای آن که همه بتوانند به معارف گسترده و عمیق اسلام آگاهی کافی پیدا کنند معقول‌ترین راه این است که محققین در رشته‌های متعدد علوم اسلامی به طور تخصصی به تحقیق بپردازند و حاصل کار خود را در دسترس دیگران قرار دهند.
با تخصصی شدن بخش‌های مختلف فقه، زمینه برای تحقیقات عمیق در هر رشته با استفاده از وسایل جدید و کتابخانه‌ها و مراکز علمی جهان فراهم می‌گردد. فقها باید علاوه بر مهارت در رشته تخصصی خودشان با مبانی علوم انسانی و علوم تجربی و ریاضی مربوطه آشنا شوند که تأثیر مهمی در تعمیق و توسعه فقه خواهد داشت. گذشته از این در مسائل فقهی آگاهی‌های خاصی از علوم تجربی و علوم اجتماعی ضرورت دارد. البته در گذشته بعضی از علوم، مانند طب و هیئت و ریاضیات در حوزه‌ها تدریس می‌شده و در ابوابی از فقه برای تشخیص موضوعات، مورد استفاده قرار می‌گرفته است. ولی امروزه با توجه به پیدایش مسائل مستحدثه و با توجه به پدید آمدن مکاتب مختلف اقتصادی و اجتماعی ضرورت تخصصی شدن بخش‌های مختلف فقه آشکار شده و تعمق در هر بخش خاص، آگاهی از یک سلسله معلومات مربوط به آن بخش را می‌طلبد.
اهمیت این مطلب با توجه به نکات زیر بیش‌تر روشن می‌شود:
اول این که اسلام هم از نظر عرضی بسیار وسیع است و دامنه گسترده‌ای دارد و هم از نظر طولی مراتب معرفت آن بسیار متفاوت است. بنابراین، چون معارف اسلامی گسترده زیادی دارد و از عمق ویژه‌ای برخوردار است، همه انسان‌ها نمی‌توانند تمام معارف آن را آن‌گونه که هست بشناسند. اگر همه بخواهند در پی شناخت تمام ابعاد اسلام باشند باید از سایر مسائل زندگی خود دست بشویند. پس باید عده‌ای به دنبال فهم حقایق اسلام بروند و این عده نیز به دلیل گستردگی و عمق معارف اسلام نمی‌توانند در همه ابعاد دین متخصص شوند. از این رو هرکس باید در بخشی از معارف اسلام به تحصیل و تحقیق بپردازد تا در آن رشته تخصص پیدا کند.
دوم این که ما معتقدیم که سعادت دنیا و آخرت جز از راه اسلام حاصل نمی‌شود و اسلام مجموعه‌ای از معارف، ارزش‌ها و دستوراتی است که باید آن را هر چه بیش‌تر شناخت تا بهتر بتوانیم برای سعادت خود از آنها استفاده کنیم.
سوم این که ما غیر از پیامبر و ائمه اطهار علیهم السلام که علم الهی داشتند و معارف را از ناحیه خداوند به صورت لدنّی دریافت کرده بودند و به همه معارف اسلام آشنایی داشتند، فرد دیگری را سراغ نداریم که به همه معارف اسلامی آن‌گونه احاطه داشته باشد. حتی شاگردان ائمه علیهم السلام نیز چنین نبودند و نمی‌توانستند باشند. لذا ائمه علیهم السلام سعی می‌کردند که هر یک از شاگردان خود را در یک رشته تربیت کنند. شاگردان امام صادق علیه السلام که هر یک در رشته‌ای خاص به وسیله آن حضرت تربیت شده و در آن رشته تخصص پیدا کرده بودند، بسیار معروفند.
چهارم این که اگر عده‌ای به شکل تخصصی به تحقیق نپردازند و حقایق مورد نیاز مردم را در رشته‌های گوناگون علوم در اختیار آنها قرار ندهند، به تدریج شناخت مردم نسبت به اسلام ضعیف می‌شود و با پیش آمدن موارد مشابه، به اشتباه می‌افتند و برای دشمنان نیز امکان تحریف معارف دینی و التقاط پیش خواهد آمد و اسلام و مسلمانان با خطر بزرگی مواجه خواهند شد.
بنابراین تخصصی شدن معارف اسلامی ضروری است و بقای اسلام و ارزش‌های الهی به تخصصی شدن معارف دینی بستگی دارد. تخصصی شدن دروس حوزه مسأله جدیدی نیست و دست کم از چهل سال پیش، بزرگانی امثال شهید بهشتی، شهید مطهری، شهید باهنر و... نیز این مطلب را مطرح کرده‌اند و در این زمینه طرح‌هایی داشته‌اند. اکنون که موقعیت بهتری فراهم شده است باید بیش‌تر در پی تحقق این ایده بود.
این‌ها بخشی از اهدافی است که علامه مصباح یزدی تأسیس بخش آموزش مؤسسه در راه حق و پس از آن بنیاد باقرالعلوم و اینک مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) را برای دست‌یابی به آنها می‌دانند و معتقدند اگر نمی‌توان این اهداف را در کل حوزه تحقق بخشید دست کم، واحدی نمونه تأسیس شود و حداقل گروهی تربیت شوند تا بتوانند بخشی از نیازهای فکری و فرهنگی جامعه را برآورند.
خوش‌بختانه فارغ‌التحصیلان این مجموعه با استقبال خوبی در جامعه و مراکز فرهنگی مواجه شده‌اند و همینان میدان‌دار مبارزه با انحرافات فکری و عقیدتی هستند.
نظر شما