حجت الاسلام امیرعلی حسنلو، مدیر گروه تاریخ و سیره مرکز مطالعات حوزه علمیه قم در گفت وگو با خبرنگار گروه اندیشه خبرگزاری شبستان با اشاره به مفهوم شادی از نگاه قرآن و اسلام اظهار کرد: می توان شادی را به دو دسته شادی حقیقی و ماندگار و شادی مجازی تقسیم کرد.
وی ادامه داد: از منظر اسلام آن شادی حقیقی است که از علم و آگاهی پدید آمده باشد و انسان را در مسیر تکامل قرار دهد. این در حالی است که برخی افراد مصادیق کمال را در امور مجازی جست وجو می کنند و با وجود اینکه ممکن است ساعات فرح بخشی را سپری کنند ولی این شادی زودگذر است.
حسنلو با بیان اینکه در اسلام از شادی های زودگذر که بر پایه معصیت باشد نهی شده است، تصریح کرد: اموری مثل استهزا، مسخره کردن، ادای دیگران را در آوردن، تحقیر مومنان و... ممکن است برای برخی سبب خنده و شادی ولی خنده و شادی ناشی از این موارد از نگاه اسلام ناپسند است و این شادی ها مصیبت بار هستند.
استاد حوزه بیان کرد: اسلام شادی و فرح و انبساط خاطر واقعی را در انبساط ذات می داند که با سیر حقایق به دست می آید و این سیر در حقایق شامل مولفه هایی می شود که از طریق آنها می توان به شادی ای رسید که مطلوب اسلام است.
حسنلو در مورد مصادیق یک زندگی شاد گفت: شاد زندگی کردن یعنی انسان ظاهر آراسته و پاکیزه ای داشته باشد، از مصادیق دیگر شادی به سفر رفتن و تفرج کردن در بوستان و چمنزار است. نگاه کردن به روی عالِم، محبت به والدین، نگاه کردن به دریا، کمک به دیگران، رفت و آمد با خویشاوندان، از مواردی است که در نگاه اسلام شادی آور است.
وی ادامه داد: وقتی در حال تامل در آیات و روایات بودم عناصر دیگری را پیدا کردم که اگر انسان به آنها عمل کند می تواند به شادی برسد؛ از جمله این موارد ارتباطات اجتماعی پایدار است. اینکه زن و مرد روابط اجتماعی قوی داشته باشند. در اعمال عبادی جمعی شرکت کنند از جمله نمازهای جمعه و جماعت، این موارد برای قوی کردن روابط اجتماعی میان مسلمین است ضمن اینکه سبب شادی نیز می شود.
این محقق با اشاره به مواردی نظیر یاری رساندن به دیگران و به ویژه همسایه، گفت: انسان با دراز کردن دست یاری و کمک به سوی دیگران به رضایت از خود می رسد؛ اما در اینکه شاد باشد و احساس خوشحالی در او ایجاد شود علاوه بر مواردی که قبلا به آنها اشاره داشتم، مساله ازدواج بسیار اهمیت دارد یعنی تشکیل خانواده در ایجاد حس مسرت بسیار موثر است.
وی ادامه داد: قرآن کریم، زن و مرد را لباس یکدیگر و عامل حفاظت از هم مطرح می کند. یعنی در هر شرایطی مراقب هم هستند و به یکدیگر آرامش می دهند، انسان وقتی شاد است که آرامش روحی داشته باشد.
مدیر گروه تاریخ و سیره مرکز مطالعات حوزه علمیه قم با اشاره به اهمیت داشتن حسن ظن نسبت به دیگران برای شادی در زندگی، اظهار کرد: حسن ظن همواره آرامش بخش است. قرآن گمان بد به دیگران را از بین برنده شادی معرفی کرده است. اگر بی جهت به مردم بدبین شویم درست نیست. پیامبر(ص) آن قدر خوشبین بود که منافقان می گفتند ساده دل و زودباور است. بدبینی خود عاملی است که سبب غصه داری همیشگی انسان می شود و اساسا آدم بدبین همیشه نگران است.
وی در بخش دیگری از مباحث خود پیرامون عوامل شاد زیستن گفت: فارغ از آنچه که در آیات و روایات داریم برخی موارد وجود دارند که ویژه این روزگار به شمار می آیند. متاسفانه در بسیاری از موارد مدیران و روسا در هر درجه ای که باشند رعایت افراد زیردست خود را نمی کنند. مستمرا از آنها در مدت زمان کوتاهی نتیجه مطلوب می خواهند بدون اینکه توجه کنند که افراد در شرایطی هستند.
حسنلو گفت: این مساله به وفور دیده می شود و بسیاری از بی انگیزگی ها ناشی از فرسودگی های شغلی است که افراد با آن دست و پنجه نرم می کنند، گاهی فرد نه راه پس دارد و نه راه پیش و مجبور است با شرایط کنار بیاید؛ در حالی که اگر همان کارفرما بداند که شاد کردن فردی که زیردست اوست چه قدر برایش ثواب و اجر دارد هرگز این قدر او را در مضیقه قرار نمی دهد. در روایتی از حضرت رسول(ص) داریم که فرمودند: «هرکسی مومنی را خوشحال کند، مثل این است که مرا خوشحال کرده است و هر کس مرا خوشحال کند، خدا را خوشنود کرده است.»
وی افزود: متاسفانه، این روایات برای مردم به خوبی تبیین نمی شود. اگر مدیران در بخش های مختلف با مردم با گشاده رویی برخورد کنند بسیاری از مشکلات حل می شود. مشکل مردم ما فقط مساله اقتصادی نیست. بسیاری از مسایل ناشی از آن است که مردم در ادارات بر سر هر مساله کوچکی اذیت می شوند.
وی ادامه داد: اگر مدیران آموزش ببییند، جامعه نشاط عمومی را تجربه می کند لذا به جای آنکه صدا وسیما برنامه های شادی بخش تصنعی مثل خندوانه که خنده های مجازی ایجاد می کند را روی آنتن ببرد بهتر است که مفاهیم واقعی شاد زیستن را به آنها آموزش دهد. متون دینی ما مملو از مفاهیمی است که می تواند بسیاری از معضلات جامعه را حل کند.
حسنلو تاکید کرد: وقتی انسان خاطرش آزرده است و آسودگی ندارد و حالت اضطراب بر همه وجوش غلبه می کند و به قول حکمای قدیم سودا بر مغز مسلط می شود، اخلاط غلیظ ترشح شده و تمام بدن درگیر عبور از این بحران جسمی خواهد شد، در این حالت برخی سلول ها و اعضای بدن آسیب جدی می بیند و بیماری بر جسم وارد می شود چون فرمانده بدن که مغز است، انبساط ندارد.
وی با بیان اینکه در دسته بندی روایات ابوابی وجود دارد با عنوان «ادخال السرور علی المومن»، یادآور شد: در این روایات می توانیم نگرش پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) را نسبت به مساله شادی مشاهده کنیم. در فرهنگ ما و مکتب اهل بیت(ع) فرهنگ شادی بخشیدن اهمیت فراوانی دارد تا جایی که ابواب جداگانه برایش تنظیم کرده اند. از «کافی» گرفته تا «بحارالانوار» همه این ابواب را دارند. امام صادق(ع) فرمودند: «کسی که مومنی را شاد و به او کمک کرد، وقتی از دنیا می رود همین عمل او در برزخ به کمکش می آید و مانند یک جسم مثالی به او کمک می کند و وقتی که آن مومن می پرسد تو کیستی؟ پاسخ می دهد من همان شادی هستم که به دیگران بخشیدی و تو را تا بهشت حمایت می کنم.
نظر شما