ریشه گروههای رادیکال در مرداب کشورهای غربی

به گزارش خبرگزاری شبستان، روبرت دریفاس، در سال 2005 میلادی نتیجه اولین تحقیقات کامل خود درباره بخش سری سیاست خارجی آمریکا را به زبان انگلیسی منتشر کرد و آن عبارت بود از حمایت آمریکا از گروههای تندرو و افراطی اسلامی از جمله وهابی ها از زمان جنگ جهانی دوم تاکنون.

واقعیت دیگری نیز که وجود دارد این است که امپراطوری انگلیس نیز همواره از گروههای افراط گرای اسلامی برای دستیابی به منافع امپریالیستی خود استفاده کرده است.

او با مهارتی خاص موفق شده است تا فراز و نشیب های تاریخ خاور نزدیک و حقایق آن را از آغاز نفوذ و تاثیر انگلیس تا پس از جنگ عراق در سال 2003 میلادی به خوانندگان خود توضیح دهد که بخش هایی از آن در این مقاله آمده است:

*اسلام رادیکال ابزاری دردست امپراطوری انگلیس
تا پایان قرن نوزدهم میلادی بریتانیای کبیر بزرگترین قدرت استعمار جهان بود .هند تحت حکومت و تسلط انگلیس بود و در سال 1882 میلادی، نفوذ و تاثیر انگلیس در مصر هم ریشه دواند .در آسیای مرکزی، تزار روسیه قرار بود به نفع منافع انگلیس کنار گذاشته شود. در سال 1885 میلادی نشست بسیار مهم دستگاه اطلاعاتی انگلیس، نمایندگان وزارت خارجه انگلیس و جلال الدین الافغانی برگزار شد.

این افراد در میان موضوعات مختلف دیگر در مورد ایجاد یک ائتلاف « پان اسلامیک » در میان مصر، ترکیه، سرزمین پارس و افغانستان به رهبری انگلیس برای مقابله با تزار روسیه بحث و گفتگو کردند .

در سایه حمایت پادشاه انگلیس و به کمک « پی جی براون » شرق شناس معروف انگلیس، افغانی متعاقباً پایه های نظری پان اسلامیسم (مشرب) اتحاد اسلام، متمایل به راست را بنا نهاد که قرار بود به عنوان یک جنبش اجتماعی و سیاسی کل جهان اسلام را در بر گیرد.

افغانی برخلاف ظاهرش که یک مسلمان معتقد نشان می داد در حقیقت یک ملحد خدانشناس بود . برای او مذهب وسیله ای برای رسیدن به منافع سیاسی بود . « محمد عبدو » پان اسلامیست مصری و شاگرد افغانی که مانند استادش از طرفداران انگلیس بود در هنگام شورش ملی گرایان مصری علیه حکومت انگلیس در کنار بریتانیا ایستاد. این حرکت موجب شد تا اسلام افراطی برای انگلیس و بعدها برای آمریکا ارزشمند شود.

محمد عبدو مانند استادش افغانی یک روشنفکر بود و پس از آنکه در سال 1899 میلادی از سوی انگلیس به عنوان مفتی مصر انتخاب شد قوانین اسلامی البته از نوعی افراط گرایانه را بر مصر مسلط کرد .او همچنین عضو مجلس قانونگذاری مصر هم بود و به این ترتیب اسلام افراطی با جانشینان افغانی در این کشور گسترش پیدا کرد و به همین دلیل است که دریفاس افغانی را یکی از اجداد اسامه بن لادن می داند.

*ائتلاف بریتانیا با سعودی ها و وهابی ها
هنگام که در پایان قرن نوزدهم ماشین ها و موتورهای گازوئیلی روی کار آمدند، تقاضا برای نفت خام به شدت افزایش یافت و به همین دلیل سرزمین پارس، عراق و عربستان سعودی برای انگلیس مهم و جذاب شدند .

در آن زمان سرزمین پارس هنوز تحت نفوذ انگلیس بود و حالا عربستان و عراق هم قرار بود تحت کنترل این کشور دربیایند .در مورد عربستان سعودی، انگلیس با اعتماد به یک قبیله عربی یا همان خانواده ابن سعود کار خود را آغاز کرد. این خانواده با وهابیون افراط گرا ارتباط و پیوند بسیار نزدیکی داشتند .در آغاز سال 1899 میلادی کویت که کشور تحت الحمایه انگلیس بود به خانواده ابن سعود کمک کرد تا شبه جزیره عرب را فتح کرده و بر آن تسلط یابند آنها از عرب های بادیه نشین به عنوان جنجگویان استفاده کردند و با شعارهای مذهبی آنها را تحریک به جنگ کردند در سال 1902 میلادی، سعودی ها شهر حامی عثمان یعنی ریاض را تصرف کردند.

جنگ جهانی اول فرصتی را در اختیار انگلیس قرار داد تا امپراطوری ضعیف عثمانی را از شبه جزیره عربستان بیرون بیندازد. بریتانیا در این هنگام ائتلافی را با پادشاه آینده عربستان سعودی و وهابی ها تشکیل داد .در اولین معاهده در سال 1915 میلادی انگلیس ابن سعود را به عنوان فرمانروای مستقل بر منطقه Nejd به رسمیت شناخت. سعود هم در عوض به حمایت از انگلیس و دنبال کردن و اجرای دستورات آنها پرداخت.

خانواده سعود و جنگجویان بادیه نشین آنها در یک مبارزه ظالمانه شبه جزیره عرب را با حمایت مشاوران انگلیسی فتح کردند که حدود 800 هزار کشته و زخمی نتیجه این مبارزه خونین و مرگبار بود .

در سال 1927 بریتانیای کبیر استقلال کامل پادشاهی عربستان را به عنوان اولین کشوری که پرورش دهنده گروههای افراط گرا و رادیکال های اسلامی باشد به رسمیت شناخت و به این ترتیب انگلیس پایه ای را برای فعالیت اسلام گراهای افراطی به وجود آورد که تا به امروز هم در حال فعالیت است.

بریتانیا پس از جنگ جهانی اول با منصوب کردن پسران خانواده هاشمی از مکه که خود را از فرزندان پیامبر می دانستند به عنوان حاکمان کشورهای تحت الحمایه انگلیس ، یعنی انگلیس و اردن، کنترل این دو کشور را نیز به دست گرفتند.

* تامین امنیت امپراطوری به وسیله اسلام گرایان افراطی
پس از جنگ جهانی اول، حوزه تاثیرگذاری انگلیس از دریای مدیترانه به هند گسترش یافت .در مصر، عراق، اردن، عربستان و سرزمین پارس، حاکمانی که در قدرت بودند تحت تسلط بریتانیا قرار داشتند خطر احتمالی برای منافع انگلیس از طرف جنبش های چپ گرا و ملی گرا بود که تشنه استقلال ملی، عقب نشینی انگلیس و یک ساختار دموکراتیک بودند و برای در تنگنا قرار دادن این جنبش ها بود که انگلیس به حمایت شدید از گروههای افراط گرای اسلامی پرداخت.

گروههای وهابی با حمایت مالی عربستان سعودی و حمایت های دیگر از جانب انگلیس به عنوان یک گروه اسلامی رادیکال با یک شاخه تروریستی فعالیت خود را گسترش دادند و در طول قرن بیستم دارای نفوذ جهانی شدند.

*گروههای اسلامی رادیکال به عنوان آلت دست آمریکا در طول جنگ سرد

پس از جنگ جهانی دوم، خاور نزدیک تبدیل به مرکز سیاست های جهانی شد. از یک سو این اهمیت به خاطر موقعیتش در جنوب اتحاد جماهر شوروی، از سوی دیگر اینکه دو سوم از ذخایر نفتی آن در اطراف خلیج فارس متمرکز شده بودند و به همین امر اهمیت این منطقه را دوچندان می کرد .آمریکا برای مستحکم کردن تسلط و نفوذ خود زنجیره ای از کشورهای اسلامی ضدکمونیست را در سرتاسر مرز جنوبی اتحاد جماهیر شوروی به وجود آورد اما در عین حال هدف آمریکا جلوگیری از حرکت این کشورها به سوی استقلال و استفاده از منابع طبیعی خودشان بود آمریکا معتقد بود که با استفاده از گروههای اسلامی افراط گرا به هر دو هدف خود برسد.

*عربستان سعودی مبنای فعالیت آمریکا شد

شرکت های نفوذ تگزاس و نفت استاندارد کالیفرنیا که بعدها شرکت آرامکو (Aramco) یا همان شرکت نفتی عربی – آمریکایی را به وجود آوردند در سال 1933 میلادی یک امتیاز نفتی را از سعودی ها دریافت کردند آنها از دولت آمریکا خواستند تا انگلیس را از عربستان سعودی خارج کند.

در طول جنگ جهانی دوم، روزولت، رییس جمهوری وقت آمریکا به لورد هالیفاکس ، سفیر انگلیس اعلام کرد: نفت فارس برای شما، ما نفت کویت و عراق را داریم نفت عربستان سعودی هم برای ماست.

در سال 1943 میلادی، روزولت اعلام کرد که از آن به بعد عربستان سعودی تحت پوشش دفاعی آمریکا خواهد بود او در این باره گفت: دفاع از عربستان سعودی برای دفاع از آمریکا حیاتی و ضروری است.

پس از روزولت هم روسای جمهوری آمریکا این سیاست را ادامه دادند در سال 1944 میلادی اولین سربازان آمریکایی در عربستان مستقر شدند و در سال 1945 میلادی همکاری نظامی بین عربستان و آمریکا آغاز شد و یکی از بزرگترین پایگاههای هوایی آمریکا در ظهران در خلیج فارس ساخته شد و عربستان سعودی از آن پس تبدیل به جای پای محکم آمریکا در خاور نزدیک شد.

پس از جنگ جهانی دوم آمریکا از گروههای اسلام گرای افراطی که در انجام اقدامات تروریستی معروف بودند به عنوان متحدان خود در جنگ سرد علیه اتحاد جماهیر شوروی استفاده کرد.

*افراط گرایان اسلامی آلت دست سرویس های اطلاعاتی غرب
در اوایل دهه 50 دو تن از ملی گرایان در ایران و مصر نفوذ زیادی پیدا کردند: محمد مصدق و جمال عبدالناصر. در سال 1953 میلادی، مصدق در انتخاباتی آزاد به عنوان نخست وزیر ایران انتخاب شد او شرکت نفتی آنگلو فارسی که تحت مالکیت انگلیس بود را ملی کرد.

انگلیس و آمریکا هیچ یک نتوانستند این حقیقت را بپذیرند بنابراین در یک همکاری نزدیک با گروههای رادیکال اسلامی، و سیا یک عملیات سری را ترتیب دادند، آنها مردم را علیه مصدق تحریک کرده و به خیابان ها کشاندند پس از سقوط دولت مصدق تاج پادشاهی شاه ایران دوباره بر سرش گذاشته شد و صنعت نفت ایران دوباره خصوصی سازی شد.

در آن زمان پنج شرکت نفتی آمریکا 40 درصد این صنعت نفت را به هزینه شرکت انگلیس از آن خود کردند.

در مصر، جمال عبدالناصر، رهبر افسران آزاد، در سال 1952 میلادی پادشاه حامی انگلیس را خلع کرده و خود قدرت را به دست گرفت.

امپراطوری انگلیس و آمریکا که نگران تاثیر و نفوذ سیاسی و تسلط خود بر نفت بودند دست به کار شدند M16 و سیا بار دیگر با همکاری گروههای اسلام گرای افراطی در یک عملیات سری سعی کردند ناصر را سرنگون کنند اما موفق به انجام این کار نشدند وقتی ناصر در سال 1970 میلادی از دنیا رفت انوار سادات به قدرت رسید اما او پس از به قدرت رسیدن ائتلافی را با عربستان سعودی ایجاد کرد و روابط بسیار خوبی با آمریکا و اسراییل برقرار کرد.

تا دهه 70، آمریکا نفوذ خود را در خاور نزدیک گسترش داد تنها عراق، سوریه و لیبی از این نفوذ مصون مانده بودند آمریکا در آن زمان یا کمک اسراییل، مصر، اردن و حکومت های پادشاهی خلیج تلاش کرد تا این مناطق را نیز تحت کنترل خود درآورد.

آمریکا، اسراییل و شاه حسین، پادشاه اردن بار دیگر با گروههای افراط گرا برای سرنگون کردن دولت حافظ اسد در سوریه به توافق رسیدند اما به موفقیت نرسیدند.

*افراط گرایان اسلامی شمشیری در دست آمریکا

همانطور که گفته شد آمریکا در ابتدا تصمیم داشت با استفاده از کشورهای اسلامی ضدکمونیست یعنی از گروههای اسلامی افراط گرای این کشورها در مرز جنوبی اتحاد جماهیر شوروی تاثیر و نفوذ شوروی را محدود کند اما با آغاز جنگ افغانستان در اوایل دهه 80، آمریکا از افراط گرایان اسلامی به عنوان شمشیری علیه اتحاد جماهیر شوروی استفاده کرد.

جنگ علیه اتحاد جماهیر شوروی قرار بود در جمهوری های شوروی آسیای مرکزی و در افغانستان انجام شود. امریکا با تبلیغات نظامی از رادیو آزادی تلاش کرد تا افراط گرایان در جمهوری های شوروی آسیای مرکزی را علیه مسکو تحریک کند که این کار بدون موفقیت به پایان رسید.

اما در افغانستان جنگ علیه شوروی به وجود آمد. در جامعه سنتی افغان، اسلام نقش مهمی را در زندگی فردی افراد جامعه ایفا می کرد اما ارتباط چندانی با سیاست نداشت اما این روسیه پس از بازگشت دانشجویان افغان که در مسجدالازهر در قاهره درس می خواندند در اوایل دهه 60 تغییر کرد در سال 1973 شاهزاده محمد داود شاه افغانستان را خلع کرده و اعلام جمهوری کرد در این هنگام سازمان اطلاعات و جاسوسی آمریکا (سیا) با همکاری گروههای افراط گرای اسلامی علیه این حرکت دست به عمل زدند.

در سال 1978 میلادی دولت داوود با یک کودتای سوسیالیستی سقوط کرد و دولت جدید وارد معاهده دوستی با شوروی شد. در مارس سال 1979 میلادی گروههای اسلامی گرای افراطی افغانستان دست به یک شورش در شمال شرق افغانستان با حمایت سیا زدند آمریکا امیدوار بود که از سوی دیگر بتواند اتحاد جماهیر شوروی را برای حمله به افغانستان تحریک کند تا پایان سال 1979 میلادی افراط گرایان کنترل سه چهارم افغانستان را در دست گرفتند شوروی به افغانستان حمله کرد و مشاور امنیتی جیمی کارتر، رییس جمهوری وقت آمریکا گفت: این عملیات سری یک ایده فوق العاده بود این طرح تاثیر زیادی بر انداختن روسها در دام افغانها داشت.
در طول دهه 80 گروههای افراط گرای اسلامی از سوی آمریکا علیه شوروی به کار گرفته شدند. این افراد در اردوهای آموزشی آموزش های چریکی داده شده و به افغانستان بازگردانده شدند.

براساس آمار ارایه شده از سوی سیا، 300 هزار مجاهد در ارتش برای مبارزه با شوروی قرار دادند که در میان آنها سه هزار و 500 جنگجو از 34 کشور بودند.

پس از عقب نشینی شوروی افغانستان دچار هرج و مرج شد و فرماندهان نظامی برای تسلط خود بر کشور به مقابله با یکدیگر برخاستند.

*جنگ علیه تروریسم

نظریه ساموئل هانتیگتون در مورد جنگ تمدن ها بهانه خوبی برای نومحافظه کاران و دولت بوش به منظور گسترش حوزه تاثیرگذاری آمریکا فراتر از خاورمیانه نزدیک پاکستان، آسیای مرکزی، دریای مدیترانه شرقی، دریای سرخ و منطقه دریایی هند بود.

سیاست های نومحافظه کارانه مبتنی بر قدرت و منفعت سیاستمداران آمریکایی را به سوی مبارزه با جریانهایی پیش برده که خود زمانی به وجود آورنده آن برای دست یافتن به منافعی دیگر بودند.

پایان پیام/