حدیث کساء؛ تبارشناسی امامت و ولایت و نقشه خروج از بن بست اختلاف

به گزارش خبرنگار اندیشه خبرگزاری شبستان، حدیث کساء که حدیثی قدسی و در فضیلت پیامبر(ص)، امیرالمومنین امام علی(ع)، حضرت فاطمه(س) و امامان حسن(ع) و حسین(ع) است یک دوره ناب از معرفت اهل بیت(ع) و امامان را طی فرازهایی کوتاه مرور می کند و سبک زندگی مناسب شیعه را پیش روی اش ترسیم می کند.

از این رو در سلسله گفت وگوهایی با کارشناسی مذهبی سبک زندگی عرضه شده در این حدیث قدسی را بررسی می کنیم که بخش دوم آن از نظرتان می گذرد:

حجت الاسلام سیدمجتبی معنوی، استاد حوزه و دانشگاه با بیان اینکه حدیث کساء در زمره احادیث اهل بیت(ع)، وارد شده است، گفت: متن آن مورد وفاق اندیشمندان و علمای شیعه و سنی است و تواتر معنوی آن نیز از نکات قابل توجه است و حتی متن آن در زیارتنامه های اهل بیت(ع) نیز مطرح شده است.

وی گفت: در زیارتنامه امام حسین(ع) در روز عرفه؛ سیدالشهدا(ع) را خامس اصحاب کساء خطاب می کنیم و در دیگر زیارت اهل بیت(ع) نیز این متن، مورد نظر و تائید قرار گرفته است  و از آن بالاتر، ائمه اطهار(ع) نیز برای حقانیت خود به حدیث کساء استناد می کردند، از جمله امیرالمومنین امام علی(ع) که در بیان حقانیت ولایت خود به حدیث کساء استناد و به خلیفه یادآوری می کردند که آیا آیه تطهیر در شان من و فرزندانم نازل شده است و یا برای تو و فرزندانت؟ که خلیفه پاسخ می دهد: برای تو و فرزندانت! امیرالمومنین امام(ع) از او سوال می کنند: آیا من و فرزندانم در روز کساء، مشمول فراخوان پیامبر(ص) بودیم که ایشان فرمودند، این ها خاندان من هستند و رهسپار به سوی تو هستند و نه به سوی آتش یا تو بودی؟ و در اینجا نیز خلیفه به حقانیت امام علی(ع) اعتراف می کند.

معنوی ادامه داد: در شورای خلافت هم امیرالمومنین امام علی(ع) برتری خود را به استناد حدیث کساء مطرح می کنند و یکی از امتیازات و برتری های خود را حضور در جمع خمسه طیبه تحت کساء یمانی معرفی می کنند یا همچنین زمانی که یاران پیامبر(ص) در خصوص فضائل خود تفاخر و خود را از اصحابه معرفی می کردند و معتقد بودند همردیف امام علی(ع) هستند زیرا ایشان نیز از صحابه اند، امیرالمومنین(ع) به حدیث کساء اشاره و اعلام کردند، صحابه به هر میزان که محترم باشند، هیچ فردی به صحابی تحت کساء که امیرالمومنین(ع)، سیدالنجباء(ع) و سیدالشهدا(ع) باشند، نمی رسد.

حدیث کساء شارح آیات مباهله و تطهیر است

این استاد حوزه و دانشگاه با بیان اینکه حتی پس از صلح امام حسن(ع) با معاویه که حضرت(ع) به صحبت می پردازند، آیه مباهله را تلاوت و در بیان فضایل خود و اهل بیت(ع)، به حدیث کساء استدلال می کنند، افزود: این مهم نشان می دهد، این حدیث از لحاظ جایگاهی نزد ائمه اطهار(ع) معتبر است و می توان این حدیث را مورد توجه قرار داد که در حقیقت بیانگر و مصداق آیه مباهله و تطهیر است.

وی با اشاره به اینکه اگر فردی بخواهد خاندان پیامبر(ص) را تبارشناسی کند و نتواند شان نزول آیات قرآن را درک کند، حدیث کساء بهترین راهبر برای او است، ابراز کرد: اهمیت این تبارشناسی در توسل به اهل بیت(ع) مورد اهمیت قرار می گیرد تا جایی که فرقه های مختلفی امروزه با گرایش امامیه شکل گرفته است که از جمله آنها می توان به کیسانیه، زیدیه، واقفیه، اسماعیلیه و ... اشاره کرد در حالی که اگر آنها اندک توجهی به حدیث کساء داشتند، در شناخت آل پیامبر(ص) و تبارشناسی امامت، دچار اشتباه و انحراف نمی شدند!

توجه به حدیث کساء راه برون رفت از اختلافات و انحرافات مذهبی

معنوی با اشاره به اینکه ثمره عملی توسل به اهل بیت(ع) از طریق حدیث کساء، تبارشناسی امامت و ولایت است، تصریح کرد: این حدیث تبار امامت و ولایت را به ما نشان می دهد و مشخص می کند، در کدام گروه برحقی باید آن را جستجو کنیم و حتی معین می کند، این تبار، می تواند انشعاب داشته باشد یا خیر، بنابراین، بسیاری از فرقه های موجود می توانستند با توسل به اهل بیت(ع) از طریق حدیث کساء، نجات پیدا کنند و منشاء این انحراف را مسدود کنند.

استاد حوزه و دانشگاه ادامه داد: اگر فرقه های کیسانیه، زیدیه، واقفیه، اسماعیلیه و ... به حدیث کساء توجه می کردند، مسیر را گم نمی کردند و در امام شناسی، امامی را جستجو می کردند که در تبار امام حسین(ع) باشد زیرا ایشان در تبار امیرالمومنین امام علی(ع) است و از طریق حضرت زهرا(س) به پیامبر(ص) می رسند اما به دلیل فقدان این حلقه و بی توجهی به این تبارشناسی، راه را گم کرده اند.

وی با اشاره به اینکه باتوجه به مطرح شدن حدیث کساء از سوی اهل بیت(ع)، متون آن، قبل از اینکه موجب دعا و راز و نیاز با خداوند باشد، در پی کشف یک الگوی معرفتی برای شناخت اهل بیت(ع) است، تصریح کرد: اگر دنیای اسلام امروز به این حدیث توجه کند و به شناخت اهل بیت پیامبر(ص) بپردازد، در انتهای مسیر به امام شناسی و انتظار صحیح و حقیقی می رسد اما به دلیل نادیده گرفتن این مهم، شاهد انحرافات و انشعابات مختلف در سامانه ارتباطی شیعی و امامیه هستیم.

چله گیری حدیث کساء؛ مستند روایی یا...؟!

معنوی در پاسخ به این سوال که چله گرفتن حدیث کساء برای برآورده شدن حاجات آیا سند روایی دارد، تصریح کرد: عدد چهل در دین اسلام، عدد مقدسی محسوب می شود و در این زمینه شکی نیست، به این معنا که برخی اعداد در سامانه ارتباطی ما، بیانگر کمال هستند و در این زمره اعداد هفت یا چهل را می توان نام برد، بطور مثال در ایام ذی الحجه که حاجیان در حال انجام حج هستند، نماز دهه اول ذی الحجه را می خوانند، براین اساس که خداوند به حضرت موسی(ع) وعده قطعی داد که « وَ واعَدْنا مُوسي‏ ثَلاثينَ لَيْلَةً وَ أَتْمَمْناها بِعَشْرٍ فَتَمَّ ميقاتُ رَبِّهِ أَرْبَعينَ لَيْلَةً؛ و با موسی سی شب وعده گذاشتیم (سی شبانه روز که جهت آماده شدن برای دریافت تورات عبادت کند) و آن را با ده شب دیگر کامل کردیم، پس قرار وعده پروردگارش به چهل شب پایان یافت.» اینکه در قرآن داریم »أَرْبَعينَ لَيْلَةً» مصداق این است که عدد 40 ، بیانگر کمال است که عرفا و اندیشمندان نیز همین نظر را دارند و معتقدند اگر بناست حدیث کساء راهگشا باشد، خواندن چهل مرتبه آن، می تواند تاثیرگذار باشد همانگونه که رفتن به مسجد کوفه یا مسجد سهله در چهل شب مورد تاکید قرار گرفته است.

استاد حوزه و دانشگاه ابراز کرد: این عدد چهل بیانگر و نمادی برای تکامل و نمادی برای رسیدن به آن ظرفیت است اما در روایات، تاکید نشده که چله تلاوت حدیث کساء برای برآورده شدن حاجات باید گرفته شود اما در روایات داریم که این عدد بیانگر کمال و دارای رمز و رازی است، بنابراین، همانگونه که حضرت موسی(ع) در شب چهلم به نتیجه و مقصد رسید، برای متوسلین و متمسکین به اهل بیت(ع) نیز چه گیری می تواند راهگشا باشد.

وی با بیان اینکه این توصیه عرفا براساس مشاهدات عینی صورت گرفته است، گفت: آنان براساس موکدات و توصیه های اهل بیت(ع)، توصیه به چله گرفتن نکرده بلکه براساس کشف و شهود این نکته را بیان کرده اند اما اگر از باب روایات، این چله گیری مورد دفاع قرار گرفته است، از باب روایاتی است که به صورت کلی وارد شده و به این دلیل که محملی برای توجیه آنان نداریم و همچنین قادر به رد آنان هم نیستیم، از باب رجاء و امید به تحقق مسئله می پردازیم.

معنوی در پایان این بخش از سخنان خود خاطرنشان کرد: از باب مشاهدات عینی عرفا و نتایجی که از این چله گیری گرفته شده و به این دلیل که با رویکرد توسل به اهل بیت(ع) انجام می شود و عمل مشروعی است، در سیره متشرعه مورد امضا قرار گرفته است و از ناحیه عرفا، فقها،اندیشمندان و متکلمین مورد رد و مخالفت قرار نگرفته است.

ادامه دارد...