به گزارش خبرنگار سرویس اندیشه خبرگزاری شبستان، در کانال تلگرامی مصطفی دلشاد تهرانی، عضو هیئت‌علمی دانشگاه قرآن و حدیث در سلسله مطالبی با عنوان تعصب ورزیدن بر اخلاق براساس خطبۀ قاصعه امیرالمومنین امام علی(ع) آمده است:
امیرالمومنین امام علی (ع) در خطبۀ قاصعه پس از بیان این امر که اگر چاره ای جز تعصّب ورزیدن نیست، باید تعصب ورزیدن انسان بر اخلاق باشد، سفارش کرده است که انسان‌ها بر ۱۰ چیز در زندگی بایستند و از آن عدول نکنند:
1- پاسداشت حق همسایگی و امان
2- پاسداشت عهد‌ها و پیمان ها
3- پذیرفتاری نیکی گسترده
4- نافرمانی از خودبزرگ بینی
5- دست یافتن به فضیلت و برتری
6- بازايستادن از ستم
7- بزرگ شمردن گناه خون ریزی
8- دادن دادِ مردمان
9- فروخوردن خشم
10- پرهیز‌نمودن از تباهکاری در زمین
در ادامه نهمین مورد؛ فروخوردن خشم را شرح می دهیم:
«فَتَعَصَّبُوا لِخِلاَلِ الْحَمْدِ مِنَ الْكَظْمِ لِلْغَيْظِ »(نهج‌البلاغه، خطبۀ قاصعه)؛ «پس تعصّب بورزيد براى خوى هاى پسنديده، مانند فرو خوردن خشم .»
بسیاری از ناامنی‌ها در عرصه‌های گوناگون، محصول خشم گرفتن‌ها، و تندی و تیزی و خشونت‌ورزی‌های برخاسته از آن است، و تا زمانی که خشم در اشخاص و در حکومت‌ها مهار نشود این ناامنی‌ها هم ظهور و بروز خواهد داشت.
امیرالمومنین امام علی(ع) پیوسته کارگزاران خود را از خشم گرفتن و عمل از سر آن پرهیز می‌داد و آن را عملی شیطانی معرفی می‌کرد، چنان که در نامه خود به عبدالله بن عبّاس، زمانی که او را سرپرست بصره نمود، فرمود: «وَ إِيَّاكَ وَ الْغَضَبَ فَإِنَّهُ طَيْرَةٌ مِنَ الشَّيْطَانِ»/ نهج البلاغه، نامۀ 76؛ از خشم بپرهیز که خشم نشانه سبکسری برخاسته از برانگیختن‌های شیطان است.
پرهیز از خشم به ویژه برای زمامداران ضرورتی تام است، زیرا آنان به سبب قدرتی که در اختیار دارند، در اثر خشم می‌توانند به رفتارهای تند و تیز و خشونت‌آمیز، و نیز حریم‌شکنی و ستمکاری دست یازند که امنیت را به شدّت شکننده می‌سازد و نقض می‌کند.
امام(ع) در نامه خود به حارث هَمدانی، به وی چنین سفارش فرموده است: «وَ اكْظِمِ الْغَيْظَ وَ تَجَاوَزْ عِنْدَ الْقُدْرَةِوَ احْلُمْ عِنْدَ الْغَضَبِ وَ اصْفَحْ مَعَ الدَّوْلَةِ تَكُنْ لَكَ الْعَاقِبَة» (نهج البلاغه، نامۀ ۶۹)؛ «خشم را فرو خور و در هنگام خشم بردباری پیشه کن، و به هنگام توانایی درگذر، و با در دست داشتن نیرو و سروری، ببخش و چشم بپوش تا سرانجام نیک از آنِ تو باشد.»
برخلاف برخی که خشم گرفتن و تندی و تیزی را حربه‌ای برای امنیت می‌پندارند، امام(ع) پایبندی به چنین دستورالعمل‌هایی را وسیله دستیابی به سرانجام نیک و بالطبع امنیت و سلامت می‌داند.
نظر شما