دستاوردهای دولت کریمه در کلام امام هادی(ع)/آرزوی منتظران به روایت «جامعه کبیره»

حجت الاسلام سیدمجتبی فلاح، کارشناس مهدوی در گفت وگو با خبرنگار مهدویت خبرگزاری شبستان به مناسبت فرا رسیدن سالروز ولادت امام هادی(ع) و در بررسی جایگاه مهدویت در زیارت جامعه کبیره آن امام همام(ع)، اظهار کرد: در موارد متعددی از این زیارت شریف به ظهور حضرت حجت (ع) اشاره شده است؛ از جمله در فرازی که زائر خطاب به امامی که به زیارت ایشان مشرف شده می گوید: «وَيُظْهِرَكُمْ لِعَدْلِهِ؛ خداوند شما را براى عدالتش آشكار نمايد...» آنچه از این فراز فهمیده می شود این است که دولت عدل مهدوی برای برقراری و تحقق عدالت برپا می شود.

وی افزود: برخی بر این باورند که آن دولتی که در اینجا از آن سخن به میان آمده و عدل گستری می کند و انتقام ستمدیدگان را از ستمکاران می گیرد، دولت حضرت مهدی(عج) است. این دولت تمام دستورات الهی را برپا کرده و منکرات را از بین می برد؛ خداوند متعال آشکارا در این دولت عبادت می شود و هیچ یک از نمادهای شرک در این دولت خودنمایی نخواهد کرد. باز در ادامه همین عبارت شریف این نکته گوشزد می شود که «وَ يُمَكِّنَكُمْ فِي أَرْضِهِ؛ خداوند شما را در عرصه حکومت جهانی پابرجا بدارد» معنای «تمکّن در زمین»، قدرت یافتن در آن است. به عبارت دیگر، انسان روی زمین قدرتی پیدا می کند که بتواند مقتدرانه در آن زندگی کند. همچنان که قرآن کریم درباره حضرت یوسف(ع) می فرماید: «وَكَذَٰلِكَ مَكَّنَّا لِيُوسُفَ فِي الْأَرْضِ...؛ و ما این چنین یوسف را به تمکین و اقتدار رسانیدیم» (سوره یوسف، آیه 21) و یا در آیه 56 از همین سوره مبارکه می فرماید: «وَكَذَٰلِكَ مَكَّنَّا لِيُوسُفَ فِي الْأَرْضِ يَتَبَوَّأُ مِنْهَا حَيْثُ يَشَاءُ ۚ...؛ و این چنین ما یوسف را در زمین (مصر) بدین منزلت رسانیدیم که هر جا خواهد جای گزیند و فرمان براند.

کارشناس مرکز تخصصی مهدویت تصریح کرد: همچنین قرآن درباره ذی القرنین نیز در آیه 84 سوره مبارکه کهف می فرماید: «إِنَّا مَكَّنَّا لَهُ فِي الْأَرْضِ وَآتَيْنَاهُ مِنْ كُلِّ شَيْءٍ سَبَبًا؛ همانا ما در زمين به او (ذوالقرنين) قدرت داديم و از هر چيزى وسيله‌اى به او عطا كرديم» درباره وجود مبارک امام عصر(ع) نیز قرآن در سوره مبارکه حج آیه 41 می فرماید: «الَّذِينَ إِنْ مَكَّنَّاهُمْ فِي الْأَرْضِ أَقَامُوا الصَّلَاةَ وَآتَوُا الزَّكَاةَ وَأَمَرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَنَهَوْا عَنِ الْمُنْكَرِ؛ آنان کسانی هستند که اگر در روی زمین به آنان اقتدار و تمکین دهیم نماز به پا می‌دارند و زکات می‌دهند و امر به معروف و نهی از منکر می‌کنند» ذیل این آیه روایاتی از اهل بیت علیهم السلام وارد شده که مراد از این آیه حضرت مهدی علیه السلام و یاران ایشان هستند که خداوند به آنها مکنت می دهد.

وی افزود: با در نظر گرفتن این آیات مشخص می شود که مراد از «تمکین» آن است که خدای متعال روی زمین به امام مهدی علیه السلام (به شکل خاص) و اهل بیت علیهم السلام (به طور عام) ویژگی ای می دهد و ایشان را در جایگاهی سترگ قرار می دهد که قدرت بر همه چیز داشته باشند و سلطنتی به ایشان ارزانی می کند که بالاتر از هر سلطنتی باشد و یا اینکه خدای متعال آن بزرگواران(ع) را در جایگاه هایی تثبیت می کند که هیچ کس در آن طمع نکند و پیش از آن هم کسی در آن جایگاه قرار نگرفته باشد.

حجت الاسلام فلاح در ادامه بیان کرد: بحث دیگر در این رابطه موضوع «رجعت» در زیارت شریفه جامعه کبیره است که در چند فراز به آن پرداخته شده؛ از جمله آنجا که می گوییم «وَ يَكِرُّ فِي رَجْعَتِكُمْ؛ خدا ما را از کسانی قرار دهد که در رجعت شما به جهان بازگشتند» به عبارت دیگر ما از خدا می خواهیم ما در زمره بازگشت کنندگان در زمان رجعت اهل بیت(ع) باشیم.

کارشناس مهدوی تاکید کرد: در این فقره در واقع زائر آرزوی خود را اعلام می کند که در زمان رجعت اهل بیت(ع) او نیز به دنیا برگردد و البته لازمه چنین آرزویی قرار گرفتن در زمره خالص ترین شیعیان است. فراز دیگری از زیارت می فرماید «وَ يُشَرَّفُ فِي عَافِيَتِكُمْ»  زائر از خدا می خواهد که در دوره عافیت اهل بیت علیهم السلام مفتخر شود. «شرف» در این عبارت به معنای برتری و قرار داشتن در جایگاه بالا است و «عافیت» یعنی سلامتی از جرح و ناپسندی؛ این درخواست زائر از خداوند است که در دوره رجعت او را از هر چیز ناپسندی دور قرار داده و در زمان سلامتی ائمه(ع) او را در جایگاهی قرار دهد که از سرکشی طغیانگران سالم بماند چرا که این سلامتی و عافیت فقط در دوران دولت مهدوی محقق می شود.

وی در همین رابطه تصریح کرد: فراز دیگری که در بحث رجعت در جامعه کبیره مورد توجه است این است «وَ يُحْشَرُ فِي زُمْرَتِكُمْ؛ از خدا می خواهیم که ما را در زمره شما محشور فرماید»  این فراز از دعا برگرفته از آیات قرآنی است که مردم را در روز قیامت به دو قسمت تقسیم می کند؛ گروهی که به سوی جهنم می روند؛ سوره مبارکه زمر، آیه 71 که می فرماید: «وَسِيقَ الَّذِينَ كَفَرُوا إِلَىٰ جَهَنَّمَ زُمَرًا» و گروه دیگر دسته پرهیزگاران که به سوی بهشت می روند «وَ سِیقَ الَّذِینَ اتَّقَوْا رَبَّهُمْ إِلَى الْجَنَّةِ زُمَراً» (سوره زمر، آیه 73) .

حجت الاسلام فلاح در تبیین این دو آیه گفت: این دو آیه درباره «بعث اکبر» یعنی رستاخیز اکبر است که در قیامت رخ می دهد. ولی در رستاخیز اصغر که هنگام رجعت است زائر از خدا می خواهد که در گروه امامان و اولیای او قرار گرفته و با آنها محشور شود نه با دشمنان آنان. همچنان که امام صادق علیه السلام فرمودند: «هنگامی که مهدی عجل الله تعالی فرجه قیام می کند خداوند مومنان را برمی انگیزد و آنها لبیک گویان رو به سوی امام می آورند و گروه گروه به امام خود می پیوندند. در این زمان است که مخالفان به تردید می افتند و توهین کنندگان نسبت به اهل بیت(ع) رسالت، نابود می شوند و چه بسا افرادی که هلاک شده و مقربان نجات می یابند.» این روایت در کتاب کافی از مرحوم کلینی، جلد 3، صفحه 131 آمده است.

کارشناس مهدوی در پایان خاطرنشان کرد: فراز دیگری از زیارت جامعه می فرماید: «وَ يُمَلَّكُ فِي دَوْلَتِكُمْ » نیز قابل توجه است. در اینجا از خدا می خواهیم در زمره کسانی باشیم که در دوره اهل بیت علیهم السلام فرمانروایی می کنند. با توجه به اینکه فعل«یملک» مبنی بر مجهول است این معنا را به ذهن می رسانند که شخص زائر از خداوند می خواهد او را در گروه کسانی قرار دهد که از سوی ائمه(ع) به پادشاهی برسند، این درخواست با عبارت دیگری نیز در زیارت شریف جامعه ذکر شده «وَ يُمَكَّنُ فِي أَيَّامِكُمْ‏» که می تواند اشاره به همین مطلب باشد.