طنز کودک کار ظریف و نیازمند دقت بالاست/طنز کودک فقیر است

به گزارش خبرنگار شبستان، طنز به عنوان فاخرترین گونه شوخ طبعی به معنای بیان هنرمندانه و نقادانه کژی ها و نادرستی ها به قصد اصلاح و نه تخریب است. طنز گرچه بر پایه خنده استوار است اما تفکربرانگیز است و در پس خنده واقعیت تلخی را به منظور آگاه کردن انسان آشکار می کند. همانگونه که ادبیات را نمی توان مختص بزرگسالان دانست، طنز را نیز نباید منحصر به قشر و سن خاصی کرد اما متاسفانه در کشور ما آثار بسیار کمی در این زمینه برای بچه ها وجود دارد و مسئولان فرهنگی نیز به این مقوله بی توجه هستند.

طنز در ادبیات کودک با ایجاد یک فضای مفرح از یک طرف پاسخگوی نیازهای روحی و روانی کودکان به شادی است و از طرف دیگر به طور ظریفی از کانال خنده و شادی نکات اخلاقی و اجتماعی را به آنها آموزش می دهد و آنها را از یک سری اعمال و فتارهای زشت و ناپسند برحذر می دارد. بدین ترتیب طنز برای کودکان می تواند بیشتر جنبه پیشگیری داشته باشد تا اصلاح زیرا کودکان با روح لطیف و پاکی دارند، آلوده ناپاکی ها و پلیدی ها نشده اند.

کودکان و نوجوانان به کتاب های طنز نیاز دارند. کتابهای طنزی که با زبان ساده و روشن برای بچه ها نوشته شده است و برای آنها قابل باور و هضم باشد. این کتابها می تواند همراه با شادی و خنده به مسایل و مشکلات کودکان و نوجوانان بپردازد و آنها را به تفکر پیرامون شخصیت ها و روابط و مسایل فردی و اجتماعی سوق دهد.

متاسفانه ادبیات کودک کشور ما در زمینه طنز فقیر و ضعیف است و لازم است که مسئولان فرهنگی به طور جدی در این زمینه تدابیری بیندیشند و از طرفی نویسندگان و پژوهشگران نیز به تالیف و ترجمه آثار طنز برای کودک و نوجوان اهتمام بورزند. وجود برخی از کتب طنز کودک و نوجوان در بازار کتاب حاکی از آن است که برخی از نویسندگان ما توانایی لازم را برای پرداختن به این مقوله دارند. جدیت و پشتکار این نویسندگان و حمایت از آثار آنها می تواند به ارتقا کمی و کیفی کتب طنز کودک و نوجوان کمک بزرگی کند.

 "قصه های شیرین کلاغک و خانم کلاغ " نمونه خوبی از قصه های طنز برای کودکان است که توسط علی باباجانی روانه بازار شده است. این نویسنده سالهاست در عرصه کودک و نوجوان قلم می زند و آثار خوبی همچون "ماه دوتکه"،" اتل متل یه بابا"،" آدم برفی چشم تیله ای "، "آمدی در شهر ما گل کاشتی" و "تو را صدا می زنم " را خلق کرده است.

"قصه های شیرین کلاغک و خانم کلاغ "در 4 جلد با عناوین "شماره موبایل خانم کلاغ"، "سفره هفت قاف"، "سال کلاغ" و "کلاغ بدترکیب" به نویسندگی علی باباجانی و تصویرگری شیلا خزانه داری برای گروه سنی ب و ج با شمارگان 4000 نسخه و قیمت مجلد 2200 تومان توسط انتشارات به نشر برای دومین بار به چاپ رسیده است.

این مجموعه 4 جلدی متشکل از 20 داستان است. در هر جلد، 5 داستان گنجانده است. برخی از عناوین داستان های آن عبارتند از: شماره موبایل خانم کلاغ، قارقار، قارقار من رو درآوردی، قصه ناتمام، پرواز، خواب خرگوشی، شکار هزارپا، سفره هفت قاف، قوقو یک چشک، شاخه گوشتی، ماجرای قارخان، بقیه قصه را بخوان، خبر قار، کلاغ بدترکیب و مهمانی در یک شب زمستانی.

علی باباجانی در این مجموعه 4 جلدی، داستان خانم کلاغی را بیان می کند که به همراه دختر خود کلاغک زندگی می کند. خانم کلاغ ساده و بی تجربه است، برای همین در آموزش های مختلف به کلاغک مثل قار قار کردن و یا پرواز با مشکلاتی مواجه می شود. به کلاغک تذکر می دهد که در روی شاخه درخت به خواب خرگوشی فرو نرود اما خودش بی احتیاطی می کند و به خواب عمیقی روی شاخه فرو می رود و یا به کلاغک می گوید که شاخه های نرم و محکم را برای نشستن انتخاب کند اما  خودش به خاطر بی توجهی بر روی ماری می نشیند که روی شاخه درخت قرار گرفته است.

 کلاغک قصه، بازیگوش است و از اینکه مادرش، خانم کلاغ همیشه وسط قصه خوابش می برد و قصه را به طور کامل برایش تعریف نمی کند، ناراحت است. قارخان، پدرکلاغک دو سال پیش ناپدید شده است و کلاغک آن را ندیده است و بعضی اوقات به خاطر شایعاتی که در مورد پدرش وجود دارد، رنجیده خاطر می شود.

باباجانی در این مجموعه داستان بیشتر رفتار والدین را نقد کرده است، البته به طور ظریف. وی با روایت خانم کلاغی که در اکثر اوقات در پاسخ دهی به سوالات کلاغک در می ماند و کلافه و عصبانی می شود، به طور غیر مستقیم به والدین متذکر می شود که برای مواجه با کنجکاوی کودکان خود باید آگاهی و اطلاعات خود را افرایش دهند، در غیر این صورت در برابر سوالات متعدد فرزندان خود درمانده و پریشان می شوند.

در داستان " شکار هزارپا " کلاغک که به دنبال شکار هزارپا می رود، همه هزارپاها را رها می کند به دلیل اینکه آنها به جای هزار تا پا، 30 پا دارند. خانم کلاغ نیز در مورد سوال کلاغک در مورد تعداد پاهای هزارپا می گوید که هزارپاها بیشتر از هزار پا دارند. این داستان نشان می دهد که وقتی والدین ناآگاه و بی اطلاع باشند، نمی توانند راهنمای خوبی باشند و به همین علت فرزندانشان با مشکلاتی مواجه می شوند.
 

حکایت عشق مادران که بچه های خود را با هر عیب و نقص، کاملاً بی عیب می بینند، در داستان" قوقو یک چشم" روایت شده است. وقتی که کلاغ ها در مورد قشنگترین پرنده بحث می کنند خانم کلاغ، پسر چلاق و کور خود  را که به جای قارقار، قوقو می کند به عنوان زیباترین پرنده دنیا به سایر کلاغ ها معرفی می کند.

باباجانی در مجموعه "قصه های شیرین کلاغک و خانم کلاغ " خبرنگاران را نیز بی نصیب نگذاشته است و یکی از قصه های این مجموعه با عنوان "خبر قار" را در مورد آنها نوشته است. "خبر قار" داستان کلاغ خبرنگاری است که با خبرهای سوخته (کهنه) و اشتباه خود موجب اضطراب و جنجال می شود.این داستان علاوه بر اینکه نقدی به خبرنگاران در مورد دقت،سرعت و صحت اخبار آنها وارد می کند نسبت به پذیرش اخبار و اطمینان از صحت و سقم آنها از سوی خانواده ها هشدار می دهد.

در داستان "بقیه قصه را بخوان"، که یکی از جالب ترین داستان های مجموعه"قصه های شیرین کلاغک و خانم کلاغ"است، خانم کلاغ کتابی پیدا می کند و برای کلاغک می خواند و کلاغک متوجه می شود که داستان زندگی آنها در کتاب بیان شده است. روی کتاب نوشته شده بود" قصه های شیرین و خانم کلاغک" نویسنده علی باباجانی. خانم کلاغ که نمی خواهد این مساله را به خاطر اشتباهاتش که در کتاب آمده است، بپذیرد، عصبانی می شود و نویسنده را متهم به دروغگویی می کند و می گوید" آقای باباجانی  بد است. او می خواهد آبروی ما را ببرد و ..."

علی باباجانی نویسنده" قصه های شیرین کلاغک و خانم کلاغ" در مورد این مجموعه طنز برای کودکان به خبرنگار شبستان گفت: داستان های کلاغک را چندسال قبل در مجله پوپک چاپ می کردم که با استقبال خوبی از طرف بچه ها مواجه شد و همین مساله باعث تشویقم شد که داستانها را به دست ناشر بسپارم .از 25 داستان کلاغک، 20 داستان انتخاب شد و در سال 85 در 4 جلد منتشر شد.

باباجانی با اشاره به ضرورت طنز برای کودکان اظهار داشت: وقتی جای طنز را در مجلات خالی دیدم،تصمیم به نوشتن داستان کلاغک و خانم کلاغ گرفتم. بچه ها نیاز به خنده و شادی دارند و طنز می تواند تا حدودی پاسخگوی نیاز آنها باشد.

وی خاطرنشان کرد: برخی کارهای طنز فقط خنده را مدنظر دارد و گاهی این کارها به سمت لودگی کشیده می شوند، مثل برخی برنامه های طنز تلویزیون. کتابهای طنز باید در کنار خنده و شادی به بحث نکات اخلاقی توجه شود تا خواندن آنها برای بچه ها آموزنده باشد.

به گفته این نویسنده کودک و نوجوان، "قصه های شیرین کلاغک و خانم کلاغ" فقط نقد رفتار بچه ها نیست بلکه رفتار بزرگترها را نیز نقد می کند و مشخص می سازد که برخی از اشتباهات و خطاهای بچه ها ناشی از عدم آموزش و بی توجهی و ناآگاهی والدین است.

باباجانی در مورد علت ضعف کمی و کیفی کتابهای طنز کودک خاطرنشان کرد: ادبیات کودک و نوجوان نوپاست و امروز تخصصی و شاخه شاخه شده است. برخی فقط در مورد شعر کودک کار می کنند. عده ای در مورد ادبیات آیینی کودک و نوجوان و جمعی در زمینه داستان کودک و کسانی نیز در حیطه طنز کودک فعال هستند.

وی که دبیر بخش آموزش مجله سنجاقک است با اعتقاد بر اینکه طنز کودک کار ظریفی است و دقت زیادی می خواهد، تصریح کرد: کتابهای طنز هر چقدر به رده های سنی پایین تری می رود، کمتر می شود، به عنوان مثال کتب طنز نوجوان کمتر از کتب طنز بزرگسال است و نویسندگان طنز کودک نیز محدودتر از نویسندگان طنز نوجوانند و حتی موضوع نیز با کاهش گروه سنی، محدودتر می شود.

خالق "قصه های شیرین کلاغک و خانم کلاغ "اذعان می کند که پدرش در خلق این مجموعه داستان به وی کمک کرده است زیرا در دوران بچگی برایش حکایت هایی در مورد کلاغ تعریف می کرده است.

باباجانی که در آینده نزدیک "گلاب کاشان" را پیرامون زندگی آیت الله امامی کاشانی به چاپ می رساند، در پاسخ به این سوال که کدامیک از داستانهای مجموعه "قصه های شیرین کلاغک و خانم کلاغ" را دوست دارید؟ گفت: قصه ناتمام که خانم کلاغ برای کلاغک قصه می گوید و خودش وسط قصه به خواب می رود را بیشتر از بقیه داستانها دوست دارم.

وی در راستای مجموعه داستان های طنز "قصه های شیرین کلاغک و خانم کلاغ" چند مجموعه داستان دیگر در مورد شخصیت های گربه، الاغ و سگ دارد که هر کدام متشکل از 12 داستان است و در آینده نزدیک چاپ می شود.

پایان پیام/