خبرگزاری شبستان، گروه مهدویت و غدیر: اگرچه عمر مبارک حضرت زهرای مرضیه سلام الله علیها کوتاه بوده است اما از ایشان در همین مدت کوتاه میراثی بر جای مانده که نه تنها برای شیعه بلکه برای همه آزادی خواهان جهان راه را تا قیامت روشن کرده است. وصیت ایشان به امیرمومنان(ع) ازجمله همین میراث است.
از این رو، در گفت وگو با حجت الاسلام «ابراهیم بهاری»، استاد اخلاق و کارشناس مذهبی وصیت حضرت فاطمه(س) و درس های آن را مرور کرده ایم که مشروح آن تقدیم حضورتان می شود:
آیا از حضرت زهرا سلام الله علیها وصیت نامه ای بر جای مانده است؟
بله؛ اما قبل از مرور وصیتنامه حضرت زهرا(س) باید نگاه آموزه های دینی درباره اینکه «آیا وصیت کردن شرعی است؟» را بررسی کنیم؛ در پاسخ باید گفت: تصریح آیه کریمه است که خدای متعال فرمود وقتی کسی احساس می کند مرگش نزدیک است وصیت اش را به شخصی موردوثوق بگوید تا اینطور نشود که وصیت اش اجرا نشود.
یعنی خداوند در سوره مبارکه بقره آنجا که صحبت از وجوب روزه و دیگر احکام می شود، از وجوب وصیت هم سخن به میان آورده و می فرماید: «كُتِبَ عَلَیكُمْ إِذَا حَضَرَ أَحَدَكُمُ الْمَوْتُ إِنْ تَرَكَ خَیرًا الْوَصِیةُ لِلْوَالِدَینِ وَالْأَقْرَبِینَ بِالْمَعْرُوفِ».
لذا حضرت زهرای مرضیه سلام الله علیها نیز یکی دو شب مانده به شهادت شان حضرت امیر(ع) را فرا خوانده و وصیت شان را با عبارات عاطفی عجیبی شروع کردند؛ این لحن و تعابیر، ادبستانی برای دانشمندان و فرهیختگان عالم خلق کرده است و به قدری نوع کلام شان با امیرالمومنین(ع) مودبانه است که انسان را متحیر می کند.
حضرت زهرا(س) وصیت شان را چگونه آغاز می کنند و هدف شان از کاربرد این تعابیر چیست؟
ایشان ابتدا بیان می کند: یاابالحسن! پروردگار سبحان تو را بهترین پاداش ها دهد، ای پسرعموی رسول خدا(ص).
این تعبیر عجیب و والا است و تواضع حضرت زهرا(س) علی رغم آن مقامات بالا را در مقابل مولای متقیان(ع) نشان می دهد چنان که حضرت عباس(ع) هم در روز ترویه وقتی بر فراز کعبه رفت و خطبه خواند، عبارتی را به کار برد که عجیب است، ایشان خطاب به مردم فرمود: تصمیم گرفته اید پسر پدر مرا بکشید؟ یعنی خود را هم شان برادری امام حسین(ع) نمی دید و در مقابل مقام حضرت سیدالشهداء(ع) تواضع می کرد. حضرت صدیقه کبری(س) نیز در این وصیت چنین تواضعی را مقابل امام علی(ع) در الفاظ نشان داده اند.
ایشان سپس ادامه می دهد: برای من لحظاتی بیشتر از زندگی باقی نمانده و زمان کوچ است و وقت خداحافظی فرا رسیده، علی صدای من را بشنو که بعد از این صدای فاطمه را هرگز نخواهی شنید.
سپس ایشان بیان می کند: سفارش می کنم اولاً بعد از من با دختر خواهرم امامه ازدواج کنی که او مانند من برای فرزندانم است.
این وصیت حضرت(ع) ابطالی است بر افکاری که ازدواج مجدد زن و مرد بعد از فوت همسر را نکوهش کرده و از آن ممانعت می کنند؛ مهم آنکه حضرت زهرا(س) دلیل این وصیت را هم ذکر کرده و می گویند: قطعاً مردان برای زندگی شان به زنان نیاز دارند.
آیا در وصیت ایشان آثار تداوم مبارزه با غاصبان ولایت و آنها که وصیت پیامبر(ص) را زیر پا گذاشتند نیز وجود دارد؟
بله؛ سپس ایشان وارد استمرار مبارزات با دنیاطلبان می شود و عرضه می دارد: وقتی من از دنیا رفتم احدی از مرگ من مطلع نشود مگر امّ سلمه و امّ ایمن و فضه و اسماء (او در حین این صحبت ها حضور داشت) و از مردان پسرانم، عباس عموی پیامبر(ص)، سلمان، عمار، مقداد، ابوذر و حُذیفه.
عمق ستمِ ستمکاران چنان فاجعه ای آفریده که حضرت زهرا(س) اندوهگین و ستمدیده با بیان شفاف و صریح و تاکیدی دوباره می گوید: سفارش می کنم هیچ کس از آنهایی که به من ظلم و حق ام را غصب کردند، در تشییع من شرکت نکنند، آنها که به من ظلم کردند دشمنان من و دشمنان رسول خدا(ص) هستند.
مصرح عبارت ایشان در وصیت این است که: اجازه نده فردی از آنها و پیروان شان بر من نماز بخوانند، علی جان! مرا شبانه دفن کن زمانی که چشم ها آرام گرفت و به خواب فرو رفت، بدنم را آماده دفن کن و هیچ کس را باخبر نکن ...
ایشان سپس نسبت به غاصبان ولایت اعلام برائت می کند که این برائت برای رسالت نبوی است نه ارث شخصی و مسائل مادی.
حضرت زهرا(س) در ادامه وصیت شان چه نکاتی را بیان می کنند؟
ایشان در ادامه خطاب به اسماء می فرمایند: ای اسماء وقتی از دنیا رفتم تو و علی بدنم را غسل بدهید و احدی هم در این کار کنار شما نباشد، و کفن کنید و نماز را بخوانید و در لحد قرار دهید و خاک را بر قبرم بریزید و علی جان با دستت خاک را یکسان کن (کنایه از آنکه هیچ نشانه ای باقی نماند).
سپس ادامه می دهند: علی جان! پس از دفن بالای سرم، روبرویم بنشین و برایم بسیار قرآن و دعا بخوان این ساعتی است که متوفی نیاز دارد با زنده ای بر سر مزارش انس بگیرد.
و در ادامه می گویند: علی جان! سفارش می کنم مرا فراموش نکنی و بعد از مرگم به زیارتم بیا.
این یکی از دلایلی است که ما بعد از شهادت اهل بیت(ع) و نیز درگذشت بستگان مان به زیارت قبور آنها می رویم، چنان که پیامبر(ص) نیز بعد از وفات خدیجه کبری(س) مدام ایشان را به نیکی یاد و برای اش قربانی می کرد و از آن قربانی برای دوستان حضرت خدیجه(س) می فرستاد و حضرت زهرا(س) هم مداوم به زیارت قبر حضرت حمزه می رفت و حتی در همان اواخر در زیارت قبر ایشان چنان می گریست که وقتی دلیل را از وی پرسیدند، فرمودند: اول برای فقدان پیامبر(ص) می گریم، که این نیز درس است چراکه نمی گوید برای فقدان پدرم؛ و دوم برای غصب حق وصی چون پیامبر(ص) مسیری را گشود که اگر غصب نمی شد، در عالم چنان آرامشی و صلحی حاکم می شد که هیچ دو نفری با هم درگیر نمی شدند.
به عبارت بهتر، حضرت زهرا(س) با وصیت به زیارت خود و ایجاد سنت زیارت اهل بیت(ع)، علقه و محبت را بین جوامع ایجاد و ترویج می کنند چنان که نمونه این محبت در اربعین حسینی دیده می شود.
حضرت زهرا(س) وصیت شان را چگونه به پایان می رسانند؟
ایشان در پایان وصیت بیان می کنند: شما را به خدا می سپارم و درباره فرزندانم به تو سفارش می کنم؛ علی جان! سلام مرا به فرزندانم تا روز قیامت برسان. سپس می گوید: فاطمه را حلال کن.
در این میان بیانات امیرمومنان(ع) در پاسخ حضرت زهرا(س) نیز اوج محبت و مودت بین این زن و شوهر را ترسیم می کند، وقتی می فرمایند: فاطمه جان! نبود تو کمر علی را می شکند!
چقدر زیبا است این عُلقه و عاطفه بین این دو الگوی آسمانی ... خوش به حال آنان که این رفتار و ملاطفت در عین اقتدار را در زندگی های شان رعایت می کنند و نسبت به هم این توجه و تفضل دارند.
وصیت حضرت زهرا سلام الله علیها به دفن شبانه و اختفای مزارشان چه دستاوردی برای تاریخ داشته است؟
این وصیت سوالی بزرگ را در ذهن مسلمانان ایجاد می کند، چراکه سال ها است مردم برای حج و زیارت مزار پیامبر(ص) به حجاز سفر می کنند و می پرسند ما قبور بزرگان و همسران پیامبر(ص) را زیارت کردیم پیامبر(ص) یک دختر بیشتر نداشت، پس مزار او کجا است؟ وقتی پاسخی برای این سوال نیست اذهان بیشتر درگیر شده و راهی بررسی تاریخی این سوال می شود و درمی یابد این اختفای مزار اعتراضی است به غصب ولایت و برای دفاع از جایگاه ولایت وگرنه بحث شخصی در این میان مطرح نبوده و نیست قطعاً نگاه حفظ جایگاه وصی بوده است چنان که فرمودند: اگر وصی در جایش می نشست پدرم کاری کرد که تا قیامت بین احدی اختلاف نمی شد.
باید توجه شد غصب ولایت دردی ابدی را به جان بشریت تزریق کرد لذا حضرت زهرای مرضیه(س) دنبال احقاق این حق بود و راه مبارزه را در این دید که مزارشان به عنوان سوال بزرگ در جهان اسلام باقی بماند تا با فرج و ظهور گره این سوال باز شود.
نظر شما