نقش بیت‌المقدس در آخرالزمان/جایگاه حمایت از فلسطین در فرهنگ انتظار

خبرگزاری شبستان، گروه مهدویت و غدیر: به مناسبت فرا رسیدن روز جهانی قدس (آخرین جمعه از ماه مبارک رمضان) که با راهپیمایی باشکوه و عظیم مسلمانان در سراسر جهان برگزار شد و به منظور بررسی چرایی اهمیت بیت المقدس و فلسطین برای مسلمانان به ویژه با نگاه آخرالزمانی، با حجت الاسلام والمسلمین «سید مهدی موسوی علیزاده»، رئیس موسسه بین المللی البیان و پژوهشگر و مولف حوزوی به گفت وگو پرداخته ایم که مشروح آن تقدیم حضورتان می شود:

برای آنکه نگاه جهان معطوف به مسئله فلسطین و بیت المقدس شود، چه باید کرد و چطور باید در مهندسی پایان تاریخ این مسئله را گنجاند؟

علی رغم اهمیت قدس شریف و بیت المقدس، متاسفانه ادبیات علمی درخور این منطقه را در جمهوری اسلامی ایران تولید نکرده ایم و وقتی بررسی می کنیم فضای حاکم بر تعاملات ما در بیت المقدس بیش از آنکه مبنای علمی، عقلانی و پژوهشی داشته باشد، بیشتر بر تبلیغات و شور و هیجان استوار است. برای مثال وقتی در ماه مبارک رمضان و روزهای پایانی آن می رسیم بیش از آنکه مردم چرایی دفاع از بیت المقدس را بدانند با مسئله حضور در راهپیمایی مواجه می شوند، مصاحبه با مردم کوچه و بازار که نهایتاً تشویق به حضور است یا نمایش تیزرها و برنامه هایی از جنایات یهود و صهیونیست از این دست تلاش ها است که باعث می شود مردم از حیث علاقمندی به نظام، حضوری فعال در راهپیمایی روز قدس داشته باشند.

علاوه بر این، بعد از 40 سال از گذشت انقلاب و ورود به گام دوم و دشمنی آشکار اسرائیل همچنان بر آراء و اندیشه شخصیت هایی مثل شهید مطهری وقوف کرده ایم اگرچه ما نیازمند استمرار این ادبیات هستیم اما این وقوف نشان می دهد، هنوز ادبیات جدید را تولید نکرده ایم که بتواند جای ادبیات گذشته را بگیرد.

از این رو، نخبگان و اندیشمندان اسلامی در این دوره ثبات و پس از عبور از دوره گذار، باید همّ و غم شان بر این باشد که جایگاه قدس و بیت المقدس و مناطقی مثل «قبه الصخره» و دیگر اماکن فلسطین را اولاً از حیث دینی و مذهبی تبیین کنند و ثانیاً به نقش آن در مباحث آخرالزمانی به ویژه سیاست پرداخته و دست های پشت پرده ای را که امروز در معامله قرن در حال صحنه گردانی است، تبیین کنند.

در حوزه سیاست چه باید کرد و اساساً چقدر در این باره موفق عمل کرده ایم؟

اما در حوزه سیاست هم متاسفانه کاری را که باید، نکرده ایم؛ برای مثال مدتی است که طرح «معامله قرن» با صحنه گردانی آمریکا مطرح شده و در اولین گام آن سفارت انگلیس به بیت المقدس منتقل شد.

این تعبیر را می شنویم اما اینکه اصول، اهداف، مبانی و پیامدهایش چیست و چه عواقبی را به جامعه اسلامی تحمیل می کند، نمی دانیم بلکه صرفاً به گزاره ها اکتفا می کنیم؛ در حالی که این ظلم در حق بیت المقدس است.

اهمیت قدس برای جهان اسلام به ویژه شیعیان و منتظران ظهور منجی موعود(عج) از چه بابی است؟

مسئله قدس از چند حیث برای ما اهمیت دارد که باید به آن توجه کنیم؛ اولاً از حیث مذهبی، چراکه قدس نخستین قبله مسلمین است و قبل از تغییر قبله به سمت کعبه، مسلمین به آن سو نماز می خوانند، ثانیاً معراج حضرت رسول(ص) به مسجدالاقصی رسید که در قرآن آیه نخست سوره مبارکه اسراء به این مسئله اشاره دارد: «سُبْحَانَ الَّذِي أَسْرَى بِعَبْدِهِ لَيْلاً مِّنَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ إِلَى الْمَسْجِدِ الأَقْصَى».

پیامبر اکرم(ص) در شرح آیات ابتدایی سوره مبارکه «تین» فرمودند: «خدا چهار شهر را برگزیده؛ منظور از تین، مدینه، منظور از زیتون، بیت المقدس، منظور از بلد امین، مکه و منظور از طور سیناء، کوفه است.»

امیرمومنان امام علی(ع) هم فرمودند: «چهار بنا در روي زمين از كاخ هاي بهشتي است: مسجدالحرام، مسجد رسول الله صلي الله عليه و آله، مسجد بيت المقدس و مسجد كوفه» و از امام باقر(ع) که فرمودند: «انجام نمازهاي واجب در مسجدالحرام، مسجد رسول الله صلي الله عليه و آله، مسجد بيت المقدس و مسجد كوفه معادل حج ثواب دارد و بجاي آوردن نماز مستحبي [در آنها] معادل عمره خواهد بود».

لذا در اندیشه اسلامی، بیت المقدس صرفاً یک مسئله اجتماعی سیاسی نیست بلکه در آموزه های دینی چه برای اهل سنت و چه برای شیعه، جایگاهی عظیم دارد.

نعوذبالله آیا حاضر هستیم کعبه اشغال شود یا مدینه منوره برایش چنین اتفاقی بیفتد یا حتی یکی از قبور اهل بیت(ع) در دست صهیونیست ها بیفتد؟!

امروز بیت المقدس دست بدترین دشمنان اسلام افتاده، دشمنی یهود با اسلام دشمنی از سال 1948 و اشغال فلسطین نیست بلکه قرآن می فرماید: ای پیامبر شدیدترین و بدترین مردم نسبت به مومنان یهود هستند.

یعنی دشمنی های یهود با مسلمانان سابقه ای به عمر اسلام دارد؟

حتی قبل از اسلام بنابر اشارات قرآن، یهود اهل قتل پیامبران و آمران به معروف و ناهیان از منکران بوده اند و پیامبرانی همچون حضرت یحیی و زکریا علیهماالسلام به دست آنها به قتل رسید حتی می خواستند هارون، برادر حضرت موسی(ع) را به قتل برسانند، یهود همان هایند که چوبه های دار را برای عیسی(ع) برپا کرده و ایشان را مصلوب کردند.

به تصریح تاریخ، یهود 43 پیامبر الهی را کشته اند و بسیاری از آمران به معروف را عذاب و شکنجه کرده اند.

در طول تاریخ اسلام هم مهمترین مشکل مسمانان با یهویان بوده است، چنان که پس از هجرت به مدینه و تدوین منشور حقوق اقوام، رسول خدا(ص) جایگاهی خوب برای آنها در نظر گرفتند اما قبایل یهود معاضدت کرده و در جنگ احزاب علیه مسلمانان متحد شدند.

در جنگ های صلیبی هم که نزدیک به دو قرن طول کشید بیت المقدس به دلیل جایگاه استراتژیک اش مدنظر مسیحیان بود.

از این رو، بیت المقدس و فلسطین مسئله ای نیست که به سادگی بتوان از کنار آن عبور کرد و فرهیختگان باید ابعاد دینی و علقه های اعتقادی مسئله قدس را تبیین کنند.

محور بعدی مسئله حوزه سیاست است اسلام تعبیر امت را با خود به ارمغان آورد یعنی جامعه را بر اساس عقاید و اعتقادات دسته بندی کرد و اعتقادات را به عنوان مرزهای جامعه تعریف کرد، در پرتوی چنین مرزبندی ای،  کسانی همچون بلال حبشی و سلمان فارسی در کنار پیامبر(ص) قرار گرفتند و حتی رسول خدا(ص) از کسی همچون سلمان به اهل بیت(ع) خویش تعبیر کرد: «سَلْمانُ مِنّا أَهْلَ الْبَيْتِ».

با این نگاه اگر به فلسطین بنگریم، حمایت از فلسطین به عنوان منطقه ای که چنین سابقه ای دارد و نیز مردمش که بخشی از امت اسلامی هستند، وظیفه عمومی همه مسلمانان است.

علاوه بر این، توطئه ای که با حضور رژیم غاصب اسرائیل در منطقه و نسبت به تکه تکه کردن جهان اسلام انجام می شود، باید تبیین شود اینکه آمریکا برای حضور اسرائیل از منافع خود می گذرد، نشان می دهد که این بمب ساعتی می تواند جهان اسلام را به چالش بکشد و منطقه را در معرضه نابودی قرار دهد.

بیت المقدس در مباحث آخرالزمانی چه جایگاهی دارد و اساساً این جایگاه چقدر بر دست گذاشتن یهود و همدستانش بر این منطقه از خاورمیانه تاثیر دارد؟

واقعیت آنکه نام بیت المقدس در مباحث آخرالزمانی مطرح است و بنابر تصریحات دینی و روایی در این دوره نقش آفرینی می کند. چنان که یهودیان معتقدند جنگ آخرالزمانی «آرماگدون» در بیت المقدس رخ می دهد لذا همه تلاش شان بر آن است که این منطقه را حفظ کنند.

در دوران جنگ های صلیبی هم مسیحیان چنین نگاهی داشتند و کشتارهای بسیار را برای غصب این منطقه انجام دادند.

بنابر روایات در آخرالزمان و پس از ظهور و مواجهه امام زمان(عج) با سفیانی و پیروزی هایی که نصیب امام(عج) می شود، حضرت مسیح(ع) از آسمان نزول کرده و پشت سر حضرت بقیه الله العظم(عج) نماز می خوانند، در شماری از روایت ها آمده است که محلّ فرود آمدن عیسی(ع) در قدس خواهد بود.

همچنین، ادعاهای آخرالزمانی داعش و دست گذاشتن آنها روی منطقه «دابق» بنابر حدیث آخرالزمانی «صحیح بخاری» نشان از اهمیت این منطقه در تحولات آخرالزمان دارد.

چه نسبتی میان بیت المقدس و امام عصر(عج) وجود دارد؟

بیت المقدس، معاصر ظهور امام زمان(ع) از چند جهت مورد توجّه قرار می گیرد. یکی از آن جهت ها، وقوع نبردی بزرگ در آن، میان سرسخت ترین دشمن امام(ع) و آن حضرت(عج) است. از دشمنان آشکار در نهضت حضرت مهدی(ع) فردی به نام «سفیانی» است. وی جنایات خود را سه ماه پیش از ظهور از شام آغاز می کند و شش ماه بعد از ظهور در نبردی حوالی بیت المقدس پروندة خونبار و سیاه وی برای همیشه بسته می شود. او دشمن سرسخت و رویاروی امام مهدی(عج) است. روایات تصریح کرده اند که خروج سفیانی از وعده های حتمی خداوند است.

سفیانی پس از جنایات متعدد و خونباری که از شام تا عراق و حجاز انجام می دهد، با تجربة اوّلین شکست خود به سبب فرورفتن بخشی از سپاهیانش در بیابانی حوالی مکه ـ بیداء ـ پس از ظهور، به مدینه و سپس عراق روانه می شود.

روایات، در مورد جنگ های سفیانی با حضرت مهدی(ع) و یارانش، تنها به ذکر نبرد فتح قدس و آزادی فلسطین پرداخته اند که جنگ پایانی وی خواهد بود. نتیجة این جنگ، شکست او و همة هم پیمانان یهودی و غربی اش است. سرانجام، سفیانی به دست یکی از سپاهیان امام مهدی(ع) دستگیر می شود و طبق نقل روایات، در کنار دریاچة طبریه یا در ناحیة ورودی قدس به هلاکت می رسد.

آیا تصریح روایی درباره فتح بیت المقدس به دست امام زمان(عج) وجود دارد؟

بله؛ امیرالمومنین امام علی(ع) در روایتی در این باره فرموند: «وقتی سفیانی لشکری به سوی مهدی(ع) می فرستد در بیابان بیداء به هلاکت می رسند و این خبر به اهل شام می رسد. آنها به خلیفة خود می گویند، مهدی ظهور نموده است با او بیعت کن و به اطاعت وی در آی و گرنه تو را می کشیم. او عده ای را جهت بیعت نزد آن حضرت(عج) می فرستد و مهدی از سوی دیگر حرکت می کند تا در بیت المقدس فرود آید».