به گزارش خبرنگار گروه غدیر و مهدویت خبرگزاری شبستان، شیوع ویروس کرونا در کنار ابتلا و فوت عده بسیاری و نیز آسیب های اقتصادی و روانی ای که داشته و دارد به حوزه اعتقادی نیز ورود کرده و سبب بروز برخی سوالات و شبهات شده است؛ ازجمله طرح این بحث که کرونا از علائم ظهور امام مهدی(عج) محسوب می شود!
در بررسی این مسئله با حجت الاسلام والمسلمین «جواد جعفری»، کارشناس و مولف مهدوی و مدیر حوزه علمیه زنجان گفتگویی داشته ایم که در ادامه مشروح آن تقدیم حضورتان می شود:
در مهندسی مباحث مهدوی، مسئله تطبیق دهی وقایع مستحدثه و روز با علائم و نشانه های ظهور چه حکم و شرایطی دارد؟
در بحث تطبیق و مصداق یابی و مصداق شناسی برای نشانه های ظهور چند نکته وجود دارد که عدم رعایت آنها در نوشته ها و گفتارهای معاصر مشکلات و آسیب های متعددی را ایجاد کرده است.
باید توجه داشت اصل مسئله تطبیق و مصداق شناسی روایات، کار اشتباهی نیست و اینطور نیست که مثل بحث تعیین وقت برای ظهور، از آن نهی شده باشیم بلکه آسیب زمانی بروز می کند که بدون توجه به شرایط و رعایت مسیر اصیل، اقدام به مصداق یابی و تطبیق حوادث با علائم ظهور کنیم.
چه اصول و شرایطی باید در مسئله مصداق شناسی و تطبیق حوادث و وقایع با علائم و شرایط ظهور فراهم شود؟
نکته اول توجه به منبع مطلب و حدیث است، وقتی مطلبی را می یابند و اتفاق حاضر را با روایات موجود در آن تطبیق می دهند باید بسنجد این کتاب چقدر اعتبار دارد؟
برای مثال برخی، سخنان شاه نعمت الله ولی را ملاک تطبیق قرار می دهند در حالی که این کتاب شعر است و رمزی و کنایه ای بوده و اساساً منظور شاعر در آن مشخص نیست.
اتقان و اعتبار شخص یا همان سند نقل کننده حدیث نیز باید مشخص باشد چراکه گاهی حتی در کتبی معتبر احادیثی از اشخاص غیرمعتبر و غیرموثق نقل شده و متعلق به معصوم(ع) نیست.
بُلد کردن این قسم مطالب، بی اساس و آسیب رسان است.
چه مسائل دیگری در تطبیق دهی حوادث با علائم و نشانه های ظهور باید مورد توجه قرار بگیرد؟
اگر منبع حدیثی معتبر و سند آن هم معتبر است باید به فهم حدیث هم توجه شود، برخی احادیث به لحاظ مفهومی صریح نیستند بلکه روایت به نوعی است که تحریرهای متعددی را می پذیرد و لذا نمی توان آنچه را که اتفاق افتاده به آن تطبیق داد.
برای مثال در روایات است که در نزدیکی ظهور در سوریه جنگ رخ می دهد، این مفهومی عام است و اگر هر بار جنگ شد بگوییم در آستانه ظهور قرار داریم، اشتباه و ضربه زننده است.
باید توجه داشت منظور دقیق معصوم(ع) هم در برخی روایات مشخص نیست، نه آنکه امام(ع) مبهم سخن گفته باشند، نه! بلکه چون قرائن این سخن اکنون موجود نیست، نمی توانیم منظور دقیق را درک کنیم.
پدیده تطبیق حوادث با روایات مرتبط با ظهور چه آسیب های دیگری را در پی دارد؟
یکی از این آسیب ها، تغییر دادن معنای حدیث است یعنی از ظاهر حدیث دست برداشته و معنای دلخواه خود را به آن تحمیل کنیم.
برای مثال در روایت است که جوانی از بنی هاشم قیام می کند،
کسانی که خواستند خراسانی را با مقام معظم رهبری تطبیق کنند گفتند ایشان جوان نیستند لذا تاویل کردند منظور از جوان، جوانیِ روحی و قلبی است و مقام معظم رهبری روحیه بالایی دارند
در حالی که هیچ جا در لغت و اصطلاح روایی «شاب» به کسی که روحیه جوان داشته باشد، اطلاق نمی شود.
اینها تحریف و برداشت معنای غلط از روایات است، اینکه از ظاهر روایات بدون دلیل و قرینه دست برداریم، صحیح نیست. مجموعه این مسائل در تطبیق حوادت مستحدثه با علائم و نشانه های ظهور، آسیب رسان و سبب انحراف است.
آیا در صورت رعایت همه این موارد، می توان دست به تطبیق مسائل پیش آمده با نشانه های ظهور زد؟
حتی اگر همه این اصول درست باشد و رعایت شود، یعنی اگر حدیث صحیح، منبع و سند صحیح و معتبر و همراه با متن بدون ابهام باشد و مورد تطبیق هم با ظاهر روایت منطبق باشد، نمی توان با قطعیت گفت این اتفاق همانی است که وعده داده شده و فقط همین یک بار چنین اتفاقی رخ داده است.
اساساً چون در موضوع تطبیق معذورات وجود دارد، نمی تواند کارساز و موثر باشد و اصل واقع شود. برخی در جامعه، علائم ظهور را اصل قرار داده و می خواهند دیگر امور را در حاشیه قرار دهند؛ برای مثال طرفداران یمانی دچار انحرافات جدی شده اند به این دلیل که فلان حدیث، یمانی را با این ویژگی ها معرفی کرده است.
در موضوع شیوع کرونا و ابتلای هزاران نفر به آن و جان باختن هزاران تن دیگر بر اثر آن چطور، آیا می توان تطبیق به علائم ظهور تصریح شده در روایات کرد؟
در روایات آمده قبل از ظهور امام زمان(عج) دو مرگ سراغ انسان ها می آید: مرگ سرخ و مرگ سفید. روایات تصریح دارند مرگ سرخ، کشته شدن با شمشیر در میدان نبرد است و مرگ سفید هم در پی شیوع طاعون رخ می دهد، چون اجساد کشته های بسیار در میدان جنگ سبب شیوع طاعون می شود.
لذا اینکه از این روایت دست برداشته و فقط بیماری را بگیریم و کرونا را موت ابیض (مرگ سفید) تلقی کنیم، اشتباه است چراکه جانباختگان کرونا حتی به صد هزار نفر هم نمی رسد.
بنابر این فرضیه شیوع کرونا به عنوان علائمی از علائم ظهور، رد می شود؟
بله، این بیماری همچون برخی دیگر از بیماری ها شیوع گسترده دارد. البته باید توجه داشت تشدید سختی ها و بیماری ها به تصریح روایات از ویژگی های آخرالزمانی است اما اینکه بگوییم ظهور نزدیک است و در آستانه آن هستیم، قابل قبول نیست و اشتباه است.
می توان کرونا را از گرفتاری های عام آخرالزمان دانست نه علامت ظهور چون اساسا فاصله زمانی آخرالزمان تا ظهور به هیچ وجه مشخص نیست.
نظر شما