تداخلات دارو با غذاهای مختلف و گیاهان جزو مهمترین موارد روز دنیا است

به گزارش خبرنگار خبرگزاری شبستان از کرمان، دکتر عباس پرداختی دوشنبه شب (19 خرداد) به سوالات پزشکی با موضوع تداخلات دارو – گیاه و دارو – غذا پاسخ داد و در صحبت های ابتدایی خود بیان کرد: تداخلات دارو با غذاهای مختلف و همچنین در مورد تداخلات دارو با گیاهان جزو مهمترین موارد به روزی است که در دنیا مطرح می شود مثلاً کسی که آسپرین یا پلادیکس یا سایر ترکیباتی که مانع از تشکیل لخته در خون می شوند مصرف می کند که با یک سری از ترکیبات مانند زنجبیل، بابونه و قره قات نباید همراه باشد چون احتمال بروز خونریزی در دستگاه گوارش یا در بخش های دیگر بدن وجود دارد.

دکترای تخصصی داروسازی و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی کرمان ادامه داد: از طرفی یک سری داروهایی هستند که همراه با غذا یا بعد از غذا به دلیل جذب دارو باید مصرف شوند برخی داروها هم هستند که با معده خالی باید مصرف شوند.

وی تصریح کرد: برخی فکر می کنند معده خالی یعنی دارو را استفاده کنند و بلافاصله غذا مصرف شود در حالی که مفهوم معده خالی این است که نیم تا یک ساعت قبل از غذا  و یک و نیم تا 2 ساعت پس از غذا معده خالی است که در مورد برخی از داروها این دستور نوشته می شود مثل داروی آلندرونات که برای جلوگیری از پوکی استخوان در خانم ها مورد استفاده قرار می گیرد بنابراین اینکه چه داروهایی را با چه نوع غذاهایی باید استفاده کرد و اینکه کدام داروها را با معده خالی باید مصرف کرد مهم است.

دکتر پرداختی در مورد مهمترین داروهایی که باید بعد از غذا مصرف شوند گفت:  گروهی از داروها که به خانواده ضد التهابی یا غیر استروئیدی مشهور هستند مثل بروفن (ژلوفن)، آسپرین، ایندومتاسین، پیروکسیکام باید بعد از  غذا مصرف شوند زیرا می توانند باعث عوارض گوارشی شوند و مشکلات عدیده ای را به دنبال داشته باشد.

شخصی توضیح داد که از اواخر ماه رمضان سوزش ادرار  داشتم، تقریباً 10 روز پیش آزیترومایسین مصرف کردم اثری نداشت تا اینکه از 4 روز پیش دچار کلیه درد شدید شدم و تمام بدنم درد داشت بدون تب امّا تنگی نفس، ضعف عضله و سردرد داشتم که امروز تست کرونا دادم منفی بود؛ با انجام آزمایش مشخص شد عفونت ادراری دارم و فقط قرص سیپروفلوکساسین 250 تجویز شد آیا کافی است؟ دکتر پرداختی پاسخ داد: بر اساس تشخیص پزشک عفونی این دوز داروی سیپروفلوکساسین می تواند درست باشد؛ در مورد این دارو یک نکته مهم  وجود دارد اینکه جذب این دارو بعد از مصرف غذاهایی مثل لبنیات، ترکیبات دارای عناصر آهن و روی، شربت های آنتی اسید به شدّت کاهش میابد لذا توصیه می شود این دارو با معده خالی استفاده شود یا همراه با غذاهایی باشد که حاوی کلسیم نباشد، شربت آنتی اسید هم دارای منیزیم و آلومینیوم است و جذب سیپروفلوکساسین را کم خواهد کرد لذا برای اثر بخشی بهتر باید با معده خالی استفاده شود.

وی در پاسخ به سوال شخصی که پرسید یک ماه قبل زایمان کردم امّا دندان درد شدید دارم چه دارویی مصرف کنم؟ گفت: برای دندان درد یکی از بهرتین داروها مفنامیک اسید است در دوران زایمان هم ( صبح، ظهر و شب ) می توانند این دارو را بعد از غذا مصرف کنند که هم مشکلات گوارشی حل می شود هم اینکه مشکلی برای نوزادی که شیر مادر می خورد ایجاد نمی کند لذا با خیال راحت این دارو را هر 8 ساعت استفاده کنید که هم برای دندان درد هم کاهش خونریزی پس از زایمان مفید است.

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی کرمان در مورد آب گریپ فروت هم اظهار کرد: یکی از ترکیباتی که تداخل بسیار زیادی با خیلی از داروها دارد و می تواند باعث مسمومیت شود آب گریپ فروت است، بسیاری این آب میوه را به عنوان آب میوه مغذی سرشار از ویتامین c  که کاهش فشارخون را هم در بر دارد مصرف می کنند توجه داشته باشید که این تداخل از یک سو منجر می شود تغییرات دارویی در کبد دچار اختلال شود و باعث افزایش غلظت داروهای متفاوت شود ، یکی از این داروها آنترووالستارین است که خیلی ها برای درمان چربی خون استفاده می کنند اکثراً این دارو را با آب گریپ فروت می خورند که باعث بروز عوارض می شود.

وی ادامه داد: یکی دیگر از مشکلاتی که در اثر مصرف ترکیبات گیاهی با برخی از داروها ایجاد می شود این است که بسیاری از داروها که به عنوان داروی ضد لخته استفاده می شود همراه با سیر، زنجبیل و قره قات نباید مصرف شود که موجب بروز خونریزی خواهد شد.

وی در پاسخ به سوالی مبنی بر چگونگی میزان و زمانِ بهتر مصرف ویتامین ها و مکمل ها در بانوان میانسال تصریح کرد: بعضی از ویتامین ها از جمله ویتامین  A، D،  Eو K  محلول در چربی هستند که بعد از غذا جذب بهتری خواهند داشت؛ اغلب مکمل ها به دلیل اینکه حاوی ترکیبات معدنی و گیاهی است که می تواند مشکلات گوارشی ایجاد کند توصیه عمومی این است که بعد از غذا و یک بار در روز استفاده شوند.

پرداختی در پاسخ به سوال یکی از کاربران که پرسید مادرم قرص آزیترومایسین مصرف می کند و گرفتگی سینه پیدا کرده چه باید کرد؟ بیان کرد: معمولاً آزیترومایسین را برای رفع عفونت های ریوی استفاده می کنند و گرفتگی سینه بر اثر بیماری موجود در بدن است نه دارو؛ لذا توصیه می شود از شربت های خلط شکن استفاده شود نه خلط آور، تفاوت این دو دارو در این است که مثلا " با مصرف شربت اکسپکتورانت خلط  بیرون می آید و شربت بروم هگزین یا قرص های جوشان موقعی که داخل آب حل می شوند خلط را می شکنند و راحت تر بیرون می آید احتمالاً مادرتان به دلیل عفونت ریوی چسبندگی خلط پیدا کردند که استفاده از قرص جوشان یا شربت بروم هگزین توصیه می شود.

وی توضیحاتی در مورد مصرف آنتی بیوتیک ها همراه با معده خالی داد و افزود: بعضی از آنتی بیوتیک ها که با معده خالی مصرف شوند جذب بهتری دارند یکی از مشهورترین آن ها گلوکساسیلین از خانواده پنی سیلین است همچنین آمپی سیلین هم با معده خالی مصرف شود تا جذب بهتری داشته باشد.

دکترای تخصصی داروسازی در پاسخ به سوال شخصی که پرسید مصرف همزمان داروهای اعصاب و روماتیسم مفاصل چه عوارضی می تواند داشته باشد گفت: داروهایی که برای رفع التهاب مفاصل مصرف می شود مانند خانواده آسپرین، ناپروکسن، ایندومتاسین، دیکلوفناک و پیروکسیکام همه بعد از غذا باید مصرف شوند، همچنین در خیلی از نسخه ها از هیدروکسی کلروکین استفاده می شود که الان جزو داروهای کمکی برای درمان کووید 19  استفاده می شود؛ پردنیزولون در خیلی از نسخ وجود دارد و مصرف همزمان آن با ناپروکسن اینگونه است که بلافاصله بعد از غذا پردنیزولون و یک ساعت بعد از آن هم ناپروکسن مصرف شود امّا اینکه چه دارویی برای اعصاب مصرف می کنند کلی گفتید اگر نوع دارو را بگوئید بهتر می توان در نحوه تداخل دارو جواب داد؛ مثلا برخی داروها مانند فنی توئین، فنوباربیتال و ... ترکیباتی است که  برای درمان تشنج استفاده می شود و یک ساعت بعد از غذا باید مصرف شود و برخی داروهای عصبی هم مانند سدیم والپروات که روکش روده ای دارد  نیم ساعت قبل از غذا مصرف شود.

پرداختی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه درست است که می گویند ویتامین D باعث جذب کلسیم و فیورین می شود و مصرف ویتامین D بدون انجام آزمایش خون خوب نیست و باید ویتامین  c مصرف کرد؟ اظهار داشت: اینکه ویتامین  d و c   را بخواهند به تنهایی و خودسرانه مصرف کنند توصیه نمی شود در کل در جامعه و در خانم ها بحث پوکی استخوان وجود دارد و مصرف ویتامین  d و c  از پوکی استخوان جلوگیری می کند و برخی فرآورده ها علاوه بر داشتن  ویتامین D ، کلسیم، روی و منیزیم اثر بخشی خوبی دارند؛ مصرف ویتامین c  معمولاً همراه با غذاهای حاوی آهن توصیه می شود چون جذب عنصر آهن توسط ویتامین c  بهتر صورت می گیرد لیوان آب پرتقال با قرص آهن بعد از غذا استفاده شود.

وی در مورد داروی وارفارین هم توضیح داد: یکی از  داروهایی که خیلی تداخل با ترکیبات مختلف دارد وارفارین است این دارو همراه با سیر، زنجبیل و بابونه باعث می شود احتمال خونریزی و عوارض وارفارین افزایش یابد؛ یک سری ترکیبات داریم که ترکیبات گیاهی سرشار از ویتامین k هستند به نام  فیتومنادیون یعنی ویتامین k گیاهی؛ که در این مورد مصرف این گیاهان همراه با وارفارین می تواند این مشکل را ایجاد کند که اثر وارفارین که روی مسیر ویتامین k  است اثر بخشی را کم  و احتمال تشکیل لخته را افزایش دهد لذا استفاده از اسفناج، کاهو و کلم بروکلی، ترب و بقیه سبزیجات دارای برگ سبز همراه با وارفارین خیلی توصیه نمی شوند زیرا می توانند اثر بخشی وارفارین را کم کنند.

 پرداختی در خصوص سوال شخصی که مادر 77 ساله او به دلیل کم شنوایی عصبی شده و اضطراب دارد؛ ضمن درخواست توصیه ها در این خصوص و اینکه برای پیشگیری از بروز آلزایمر چه چیزی پیشنهاد می کنید؟ پاسخ داد: برای پیشگیری از آلزایمر به پزشک متخصص مراجعه کنید امّا آنچه که در طب مدرن و طب سنتی به آن اشاره شده است استفاده از مویز و کندر ( ترکیب ممورال که حاوی کندر  به اضافه زنجبیل) در پیشگیری از ابتلا به بیماری آلزایمر موثر است.

وی در خصوص داروهای فشارخونی هم توضیح داد: برخی داروها مانند آتنولول و خانواده بتا بلاکر هستند که مصرف غذا روی اثر بخشی این داروها تأثیر دارد مثلا پروپرانولول را بهتر است بعد از غذا استفاده کنند یا متوپرانول را که هم برای تنظیم فشار خون و تنظیم ضربات قلب مورد استفاده قرا می گیرد بعد از غذا میل شود از طرفی دارویی مثل کاپتوپریل که 25 و 50 گرمی آن در بازار وجود دارد  و بیماران مصرف می کنند توصیه موکد این است که با معده خالی مصرف شود.

 پرداختی ادامه داد: کسانی که کاپتوپریل مصرف می کنند سطح پتاسیم خون آنها بالا می رود و منجر به گرفتگی شدید عضلانی به ویژه در ساق پا می شوند لذا مصرف ترکیبات گیاهی و مرکبات پتاسیم بالایی دارند و کسانی که کاپتوپریل مصرف می کنند موز و پرتقال و انجیر کمتر استفاده کنند.