به گزارش خبرنگار شبستان، دعای مکارم الاخلاق، از ادعیه معروف و زیبای امام سجاد(ع) است که سرشار از مضامین ناب اخلاقی و دینی است. امام سجاد(ع) که پس از واقعه جانشوز عاشورا، با محدودیت ها و کج فهمی های زیادی رو به رو بود، دعا را بهترین راه بیان معارف اصیل اسلامی دانست و خیمه اسلام را بر پایه دعا استوار نگه داشت.
درس های فراوان معرفتی و اخلاقی از زبان امام سجاد(ع) در فراز های مختلف این دعا تبلور یافته اند که در گفت و گوی اختصاصی با حجت الاسلام و المسلمین محمدرضا خلیل زاده به این موضوع پرداخته ایم. وی از دانش آموختگان و مدرسان حوزه علمیه و از کارشناس و مبلغان حوزه دین است.
دعای مکارم الاخلاق، کلامی مافوق کلام انسان است
حجت الاسلام خلیل زاده در ابتدای سخنان خود، درباره ادعیه امام سجاد(ع) در صحیفه سجادیه و به ویژه دعای مکارم الاخلاق گفت: امام سجاد(ع)، دعا را بهترین راه تربیت مردم و بیان معارف دینی دانستند و با مرور ادعیه صحیفه سجادیه خواهید دید که در موضوعات گوناگون، به انشای دعا و ذکر جوانب گوناگون تربیت دینی پرداخته اند.
وی اضافه کرد: بیشتر ادعیه صحیفه سجادیه و به ویژه، دعای مکارم الخلاق که در مفاتیح الجنان نیز به صورت جداگانه آورده شده است، از روایات مشهور بین طبقات مختلف روات هستند که به آن ها قریب به متواتر گفته می شود.
این استاد حوزه گفت: در دعای مکارم الاخلاق، شمای کلی و مؤلفه های شخص مسلمان برای رسیدن به قله های انسانیت، بازگو شده است.
وی با بیان این که مضامین بلند این دعا، یکی از بهترین دلایل توجه به آن است، اظهار کرد: یکی از رؤسای سابق "الاظهر" مصر وقتی با دعای مکارم الاخلاق رو به رو شد، فراز ها و تعابیر موجود در این دعا را فراتر از اندیشه و بیان یک انسان عادی توصیف کرد و دعای مکارم الاخلاق را کلامی مافوق انسان و البته مادون خداوند خواند.
انتقاد، فضای جامعه را تطهیر می کند و آسیب ها را از بین می برد
حجت الاسلام خلیل زاده، مبانی اخلاقی در دعای مکارم الاخلاق را از جنبه های برجسته این دعا دانست و در این باره توضیح داد: این دعا، بیانیه تربیتی برای فرزندان، دستورالعمل تربیت فرزند برای پدر و مادر، درسنامه انسان سازی، طلب حاجت، تندرستی، دادخواهی از ستمگران، ارتباط با دیگران و... است.
وی افزود: دعای مکارم الاخلاق، مانیفست تربیت جامعه الهی است و سمت و سوی حرکت انسان متعالی و الهی را به وضوح نشان می دهد.
این کارشناس عرصه دین با نگاه اخلاق محور به دعای مکارم الاخلاق، درس های زیادی از این دعا را طرح کرد و گفت: اولین درس اخلاقی این دعا، ترک خودپسندی و دوری از کبر است.
وی توضیح داد: امام سجاد(ع) در این دعا از خداوند درخواست می کند که او را از خودپسندی حفظ نماید، عبادت هایش را با عجب فاسد نکند و کار خویش را با منت همراه نسازد و از فخر فروشی در امان بماند که همگی از شعبه های کبر و خودپسندی هستند.
این استاد حوزه، دومین آموزه اخلاقی این دعا به کمال جویان را، انتقادپذیری معرفی کرد و مدعی شد: انتقاد، فضای جامعه را تطهیر می کند و آسیب ها را از بین می برد؛ برای همین است که امام سجاد(ع)، از خداوند طلب می کند تا بتواند از انتقاد های حق پیروی نماید.
وی با اشاره به روایتی از امام صادق(ع)، تأکید کرد: بهترین دوست من، کسی است که عیوب مرا به من هدیه بدهد.
خدایا، مرا یاری کن تا سخن حق بگویم، حتی اگر برای من دشوار باشد
حجت الاسلام خلیل زاده با تکیه بر فراز های دعای مکارم الاخلاق، گذشت و خیرخواهی را سومین فضیلت اخلاقی انسان جویای معرفت برشمرد و تصریح کرد: امام(ع) از خداوند کمک می خواهد تا بتواند حتی با کسی که فریبکار است و نفاق می ورزد، معامله خیرخواهانه نماید و در برابر ظالم، گذشت را پیشه سازد.
وی ادامه داد: امام سجاد(ع) نه تنها از خداوند می خواهد تا قدرت نیکی کردن به کسانی که به او محبتی ندارند، عطا کند، حتی از خداوند می خواهد تا ببخشد تمام کسانی را که استحقاق بخشش را ندارند.
این کارشناس حوزه دین و تربیت دینی، چهارمین درس اخلاقی دعای مکارم الاخلاق را پایداری بر حق و عدالت مداری عنوان کرد و افزود: یکی از لبای های تقوا، پایداری بر حق است و امام(ع) تلاش برای اقامه حق و گسترش عدالت و نیکی را از خداوند طلب می کند و قدرت پنهان کردن بدی ها و زشتی ها را درخواست می کند.
وی به استناد فرازی از این دعا، تصریح کرد: خدایا، مرا یاری کن تا سخن حق بگویم، حتی اگر برای من دشوار باشد.
ما توهین می کردیم، ولی هرگز از آنان حرف زشتی نشنیدیم
حجت الاسلام خلیل زاده، توجه به اجتماع و گسترش خیر در جامعه را از خصلت های انسان کامل در نگاه شیعی دانست و در این باره گفت: پویایی و اصلاح جامعه، همواره مورد توجه اسلام است و برای همین، بسیاری از خصلت های اخلاقی انسان متعالی که در دعای مکارم الاخلاق ذکر شده اند، به جامعه توجه دارند.
وی درباره پنجمین درس اخلاقی این دعا نیز اظهار کرد: خویشتن داری، یکی از قله های معالی اخلاق است و در سیره اهل بیت(ع) همواره می بینیم که ایشان در برخورد با غیرمسلمانان نیز با خوشرویی و ادب برخورد می کردند.
این استاد حوزه، به سخن یکی از سربازان سپاه یزید و از نگهبانان کاروان اسیران کربلا استناد کرد و اذعان داشت: در تاریخ آمده است که این سرباز سپاه یزید درباره اسیران کربلا می گوید که ما توهین می کردیم، ولی هرگز از آنان حرف زشتی نشنیدیم.
ادامه این گفت و گو را می توانید در روز های آینده در همین سرویس خبری مشاهده کنید.
پایان پیام/
نظر شما