خبرگزاری شبستان- خراسان جنوبی؛ بیش از چهار ماه از ورود کرونا به کشور می‌گذرد و حالا در کنار این گرمای طاقت فرسای تابستان، این ویروس منحوس همچنان در کمین نشسته و افراد را با کوچکترین اشتباه بهداشتی درگیر خود می کند.
به هر روی آنچه که همگان این روزها مورد تاکید قرار می دهند استفاده از ماسک به عنوان موثرترین راهکار مقابله با بیماری کووید-۱۹ است. در این مدت ماسک‌ها هم فراز و نشیب متفاوتی را پشت سر گذاشته اند، زمانی با تایید موارد مثبت کرونا در کشور برای محافظت در برابر ویروس مورد تاکید واقع شدند که حاصل آن بازار سیاه و تقاضای بالای و کمبود و خالی شدن داروخانه‌ها و مراکز فروش تجهیزات پزشکی از ماسک شد.
پس از این ماجرا، استفاده از ماسک فقط در محیط های بیمارستانی و برای بیماران تاکید شد و مدام یادآوری می‌شد نیازی به زدن ماسک نیست و افراد سالم اصلا نباید ماسک بزنند!
اما حالا باز ورق برگشته است و همان ماسکی که تا چندین ماه قبل تاکید می شد کاربرد چندانی ندارد امروز به یکی از ضروریات زندگی روزمره برای حفظ سلامت افراد تبدیل شده است. اکنون تمام بار مهار کرونا افتاده است روی دوش ماسک. آن طور که مسئولان وزارت بهداشت می گویند و جامعه پزشکی هم بر آن تاکید دارد تاثیر ماسک در کنترل چرخه سرایت است به طوری که اگر دو نفر از ماسک استفاده کنند، حتی اگر یکی از آنها مبتلا باشد و در برابر فردی قرار بگیرد که سالم است، بسته به نوع ماسک می‌تواند بین ۸۵ تا ۹۵درصد محافظت انجام دهد.
آن قدر تاثیر ماسک در کنترل و جلوگیری از شیوع ویروس کرونا قطعی به نظر می رسد که از ۱۵ تیرماه استفاده از ماسک در همه مکان‌های عمومی و محل‌های تجمع اجباری شده است تا افراد جامعه مشارکت بیشتری برای پیشگیری از ابتلا و نیز شکست ویروس کرونا داشته باشند و از سلامت خود و اطرافیان مراقبت کنند.
اجباری شدن ماسک
«محمدصادق معتمدیان» استاندار خراسان جنوبی روز یکشنبه ۱۵ تیرماه در نشست ستاد استانی مدیریت بیماری کرونا اظهارکرد: علی‌رغم همه توصیه‌ها و ابلاغ پروتکل‌های بهداشتی، متاسفانه آمار ابتلا به کووید ۱۹، میزان بستری و تعداد فوتی‌ها در خراسان جنوبی افزایش یافته است.
وی با اشاره به مصوبه ستاد ملی کرونا مبنی بر الزامی شدن استفاده از ماسک افزود: از امروز به مدت ۱۵ روز استفاده از ماسک در اماکن عمومی پرتردد و سرپوشیده مناطق قرمز و نارنجی الزامی است و این موضوع شامل همه ادارات، بانک‌ها، وسایل حمل و نقل عمومی و سایر اماکن است.
معتمدیان با بیان اینکه دستگاه‌های اجرایی استان، نسبت به الزام استفاده از ماسک نظارت جدی داشته باشند تا خدمت‌رسانی به مردم بدون آسیب انجام شود، ادامه داد: مسئولیت این الزام برعهده مسئولان ادارات، مالکان اماکن و مراکز خدمات است و در صورت تخلف پس از ۲ بار تذکر، فعالیت این مراکز به مدت یک هفته تعطیل خواهد شد.
به گفته وی براساس مصوبه ستاد ملی مبارزه با کرونا و دستور رئیس جمهوری، وزارت صمت مکلف است نسبت به تولید و توزیع ماسک ارزان قیمت، بادوام و قابل شست و شو اقدامات و تسهیلات لازم را فراهم آورده و مواد اولیه را در اختیار تولیدکنندگان ماسک قرار دهد.
استاندار خراسان جنوبی تاکید کرد: در این مرحله نسبت به کیفیت ماسک سخت‌گیری وجود ندارد و قرار نیست ماسک گران قیمت یا N۹۵ تولید شود، باید از ظرفیت گروه‌های جهادی و خیّرین برای تامین ماسک اقشار کم‌درآمد جامعه استفاده کرد.
تب و تاب بازار ماسک
اجباری شدن استفاده از ماسک در تمام تجمعات و ادارات همزمان با موج دوم شیوع ویروس کرونا سبب شد دوباره بازار ماسک رونق پیدا کند. اما ماجرای بی ثباتی قیمت این کالا از همان ابتدای شیوع ویروس کرونا همچنان تاکنون ادامه دارد. این در حالی است که قطعا میزان تولید ماسک در اسفند سال گذشته با وضعیت کنونی تفاوت‌های آشکاری دارد. در آن روزها میزان تولید روزانه ماسک کمی بیش از یک میلیون عدد در روز بود و قیمت عنوان شده معطوف به این تعداد تعیین شده، اما حالا رئیس سازمان غذا و دارو می‌گوید روزانه حدود ۶ تا هفت میلیون عدد ماسک در کشور تولید می شود. با این حساب انتظار قیمت کمتر ماسک از سوی شهروندان تصور بیهوده ای نیست.
اما این روزها آنچه ذهن و فکر شهروندان این استان را به خود مشغول ساخته، قیمت متفاوت ماسک در داروخانه‌ها، فروشگاه‌های عرضه کالاهای پزشکی و در سوپرمارکت‌ها است. قیمت‌های متفاوت ماسک مردم را سردرگم کرده و متأسفانه نظارت جدی هم نمی‌شود.
بسته های پنج تایی ماسک سه لایه پزشکی به قیمت بیش از هفت هزار تومان و بسته های ۵۰ تایی به قیمت حدود ۱۰۰هزار تومان عرضه می شود. سوال بدیهی همین است که در یک بازه کوتاه چهار ماهه چرا هنوز نتوانستیم برای عرضه ماسک به شهروندان به یک نرخ ثابت برسیم؟
برای بررسی وضعیت قیمت و موجودی ماسک در بازار به سراغ چند داروخانه و فروشگاه‌های تجهیزات پزشکی در بیرجند رفتم. مسئول فروش یکی از داروخانه‌های خیابان طالقانی با نشان دادن آخرین جعبه ماسک معمولی ۵۰ عددی به خبرنگار شبستان می گوید: از ۲ روز قبل به شرکت‌ها سفارش داده‌ایم، اما هنوز خبری از کالا نیست. البته اکنون قیمت این بسته ماسک ۹۰ هزار تومان است اما بعید نیست که شرکت ها سفارش های ما را با افزایش قیمت تحویل دهند. چند روزی است که تقاضا برای خرید ماسک افزایش یافته و تب و تاب بازار دوباره بالا رفته است.
قیمت ماسک دلبخواهی شد
«محمد سلیمانی» یک شهروندان جوان بیرجندی است که برای تهیه ماسک به سوپرمارکت محله خود مراجعه کرده است، می گوید: بسته ماسک سه تایی را ۶ هزار تومان خریده است اما قیمت همین ماسک های معمولی از یک داروخانه تا داروخانه دیگر تفاوت دارد و هر کسی به هر قیمتی دلش می خواهد، می فروشد!
آقایی حدودا ۴۵ ساله که گویا مکالمات ما را شنیده، نزدیکمان می شود و می گوید: این روزها که مردم نیاز به ماسک دارند بازار کسب و کار برای سودجویان داغ است البته این بی‌نظارتی بر قیمت ها فقط مختص ماسک نیست متاسفانه همه اجناس گران شده است. اگر از این کرونا نمیرم، باور کنید کاری می کنند مردم از استرس و گرانی ها بروند سینه قبرستون.
وی به ماسک پارچه ای روی صورتش اشاره می کند و افزاید: این ماسکی که زدم رو خانمم درست کرده؛ از اینا خونه زیاد داریم. هر بار می خوام بیام بیرون دو تا می گذارم تو کیفم.
بعد از آن به سراغ یکی از مغازه‌های فروش تجهیزات پزشکی رفتم. فروشنده با بیان اینکه ماسک‌ها انواع مختلفی دارد، گفت: بسته‌های ۵ عددی را هفت هزار و ۵۰۰ تومان می‌فروشیم، بسته ۱۰۰ عدد ماسک جراحی هم ۱۰۰ هزار تومان است. از او می‌پرسم: «کمبود ماسک ندارید؟» می‌گوید: «نه به هیچ وجه کمبود نداریم. منتها امروز مراجعه مردم برای خریدن ماسک بیشتر شده.» می‌پرسم: «چرا قیمت ماسک توی هر داروخونه‌ای فرق می‌کنه؟» می‌گوید: «بستگی به کیفیت ماسک داره.»
کیفیت ماسک بهانه نرخ های ساختگی!
«زهرا نورایی» یک بانوی بیرجندی با گلایه از نبود ماسک در برخی داروخانه ها و قیمت های متفاوت آن می گوید: هفته پیش از یکی از داروخانه های ماسک خارجی با قیمت پنج هزار تومان خریداری کردم و با وجود این که فقط یک ساعت از خرید من گذشت دوباره که برای خرید ماسک مراجعه کردم متصدی داروخانه به من اعلام کرد همه انواع ماسک هایش به اتمام رسیده است.
وی ادامه می دهد: در مسیرم به چند داروخانه دیگر مراجعه کردم اما هر کدام با قیمت های جورواجور و ساختگی ماسک ها رو می فروختند. وقتی هم می پرسیم بهانه می آورند که کیفیت ها با هم فرق می کند. اما به نظرم انصاف ندارند چون کیفیت خیلی از ماسک ها شبیه یکدیگر بود اما با قیمت ها متفاوت می فروشند.
قیمت مصوبی برای ماسک وجود ندارد
«غلامرضا آهنی» معاون غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند در گفتگو با رسانه ها با اشاره به اینکه از ۱۵ تیرماه استفاده از ماسک در مناطق سرپوشیده و تجمعات اجباری شده که این مسئله به صورت طبیعی حجم تقاضا برای خرید این محصول را در داروخانه‌های خراسان‌جنوبی افزایش داده است، گفت: در حال حاضر داروخانه‌های خراسان جنوبی مشکلی در تأمین ماسک مورد نیاز شهروندان ندارند ولی برای اظهارنظر دقیق‌تر و جامع‌تر باید منتظر روزهای آینده باشیم.
وی افزود: با توجه به اینکه تولید ماسک و واحدهای تولیدی این محصول زیر نظر سازمان صمت کار خود را انجام می‌دهند ما آمار دقیقی از میزان توزیع ماسک به صورت روزانه و هفتگی در استان نداریم ولی تلاش همگان بر رفع نیاز هم استانی‌ها است.
آهنی در زمینه قیمت مصوب ماسک در استان نیز توضیح داد: تنها برای یک نوع ماسک قیمت مصوب وجود دارد که برای دانشگاه علوم پزشکی خریداری می‌شود و در مورد سایر ماسک‌ها قیمت یکسانی در داروخانه‌ها و مراکز عرضه وجود ندارد.
معاون غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند در زمینه چرایی قیمت متفاوت ماسک‌ها گفت: طبیعی است که تولیدکننده این محصول پارچه را از بازار آزاد و با قیمت‌های متفاوت تهیه می‌کند که این موضوع بر اصل قیمت ماسک تأثیر می‌گذارد.
وی با اشاره به اصرار برخی از شهروندان و هم استانی‌های عزیز برای استفاده از ماسک‌های فیلتر دار و n۹۵ عنوان کرد: ما به هیچ وجه برای شهروندان و افراد معمولی استفاده از ماسک فیلتر دار را توصیه می‌کنیم چرا که در صورت ابتلاء داشتن به ویروس کرونا در بازدم، ویروس به راحتی از مجرای فیلتر خارج و دیگران را مبتلا می‌کند.
آهنی با اشاره به اینکه ماسک‌های سه لایه نوع خوبی از ماسک‌ها جهت استفاده عموم است، اظهار کرد: البته ماسک نیز ۶۰ تا ۷۰ درصد از ابتلاء به ویروس کرونا جلوگیری می‌کند و از این جهت در کنار استفاده از ماسک باید اصل فاصله‌گذاری اجتماعی را رعایت کنیم.
بحران کرونا این‌روزها فقط ریه‌های تنفسی کودک، نوجوان، جوان یا پیر را نشانه نگرفته، بلکه این ویروس مدت‌هاست با دخل و خرج اقشار مختلف جامعه بازی عجیبی می‌کند؛ آن هم در شرایطی که تورم در بازار کالاهای سرمایه‌ای یا حتی مصرفی، ماه‌هاست که جا خوش کرده تا قیمت‌ها بی‌محابا بالا برود. اما در روزهایی که ماجرای افزایش قیمت مسکن، خودرو، دلار، سکه یا حتی مرغ و تخم‌مرغ خبرساز شده، همزمان گزارش‌هایی نیز از بالا بودن قیمت کالاهای بهداشتی به گوش می‌رسد؛ کالاهایی که اگر به سبد خرید خانوارها راه پیدا نکند، سلامتی نه فقط یک فرد، بلکه میلیون‌ها ایرانی در معرض تهدید جدی قرار می‌گیرد.
قصه قیمت‌های بالای اقلام بهداشتی از همان روزهای شروع بحران کرونا مطرح شده بود، اما از زمانی که ستاد ملی کرونا، استفاده از ماسک در مکان‌های سرپوشیده و پر تجمع از جمله اداره‌ها و وسایل حمل و نقل عمومی را اجباری کرد، این ماجرا بیشتر سر و صدا کرده و گلایه‌های زیادی در زمینه قدرت پایین قشر ضعیف در تهیه این کالاها مطرح شده است.
اولویت گشت‌های تعزیرات کنترل قیمت ماسک است
«سید یاسر رایگانی» سخنگوی سازمان تعزیرات حکومتی هم روز دوشنبه با اشاره به اجرای طرح اجباری شدن ماسک در کشور گفته است گشت‌های نظارتی تعزیرات در حوزه اقلام بهداشتی برای کنترل قیمت ماسک در اولویت قرار دارد و یکی از مهمترین موضوعات در کنار رصد و کنترل بازار اقلام خوراکی، نظارت بر قیمت ماسک و توزیع منصفانه با رعایت سقف قیمتی این کالا است.
وی با تاکید بر استمرار گشت های نظارتی تعزیرات بر اقلام بهداشتی ادامه داد: متاسفانه سقف قیمتی شفاف در این حوزه نداریم اما براساس عرف معمول که تا کنون بوده، برای کنترل بازار اقدام کرده‌ایم.
رایگانی تاکید کرد: اگر قیمت واقعی و شفاف برای ماسک و اقلام بهداشتی مشخص شود، امکان رصد بازار در گشت های تعزیرات وجود خواهد داشت.
به گفته سخنگوی سازمان تعزیرات، در عین حال با وجود اعلام نشدن قیمت های شفاف، قیمت های متعارف بازار مشخص است و براساس همان، اجازه توزیع و فروش بالاتر از نرخ های متعارف را نمی دهیم. قاعدتا کنترل و رصد بازار برای جلوگیری از سوءاستفاده‌های احتمالی ادامه دارد و برخورد با متخلفان قاطع و طبق ضوابط قانونی است.
رایگانی گفت: متاسفانه نرخ های عرضه ماسک در حد اعلام است و ضروریست وزارتخانه‌های صمت و بهداشت این موضوع در این موضوع اقدام کنند.
اما باید توجه داشت که وقتی حرف از اجبار می شود باید بستری برای استفاده سهل‌تر شهروندان از آن هم مهیا شود، این که از یک سو شهروندان را مجبور به استفاده از ماسک کنیم و از سوی دیگر با کمبود ماسک در بازار و افزایش قیمت آن روبه رو شویم تنها ارمغانش دلسردی مردم از مسئولان است. نه با اجبار که تنها با یک توصیه هم می شد مردم را مجاب به استفاده از ماسک کرد، توصیه ای همراه با تحقق وعده ای که داده شده بود؛ یعنی کاهش قیمت ماسک. همین حالا اگر قیمت ماسک به همان نرخ های وعده داده شده کاهش پیدا کند قطعا تعداد بسیاری از مردم بدون هیچ اجباری از آن استفاده خواهند کرد.
نحوه صحیح استفاده از ماسک
حال بعد از این مباحث در باب ضرورت ماسک و رعایت مباحث بهداشتی در مقابله با کرونا آنچه اهمیت می‌یابد نحوه استفاده صحیح ما از ماسک به عنوان اقدامی اولیه در پیشگیری است؛ وزارت بهداشت درباره استفاده از ماسک عنوان کرده که استفاده طولانی از ماسک پزشکی اگر صحیح پوشیده شده باشد نه مسمومیت دی اکسید کربن و نه کمبود اکسیژن ایجاد می کند.
بنابراین وقتی ماسک می زنید طوری تنظیم کنید که بینی و دهان را کامل بپوشاند اما بتوانید راحت نفس بکشید. یکی از بزرگ‌ترین اشتباهات در صورت احساس ناراحتی هنگام استفاده از ماسک این است که آن را زیر بینی خود می‌کشند یا کاملاً از صورت خود پایین آورده و زیر چانه‌هایشان قرار می‌دهند تا کمی راحت نفس کشیده و استراحت کنند.
همیشه قبل و بعد از پوشیدن ماسک، دستان خود را با آب و صابون بشویید یا با مایع مخصوص ضدعفونی کنید و هنگام پوشیدن و در آوردن ماسک به قسمت پوشش پارچه‌ای جلوی ماسک دست نزنید و بند‌ها یا کش آن را گرفته و از صورت خود بردارید. باید به محض مرطوب شدن ماسک آنرا تعویض و دوباره استفاده نکنید. ماسک‌های پارچه‌ای خود را نیز به طور روزانه شسته و تمیز کنید و سپس آنها را در محیط خشک قرار دهید. البته باید توجه کرد که ماسک های بهداشتی باید طبق شیوه مصرفی که برای آنها تعیین شده استفاده شوند و نمی‌توان استفاده مستمر از آنها داشت.
هرچند بسیاری از افراد گمان می‌کنند استفاده از ماسک سوپاپ دار می‌تواند امنیت بیشتری در برابر ویروس کرونا بدهد، اما واقعیت چیز دیگری است. زیرا ماسک‌های دریچه‌دار (فیلتردار) به دلیل اینکه هوا را به داخل وارد و با فشار به بیرون منتقل می‌کند احتمال آلوده کردن دیگران را افزایش می‌دهد بنابراین این نوع ماسک به هیچ وجه توصیه نمی‌شود و مردم می‌توانند از ماسک‌های اتاق جراحی یا از ماسک‌های خانگی که با سه لایه پارچه طراحی و دوخته می‌شود استفاده کنند.
نظر شما