آیت الله احمد شیخ بهایی در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری شبستان از کرمان، به مناسبت ولادت حضرت امام علی النقی الهادی علیه السلام در خصوص نمونه ای از ویژگی های اخلاقی و شخصیتی آن حضرت، بیان کرد: امام هادی(ع) دو لقب معروف یکی «نقی» به معنای پاکیزه و دیگری «هادی» به معنای هدایت گر دارند؛ پاکیزگی هم پاکیزگی مادی و هم پاکیزگی معنوی را شامل می شود.
استاد درس خارج فقه و اصول حوزه علمیه کرمان با اشاره به اینکه اسلام دین نظافت و پاکیزگی است و روی پاکیزگی تاکید دارد، ادامه داد: امامان ما در پاکیزگی الگو هستند، بدون اینکه اهل اسراف و اهل وسواس باشند اما نظافت و پاکیزگی را در ظاهر و لباس و بدن خود حفظ می کردند.
وی گفت: نظافت و پاکیزگی جزو لشکریان عقل و پلیدی و آلودگی جزو لشکریان جهل است؛ این معنای نظافت و پاکیزگی روحی و معنوی است؛ آدمی که هیچ شرک و خصلت های بدی در وجودش راه ندارد و اهل کبر و غرور نیست این می شود در حقیقت عنوان نقی که لقب امام علی النقی الهادی است و اشاره به این خصلت ظاهر و باطن حضرت دارد.
شیخ بهایی در ادامه در خصوص لقب «هادی» به معنای هدایت گر اظهار داشت: یکی از ویژگی های بارز امامان ما این است که هادی هستند اما امام هادی(ع) خصوصیتی در اینجا دارند که از شیوه های مختلف برای هدایت مردم استفاده کردند؛ از یک طرف با کسانی درگیر بودند که اهل غلو بوده، یعنی شیعه بودند اما امامان را در حد خدا بالا می بردند با این ها درگیر شدن و جایگاه پیامبران و امامان را به عنوان بنده خدا مطرح کردن یکی از کارهای عمده حضرت بود.
وی ادامه داد: از طرف دیگر کسانی بودند که به اسم دوری از دنیا، زهد و صوفی گری؛ انحرافاتی داشتند که حضرت با انحرافات این ها نیز برخورد می کرد و بعد به خاطر حصری که در آن زمان بود و اینکه تحت نظر بودند و رابطه ایشان با شیعیان خیلی سخت شده بود با تشکیل سیستم وکالت این رابطه را با شیعیان برقرار کردند.
استاد درس خارج فقه و اصول حوزه علمیه کرمان در مورد گزیده ای از اخبار غیبی امام هادی(ع) خاطر نشان کرد: ما در روایات معمولاً راجع به معجزات و کرامات ائمه اطهار(ع) در جاهایی که برای هدایت مردم لازم است، داریم که نشان از حقانیت آن ها است؛ از جمله خبرهایی که از آینده می دادند مانند خبر از تولد امام زمان(عج) و گاهی اوقات به طور موردی به افراد مطالبی دارند که اخباری از غیب می دادند اما این اخبار از غیب به اذن الله است؛ در قرآن کریم داریم که خدا می فرمایند «پروردگار عالم غیب را می داند و احدی را بر غیب آگاهی نداده است مگر کسی که خودش بپسندد»؛ یعنی این فرستاده می تواند از ملائک، پیامبران و امامان باشد پس هر کسی را که خدا اراده کند این علم غیب را در اختیار او قرار می دهد.
وی در ادامه توضیح داد: علم غیب اهل بیت(ع) علمی است که از ناحیه خدا بر آن ها وارد شده و خود پاسخ به سوالات نیز ناشی از این علم است زیرا در زمان امام هادی(ع) و امام جواد(ع) که در کودکی به امامت رسیدند و زمینه تحصیل و مکتب رفتن در کار نبود، نشان می دهد که هر چه دارند از علم غیب الهی است.
شیخ بهایی در پاسخ به این سوال که امام هادی(ع) در برابر حکومت عباسیان بیشتر از چه روشی استفاده می کردند و چگونه از نهضت علویان پشتیبانی می کردند؟ گفت: امام هادی(ع) یک حمایت پشتیبانی از محتوای دین داشتند؛ در ترویج معارف دین به خصوص در مسئله امامت و ولایت و پرهیز از غلو در این مسئله و پرهیز از انحراف برنامه های زیادی دارند.
وی بیان کرد: زیارت جامعه کبیره یکی از گنجینه هایی است که از حضرت رسیده است؛ به طور کلی زیارت های فراوانی از امام هادی(ع) رسیده که خواستند توجه دهند به اینکه ائمه اطهار(ع) و شهدا با مرگشان کارشان تمام نشده و شما با حضور بر مزار آن ها و با سلام دادن از راه دور می توانید ارتباط روحی و معنوی خود را برقرار کنید و کماکان از هدایت ها و برکات وجودی آن ها بهره مند بشوید و این مسئله زیارت، مسئله ای است که در زمان امام هادی(ع) روی آن تأکید می شود.
استاد درس خارج فقه و اصول حوزه علمیه کرمان ادامه داد: با توجه به اینکه عید غدیر نیز در پیش است یک زیارت مخصوص روز عید غدیر است که از امام هادی(ع) روایت شده و معتبر است و مضمون این زیارت بسیار عالی است و شاید بیش از 200 فضلیت از فضائل امیرالمومنین(ع) در این زیارت است و مرحوم حاج شیخ عباس فرموده این زیارت را هر روز از راه دور و نزدیک هم می توان خواند؛ بنابراین حضرت با یاد دادن این زیارت در حقیقت ولایت و امامت واقعی را به دور از افراط و تفریط به مردم یاد می دهند و کسانی که این زیارت را هر روز می خوانند، یک دور این معارف را دارند مرور می کنند.
وی خاطر نشان کرد: با انتشار مسئله زیارت، هم تجمع شیعیان حول مزار امامان معصوم(ع) باعث تقویت رابطه بین خودشان است؛ شیعیانی که در مصر، خراسان، یمن و ... هستند، زمانی که همه مانند راهپیمایی اربعین بیایند دور مزار امام حسین(ع) و یا امام علی(ع) طبیعتاً با هم ارتباط می گیرند و مشکلات هم را با هم حل می کنند و این مکان ها مرکز علوم شیعه می شود؛ همانطور که می دانید نجف سابقه هزار سال مرکزیت پرورش مجتهدین، فقها و مفسرین را دارد.
شیخ بهایی به گرد مزارهای ائمه جمع شدن با تعلیم زیارت توسط امام هادی را مورد توجه قرار داد و گفت: بنابراین یکی از راه های ترویج دین، تبلیغ زیارت است و زیارت نامه های بسیار پر محتوا که متاسفانه در بین ما مرسوم نیست و خبر نداریم و در مفاتیح ببینید چقدر زیارت است که هر جمله ی از این زیارت ها سرشار از معارف دین است.
وی در خصوص اقدامات دوره امام هادی علیه السلام به ترویج زیارت، تفسیر قرآن(آیاتی که ممکن است دیگران از آن غفلت داشته باشند) مبارزه با جریانات انحرافی اشاره و تصریح کرد: همچنین از نظر تشکیلات سیاسی، جمعیت شیعه پراکنده در اطراف دنیا را با شاگردان و وکلای خود اداره می کردند و در همان شرایط اختناق، نامه نگاری ها به طور مخفیانه برقرار بود و نامه ها رد و بدل می شد و اغلب به وسیله تُجاری بود که در بین شهرها در تردد بودند و این نامه ها داخل قوطی روغن، تکه های چوب جاسازی و منتقل می شد لذا این وکالت به عنوان یک نهاد مدیریتی جامعه متفرق شیعه از برکات وجودی امام هادی(ع) است.
استاد درس خارج فقه و اصول حوزه علمیه کرمان در خصوص چگونگی شرایط سیاسی، اجتماعی و فرهنگی دوران امامت امام هادی(ع) بیان کرد: اولاً قدرت خلفا مانع بود از اینکه ائمه بتوانند به صراحت و روشنی فعالیت داشته باشند اما آن ها در هیچ شرایطی مبارزه را ترک نکردند بلکه شیوه های مبارزه را عوض می کردند که خود نشان می دهد مسئله زیارت برای ترویج فرهنگ امامت و مسئله وکالت برای اداره شیعیان است در جامعه اسلامی که به طور متفرق زندگی می کردند؛ وجوهات جمع می شد و دست نمایندگان امام بود و آن ها طبق اجازه ای که از امام داشتند برای شیعیان هزینه می کردند.
وی ادامه داد: بعد از آن، مراقبت از عقاید مردم بود که دچار افراط و تفریط نشوند و نیز مراقبت از اعمال آنان که این ها نشان می دهد شرایط آن زمان که اولاً جامعه، جامعه گسترده ای است و دارای فرهنگ ها و گرایش های مختلف و ثانیاً قدرت مرکزی خلافت نمی گذاشت که صریحاً و آشکارا فعالیت شود، در نتیجه به این شکل با مخفی کاری دین را هم ترویج و هم جامعه شیعه را اداره می کردند.
شیخ بهایی در پاسخ به اینکه امام هادی(ع) در مواجهه با انحرافات فرهنگی چه موضعی داشتند؟ توضیح داد: موضع روشنگری؛ یعنی با انحراف فرهنگی نمی توان چکشی برخورد کرد بلکه باید روشنگری شود، باید در مقابل تحریف ایستاد و شبهه ها را باید پاسخ داد و ذهن ها را باید روشن کرد؛ جنگ نرم در مقابل جنگ نرم و روشنگری در مقابل شبهه افکنی؛ بنابراین امام این شیوه را داشتند و این شیوه، این روزها مخصوصاً در این جنگ نرم رسانه ای، بسیار مورد نیاز جامعه ما است که از این الگو بگیریم.
نظر شما