به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری شبستان، «محمدرضا شجریان» استاد بی بدیل آواز ایران روز پنجشنبه ۱۷ مهر ماه پس از یک دوره طولانی بیماری در بیمارستان جم تهران درگذشت، صدای او اصالت و تاریخ آواز ایرانی است. نه فقط در موسیقی که در خواندن قرآن و ادعیه نیز گنجینه‌هایی را به میراث گذاشته است. از آن همه آواز در قالب‌های گوناگون، دعای «ربّنا» او در فهرست ملی میراث فرهنگی ناملموس ایران ثبت شده است، درباره میراث هنری برجای مانده از استاد محمدرضا شجریان با «کیوان ساکت»،آهنگساز برجسته ایرانی به گفتگو نشیته ایم که در زیر می آید:
میراث هنری باقیمانده از استاد محمدرضا شجریان چیست؟
میراث استاد محمدرضا شجریان در واقع هنر ناب و قله های آواز بود؛ شجریان قله هایی از آواز را فتح کرد که تا زمان ایشان هیچ هنرمندی به آن دست نیافته بود.
آیا بهره بردن از اشعار شعرای قدیمی و به خصوص حافظ و سعدی و خیام در آواز ایرانی از ابتکارات استاد شجریان است؟
یکی از مهمترین ویژگی های استاد شجریان آشنا کردن مردم با حافظ، سعدی و شعرای قدیم بود. هنرمندان بزرگ و یک سری از هنرمندان که پیش از استاد شجریان زندگی می کردند و برخی الان نیز در قید حیات هستند، ترانه هایی که می خواندند بیشتر ترانه هایی بود که ترانه سراهای معاصر سروده بودند، ترانه سراهای بسیار ارزشمندی مثل کریم فکور، نواب صفا، بیژن ترقی، معینی کرمانشاهی و شعرایی مانند هوشنگ ابتهاج، سیمین بهبهانی، فریدون مشیری و...، اما استاد شجریان حافظ را با مردم بیشتر آشنا کرد، سعدی را با مردم بیشتر آشنا کرد و خیام را با مردم بیشتر آشنا کرد، یعنی این یک ویژگی خاص ایشان بود که شعرای قدیم و بزرگ ایران را با مردم آشنا کرد.
ویژگی آوازی استاد شجریان چه بود؟
یکی دیگر از ویژگی بسیار ارزشمند استاد شجریان که باید به ان اشاره کرد این است که از خیلی از هنرمندان و آوازخوانان که همه اساتید بنامی بودند این همه اثر در دستگاه های گوناگون و نغمه های گوناگون موسیقی ایرانی به جا نمانده است، استاد شجریان شاید تنها هنرمند آواز ایران است که در همه دستگاه ها و آوازها آثار بسیار ارزشمندی از خود به جای گذاشته است یعنی نه یکی و دو تا اثر بلکه چندین اثر در هر دستگاه و نغمه از ایشان با هنرمندان گوناگون در دوران مختلف زندگی شان به جا مانده که بسیار ارزشمند است.
استاد شجریان شاگردانی تربیت کرده اند که بسیار شاخص و تاثیر گذار و مورد اقبال عمومی جامعه هستند؟
بله استاد شجریان شاگردان خیلی خوبی تربیت کرده اند، نمونه اش فرزند برومندشان همایون شجریان که یکه تاز عرصه آواز و هنر ایران است و دیگر شاگردان ایشان آقای علیرضا قربانی، وحید تاج، قاسم رفعتی و ... .
آیا استاد شجریان راست پنجگاه را وارد موسیقی آوازی ایران کرد؟
شاید یکی از بهترین اجراهای راست پنجگاه اجرای استاد شجریان و محمدرضا لطفی قبل از انقلاب در جشن هنر شیراز بوده است، اجرای راست پنجگاه با تار محمدرضا لطفی و تنبک ناصر فرهنگ فر و صدای محمدرضا شجریان است که در یک کنسرت بسیار زیبا و ارزشمندی را در شیراز اجرا کردند.
آیا آشنایی محمدرضا شجریان با قرآن در نحوه خواندن وی تاثیر گذار بوده است؟
ویژگی دیگر استاد شجریان این است که ایشان چون با علم تجوید که ویژه خواندن قرآن است، آشنا بودند هم می توانست آیه های قرآن را بسیار زیبا و به درستی ادا کند و بخواند و هم اینکه به دلیل آشنایی عمیق با مکاتب آوازی گوناگون ایرانی، موسیقی ایرانی را بسیار درست و همه گوشه های مهجور را به درستی بخواند و بیان کند.
ویژگی شاخص اخلاقی استاد شجریان چه بود؟
استاد شجریان بسیار افتاده و مردمی و صدای مردم اش بود. این است که مردم سراسر ایران یکپارچه به او عشق می ورزیدند و می ورزند و جای خالی ایشان همیشه در دل و جان مردم سبز است و یاد و صدای ایشان و آواز ایشان و کنسرت های ایشان در حافظه تاریخی و عاطفی مردم ایران جاودان خواهد بود. باید گفت«به ایران تسلیت بایست گفتن».
نظر شما