خبرگزاری شبستان – خراسان جنوبی؛ علیرضا موسوی؛ افت طولانی حاکم بر قیمت زعفران به عنوان طلای سرخ، سرنوشت سرمایه‌گذاری کشاورزان در حوزه کاشت و تولید این محصول استراتژیک و ارزشمند را در پرده ای از ابهام قرار داده است.
این درحالی است که متولیان و برنامه ریزان این محصول استراتژیک هیچ گونه برنامه مدونی برای تعیین قیمت زعفران تدوین نکرده‌اند و ندارند و در واقع باید گفت محصول گرانبهایی که کشاورزان برای تمام مراحل آن از کاشت تا برداشت برنامه ریزی دارند و با حساسیت دنبال می کنند با نبود برنامه مدون برای فرآوری و صادرات آن هدر می رود و نوبت به بازار فروش محصول که می رسد تمام برنامه ها و زحمات کشاورزان به صورت فله‌‌ای ارایه شده و زحمات این قشر زحمتکش برباد می رود.
ادامه این روند و پیامد آن به قولی دست تاجران افغان و دیگر اتباع بیگانه را در تجارت این گنج پربها باز کرده است. به روایت دیگر ادامه این رویه به گفته یکی از صادر کنندگان مطرح کشوری طلای سرخ، زمینه را برای رقابت دلالان افغانی بهتر و بیشتر از قبل فراهم کرده و سود و منفعت حاصل از این محصول که در واقع به منزله گران ترین ادویه جهان مطرح است و باید به جیب تولیدکنندگان اصلی که همان کشاورزان هستند وارد شود به ارزان ترین قیمت در اختیار دلالان و سود جویان این بازار قرار می گیرد.
وضعیت اسف‌بار حاکم بر بازار زعفران حتی گلایه های مقام معظم رهبری را به وجود ضعف در برنامه ها و ارزش واقعی محصول متوجه کرده است که می توان با تدبیر زمینه های فراوان رونق اشتغال و اقتصاد را از این ظرفیت ارزشمند پیدا کرد.
سالیان گذشته در نشستی، صحبت از مافیای پشت پرده این محصول گرانبها توسط یکی از کشاورزان به میان آمد و خطر در دست گرفتن سود و ارزش محصول را گوشزد کرد و همگان با بی‌اعتنایی از کنار این موضوع رد شدند. اما امروز رد عوامل این مافیای پشت پرده را بدون پرده در تصاحب این بازار پرمنفعت به وضوح می‌توان دید که مانع از قیمت بالای این محصول برای منفعت بیشتر می شوند و به منافع کم هم قانع و راضی نیستند.
با اندکی محاسبه می شود فهمید که بهای واقعی طلای سرخ در حال حاضر در کشور از دو یا سه برابر قیمت فعلی زعفران بیشتر است و در بازارهای خارج از مرزها به قول مطلعین این محصول ارزشمند حتی به ۲۰ برابر قیمت کنونی داد و ستد می شود. صحبت از کاه نیست، صحبت از محصولی است که مایه و پایه بسیاری از صنایع دارویی در جهان است و از قدیم الایام به عنوان داروی شفابخش از آن یاد می شد.
اگر چُرتکه را به نسبت ارزش و کاربرد این محصول به عنوان گرانبهاترین ادویه جهان محاسبه کنیم شاید قیمت فعلی حاکم بر بازار آن حتی از قیمت کاه هم کمتر و بی‌ارزش‌تر باشد. جای تاسف است که متولیان و برنامه ریزان کشور تاکنون قیمتی در خور ارزش و جایگاه زعفران ایران بر روی این محصول نگذاشته اند تا حداقلی به عنوان مبنا و پایه‌ی قیمتی در تجارت جهانی قرار گیرد و تا حدودی زحمات کشاورزان را نیز جبران کند.
خدمت متولیان بازار این طلای گرانبها عرض کنم که این محصول ارزشمند را به حال خود که نه، بلکه در دست دلالان و مافیای زعفران رها کردند که حتی از دسترس صادر کنندگان متعصب ایرانی هم خارج شده است. برخی صحبت از مافیا که می شود همان ابتد به انکار موضوع اقدام می کنند ولی با شرایط موجود بر بازار طلای سرخ، وجود این مافیای قدرتمند اقتصادی در تجارت و انحصار قیمت این محصول کاربردی به خوبی احساس می شود و شاید حضور تجار افغان و دیگر تجار بیگانه برای رد گم کنی این مافیای بزرگ و با نفوذ اقتصادی در کشور باشد و یا نیز به عنوان عواملی در خدمت این مافیا و برای تامین منافع آنها باشند.
صحبت از مافیای حاکم بر بازار زعفران به میان آمد چراکه در هر مرحله از مراحل کاشت تا برداشت محصول رد پای آنان کاملا احساس می شود. به عبارتی دیگر رد پای این مافیا در حوزه قیمت زعفران برای کشاورزان کاملا روشن و مبرهن است چراکه زمانی قیمت محصول کمی افزایش دارد که دیگر محصول در سبد کشاورز پینه به دست نیست و افزایش قیمت محصول فقط بهانه ای برای ادامه استمرار کاشت تا برداشت محصول توسط کشاورزان است و به روایتی امید به رونق قیمت بر این بازار، زمینه استثمار کشاورزان را در خدمت و برای پرکردن سبد دلالان و در واقع همان مافیای حاکم بر بازار قرار داده است.
جای تاسف است که با افزایش قیمت تمام نهاده ها و نیز افزایش ۷۰ درصدی نیروی کارگری لازم برای تولید محصول، باز هم قیمت محصول از قیمت حتی دو سال پیش هم کمتر است ولی باز هم تدبیری اندیشه نمی‌شود.
در سالهای اخیر هر سال از سالهای گذشته کشاورزان و در واقع زعفرانکاران در کاشت و برداشت این محصول ارزشمند با کاهش درآمد مواجه و ضعیف‌تر از سالهای گدشته شده‌اند که این روند هر سال رغبت کشاورزان را در تولید محصول با کاهش مواجه کرده است و تنها عاملی که آنان را در این حوزه تا حدودی سرپا نگه داشته، امید به رونق بازار و شرایط در خور محصول است، ولی هر سال دریغ از پارسال با رنج و زحمت فراوان مایوس و سرگردانند و سرمایه گذاری چندین ساله‌شان را در عرصه سرگردانی و نگرانی و به عنوان معمای بدون پاسخ در اذهان آنان قرار داده است.
در حالی که با قیمت فعلی همواره صادرکنندگان و دلالان، رغبتشان در خرید محصول بیشتر شده و برعکس کشاورزان هر روز بر ثروت و دارایی‌هایشان افزوده می شود، بهتر است از منظر دیگر این مساله را مرور کرده تا پاسخ این معما را دریابیم.
باید گفت "ایران" مهد زعفران جهان است و در این میان پایتخت زعفران کشور هم استان های خراسان جنوبی و رضوی هستند که بر هیچ کسی پوشیده نیست و سهم کشورهای دیگر در تولید این محصول در مقایسه با ایران خیلی ناچیز است. با این حال چرا این محصول به ثمن بخس خریداری می شود چرا در حالی که کشور ما تنها تولید کننده زعفران است و مبنای قیمت این محصول باید در کشور ما پایه ریزی شود اما نگاه ما به قیمتهای بیگانگان و دلالان در خرید محصول است. همه این سوالات که در ذهن تولیدکنندگان موج می‌زند ریشه در ضعف برنامه ریزی‌های کوتاه مدت و درازمدت متولیان دارد که در واقع شرایط را به نفع همان مافیای بازار زعفران رقم می زند.
در واقع باید گفت که این جریان همچنان به صورت هدفمند به حال خود رها شده و همچنان در خدمت این مافیای ناپیدا قرار دارد. بازهم به گفته یکی از کشاورزان از زمان‌های گذشته، قیمت سه مثقال زعفران یا طلای سرخ همواره به ارزش یک گرم طلای زرد برابری می‌کرد و با شنیدن قیمت طلای زرد و یا هم قیمت طلای سرخ قیمت دیگری را همواره می توان دریافت. درحالی که وضعیت در سالهای اخیر به‌گونه ای است که، ارزش و قیمت هر مثقال زعفران در مقایسه با طلا از قیمت کاه هم به مراتب پایین تر و بی ارزش‌تر را رقم زده است.
ادامه این شرایط به عنوان زنگ خطری بزرگ، سرمایه گذاری کشاورزان زحمتکش را در این حوزه و بازار محصول گرانبها اما بی‌بها با تهدید جدی مواجه کرده و به عنوان هشداری پیش روی متولیان و حتی مافیای موجود در این عرصه را هم با تهدید جدی روبرو کرده است چراکه اگر دیرتر نسبت به این تهدید اقدام کنیم آن‌وقت از این فرصت ارزشمند و عوامل آن که کشاورزان هستند اثری نخواهد ماند و منافع آشکار آن حتی نصیب مافیای پنهان نخواهد شد.
با تداوم این روند دیری نخواهد پایید که بیشتر کشاورزان، عطای فعالیت در مزارع زعفران را به لقایش ببخشند و شاید سر از میدان دلالی و غیره سر در بیاورند. البته هنوز هم دیر نشده است و متولیان امر می توانند با تدبیری شایسته و در شأن جایگاه محصول برای آینده طلای سرخ کشور اقدامی عاجل کنند که دعای خیر کشاورزان پینه به‌دست همواره بدرقه راهشان باشد و سهمی شایسته در سیر تامین اشتغال این دیار محروم ایفا کنند.
نظر شما