خبرگزاری شبستان- خراسان جنوبی؛ زهرا مهرور-این روزها فصل برداشت خوشه های سرخ یاقوت خراسان جنوبی است. محصولی که در کنار زعفران و عناب یکی از محصولات استراتژیک و خاص این خطه کویری محسوب شده و خشکسالی های چندین ساله نه تنها ریشه های آن را نخشکانده بلکه روز به روز بر سطح زیر کشت آن افزوده شده است.
خراسان جنوبی با تولید سالانه ۲۱ هزار تن زرشک بی دانه مقام نخست این محصول در کشور و دنیا را به خود اختصاص داده و کیفیت بالای دسترنج زرشک کاران استان هنوز هم در دنیا بی رقیب است.
با وجود همه خواص دارویی و غذایی یاقوت کویر هنوز هم جای محصولات خوش آب و رنگ و سرخ آن بر سر سفره ها خالی است و هنوز هم از ۲۱ هزار تن زرشک تولیدی استان حدود ۱۷ درصد فرآوری، ۳۰ درصد تنها به صورت بسته بندی و مابقی نیز به صورت فله ای راهی بازار می شود.
هر سال بیش از ۳۸ هزار کشاورز در زمینه کاشت، داشت و برداشت این محصول فعال هستند و از این محل ارتزاق می‌کنند. اما متاسفانه علی رغم سعی و تلاش وافر کشاورزان این خطه برای برداشت این یاقوت های سرخ، دلالان و واسطه‌ها همچون بسیاری از حوزه‌های دیگر در این عرصه نیز نفوذ کرده و به اصطلاح به مفت بری از زارعان این محصول مبادرت می‌ورزند.
زرشک از محصولاتی بوده که بنا به گفته کشاورزان هر دو سال به بار می نشیند و طی این مدت زرشک کاران خان های مختلف سیل، خشکسالی، آفات، سرما و حتی گرما را پشت سر می گذارند. سال گذشته هم کرونا داغ بر دل زرشک‌کاران گذاشت و محصول بر روی دستشان باقیمانده و در بارگاه‌های زرشک خاک می‌خورد. حالا هم این معضل و نبود محلی مناسب برای خشک کردن اصولی این محصول کشاورز را ناچار به فروش محصول تر به قیمت خیلی پایین می کند.
نارضایتی زرشک‌کاران از قیمت حاکم بر بازار
زرشک‌کاران خراسان جنوبی این روزها حال و روز خوشی ندارند؛ رکود بازار فروش و قصه پر درد قیمت پایین آن باز هم برای زرشک‌کاران تکرار شد. یکی از زرشک کاران خراسان جنوبی در گفت‌و‌گو با خبرنگار شبستان تنها محصول کشاورزی خود را زرشک عنوان می کند و می گوید: چندسال قبل زرشک تازه کیلویی هفت هزار تومان بود و اکنون با این تورم بالا هم باز با همان قیمت زرشک را می‌خرند. آیا این انصاف است؟
«هاشمی» با بیان اینکه این قیمت های پایین جوابگوی دسترنج کشاورزان نیست، می افزاید: امسال حتی هزینه کاشت، داشت و برداشت را نمی توانیم جبران کنیم چه برسد به سود.
این کشاورز روستای گازار می گوید: اکثر کشاورزان منطقه محصول خود را به صورت پفکی در بارگاه‌های بهداشتی خشک می‌کنند اما چون هنوز زرشک پارسال روی دستمان باقی مانده است برای خشک کردن زرشک امسال خود با مشکل مواجه هستیم.
یکی دیگر از زرشک‌کاران روستای شاخن بیرجند که از شرایط پیش آمده برای محصولش ناراضی است، می گوید: بعد از یکسال زحمت و تقبل هزینههای سرسام آو‌ر در خصوص خریداری کود و سم، حالا و در زمان برداشت قیمت پیشنهادی برای خرید زرشک آن قدر پایین است که نمیتواند حتی هزینههای آنها را پوشش دهد.
خرید یاقوت سرخ به قیمتی ناچیز!
به گفته «رضایی» الان قیمت یک بسته پفک بی‌خاصیت و مضر ۸ هزار تومان است چرا باید یک کیلو زرشک تازه با دنیایی از خواص دارویی و غذایی نیز با قیمت ۸ تا ۱۰ هزار تومان از ما خریداری شود که همان هزینه جمع‌آوری و پول کارگر هم نمی‌شود!
اگر چه تعاون روستایی برای خرید زرشک تازه و خشک از کشاورزان ورود پیدا کرده است اما با قیمت بسیار ناچیز محصول را خریداری می‌کنند که به اذعان کشاورزان این قیمتها نه تنها به صرفه نیست بلکه به ضرر کشاورز است.
گلایه کشاورزان را قبول داریم
«وحید ضیائیان‌احمدی» مدیر تعاون روستایی خراسان جنوبی در گفتگو با رسانه ها با اشاره به اینکه به دلایل متعدد به ویژه شیوع بیماری کرونا بخشی از محصول زرشک کشاورزان استان در انبارها مانده و به فروش نرفته است، می گوید: با پیگیری و رایزنی‌های صورت گرفته، سازمان تعاون روستایی با خرید توافقی این محصول موافقت کرد.
وی ادامه می دهد: براساس توافقی که با برخی فروشگاه‌های زنجیره‌ای از جمله رفاه و اتکا و شهروند انجام شد، زرشک بسته‌بندی شده نیز در این فروشگاه‌ها عرضه می شود.
ضیائیان احمدی با بیان اینکه قیمت توافقی زرشک زیاد مناسب نیست و گلایه کشاورزان را هم قبول داریم، می گوید: در حال حاضر قیمت توافقی زرشک مدیریت شده و قیمت آن بین ۸ تا ۱۰ هزار تومان ثابت مانده است.
به گفته این مسئول تاکنون توسط تعاون روستایی خراسان جنوبی ۲۰۶ تن زرشک تازه از کشاورزان خریداری شده و این آمادگی وجود دارد که هرچه قدر کشاورزان، زرشک به مراکز تحویل دهند، خریداری شود.
از نیمه دوم مهرماه برخی شرکت های فعال فرآوری زرشک در شهرستان قاین نیز خرید زرشک تازه را از کشاورزان شروع کرده‌اند اما آنها هم با هر قیمتی که بخواهند زرشک را از کشاورز می‌خرند ضمن اینکه باید چند روز در این هوای سرد پاییزی در صف های طولانی منتظر باشند تا نوبت خرید محصولشان فرا رسد. یکی از همین شرکت ها روزانه بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ تن زرشک تازه را می خرد و تبدیل به محصول ارزشمند کنسانتره زرشک می‌کند.
در این حال کارشناسان تاکید می‌کنند که نبود و کمبود صنایع تبدیلی و زنجیره‌ای برای تبدیل محصولات خام کشاورزی به فراورده‌های غذایی و نیز کمبود سردخانه و انبارهای استاندارد برای ذخیره و نگهداری محصولات کشاورزی از عوامل دیگری است که همه ساله موجب بروز ناهنجاری در بازار محصولات کشاورزی استان می‌شود.
پیش‌بینی برداشت ۲۲ هزار تن زرشک
«غلامرضا قوسی» رئیس جهاد کشاورزی خراسان جنوبی در گفت‌و‌گو با خبرنگار شبستان در بیرجند به پیش بینی برداشت ۲۲ هزار تن زرشک از باغات استان اشاره می کند و می گوید: در حال حاضر ۱۸ هکتار از باغات استان به کشت زرشک اختصاص یافته است.
وی با تاکید بر اینکه امسال برای بحث خرید توافقی و بازاریابی زرشک اقدامات بسیار خوبی انجام شده است، می افزاید: در سفر وزیر جهاد کشاورزی به استان خراسان جنوبی مصوب شد که تمام هزینه های اطلاع رسانی و تبلیغاتی برای معرفی محصول زرشک در سطح جهانی از سوی این وزارتخانه تامین شود.
قوسی از عدم محدودیت برای خرید محصول زرشک‌کاران خبر داد و می افزاید: خوشبختانه در تهران از زرشک تازه استقبال خوبی شده است و همه محصول ارسالی به فروش می رسد.
رئیس جهاد کشاورزی خراسان جنوبی با اشاره به توافق با نمایندگان شرکت های آستان قدس رضوی در بازدید از باغات و بارگاه های بهداشتی استان، می گوید: در همین راستا این شرکت ها انجام صادرات زرشک به کشور روسیه را پیگیری خواهند کرد.
پرداخت تسهیلات برای ایجاد بارگاه بهداشتی و صنایع فرآوری زرشک
وی با اشاره به پرداخت بدون محدودیت تسهیلات به کشاورزان برای ایجاد بارگاه بهداشتی زرشک، بیان می کند: در بحث فرآوری زرشک نیز بدون محدودیت سقف اعتباری به سرمایه گذاران تسهیلات با بهره ۱۲ درصد پرداخت می شود.
قوسی به وضعیت فرآوری زرشک در خراسان جنوبی اشاره می کند و می افزاید: بیش از ۳۰ درصد محصول زرشک استان بسته‌بندی و ۱۷ درصد فرآوری می شود و قطعا هر چه بتوانیم واحدهای فرآوری را افزایش دهیم ارزش افزوده بیشتری برای کشاورزان ایجاد خواهد کرد به همین دلیل اکنون بدون محدودیت برای ایجاد صنایع فرآوری محصول زرشک و زعفران تسهیلات پرداخت می شود.
بهره سخن
ناشناخته بودن یاقوت سرخ کویر در جهان سبب شده است تا همیشه زرشک‌کاران برای فروش محصولی که مطابق با اقلیم خراسان جنوبی است با فراز و فرودهایی مواجه شوند. طوری که گاهی قیمت این محصول به واسطه صادرات به بازارهای جهان خوب می شود و زرشک کاران نیز امیدوار می شوند و به امید فروش بهتر درد تیغ تیز شاخه های این محصول خاص منطقه را به جان می خرند اما گاهی آن قدر بازار راکد می شود که اگر مجبور نباشند تن به فروش این محصول که با زحمت فراوان برداشت کرده اند نمی دهند.
اما آنچه مسلم است اینکه عدم وجود صنایع تبدیلی مناسب در حوزه کشاورزی بخصوص در زمینه محصول زرشک، عدم بسته بندی مناسب و فروش فله ای، روند نامطلوب و کم صادرات این محصول ارزشمند بنا به گفته کشاورزان از مهمترین دلایلی است که آنان را به انتقاد و گلایه از وضعیت موجود در زمینه فروش محصول تولیدی‌شان تحریک کرده است.
نظر شما