گُمشده ای به نام صنایع دستی/ هنر هنرمندان در جزیره انزوا تولید می شود

خبرگزاری شبستان_ خراسان شمالی؛ شهر فاروج؛  پُرسان پُرسان، با واسطه فروشندگان زن، به در خانه ای می رسم که در آن آثاری زیبای از کنف بافی می بینم، تمام تزئینات خانه از کار کنف است و بسیاری از وسایل هم کاربردی است و به استفاده رسیده است. بانوی تولید کننده این آثار در خصوص دلیل عدم عرضه تولیدات خود در فضای تجاری می گوید: توان تامین هزینه های اجاره یک مکان را با توجه به نرخ بالای اجاره بها ندارم.

«اکرم مرادی» افزود: سال هاست که با واسطه دوستان و آشنایان کارهایم را به فروش می رسانم اما با این روند دخل و خرج با هم نمی خواند.

وی گفت: تعداد زنانی که در خانه هایشان اقدام به فعالیت در حوزه صنایع دستی دارند کم نیست اما همه در حوزه بازار به بُن بست می رسند.

این بانو، هنرمند دیگری را در روستای خیرآباد به ما معرفی کرد به سراغ «فاطمه سنائی» هم رفتیم که هنر روبان دوزیش به غایت زیبا و روح نواز است.

این بانو که معلول هم هست، گفت: کارهایم به بسیاری از استان ها رفته اما همه به واسطه دوستان و آشنایان و تاکنون نتوانستم فضایی برای عرضه مستقیم آثارم داشته باشم.

سنائی گفت: در سال های گذشته فقط یک بار که غرفه عرضه محصول صنایع دستی در نمایشگاه نوروزی رایگان ارائه می شد توانستم فروش خوبی در آن داشته باشم و در سال های بعد رقم های بالایی برای واگذاری غرفه مطالبه می شد که توان پرداخت نداشتم.

«ثریا همتی» از بانوان میناکار شهرستان است که بخش زیادی از وسایل منزلش، هنر دست است و این بانو هم گفت: بازار، مهمترین بخش تولید صنایع دستی است که در شهرستان حلقه مفقوده این چرخه است.

وی افزود: در شهر فضای نمایشگاهی هم نداریم، بخش فرهنگی شهرداری شهر هم به گمانم کاملا تعطیل است چون تحرکی دیده نمی شود.

وی بیان کرد: تولیدکنندگان صنایع دستی در شهرستان کم نیستند اما نبود بازار، هنر دستانشان را دارد از کار می اندازد.

بانوی گلیمبافی هم گفت: شهر ما در مسیر تردد میلیون ها مسافر و زائر است و عرضه صنایع دستی در این مسیر می تواند سرعتگاهی برای ماندگاری بیشتر این مسافران باشد.

«سمیه محبوبی» افزود: حاصل دست ما به ارزانی از سوی دلالان به غارت می رود، به سختی تولید می کنیم اما به مفتی می فروشیم.

وی گفت: حوزه صنایع دستی در شهر مغفول واقع شده در حالی که می تواند به لحاظ اقتصادی کمک بزرگی به شهر باشد.

وی افزود: همه هنرمندان در جزیزه انزوای خود در حال تولید هنرشان هستند که اگر این افراد ساماندهی شوند بر جاذبه های گردشگری شهر می افزایند.

*میراث فرهنگی، صنایع دستی و توسعه گردشگری یک بسته به هم‌ پیوسته و هماهنگ است

یک کارشناس صنایع دستی هم گفت: صنایع دستی و هنرهای سنتی مجموعه هنرهای اصیل، بومی و مردمی هر کشور است که ریشه در اعتقادات، باورها، آداب، رسوم، سنن و در مجموع فرهنگ معنوی هر جامعه دارد.

 «فاطمه سادات علوی» افزود: صنایع‌ دستی با پیشینه تاریخی خود به لحاظ جایگاهی که در فرهنگ و هنر ایران دارد، از کالاهای فرهنگی، هنری و صنعتی ارزشمند به شمار می‌رود.

وی گفت: این تولیدات به دلیل نقش اساسی که در تأمین معیشت مردم به‌ ویژه برخی روستائیان دارد باید مورد حمایت قرار گیرد.

علوی بیان کرد: کشور ما با توجه به ویژگی‌های خاص گردشگری و دارا بودن مقام اول از نظر تنوع صنایع‌دستی، می‌تواند یکی از عمده‌ترین صادرکنندگان این‌گونه محصولات در جهان باشد.

این کارشناس صنایع دستی گفت: میراث فرهنگی، صنایع دستی و توسعه گردشگری یک بسته به هم‌ پیوسته و هماهنگ است و باید همسو با هم رشد یابد.

علوی با بیان این نکته که صنایع دستی می‌تواند با کمترین میزان سرمایه‌گذاری، بزرگترین فرصت را برای اشتغال و ارز‌آوری ایجاد کند، افزود:  تنوع صنایع دستی در کشورمان فرصتی کم‌نظیر برای ما فراهم کرده تا با نگاه خلاقانه، تولیدات این بخش را از حالت صرفاً ویترینی و دور از دسترس، به تولیداتی تبدیل کنیم که به زندگی روزمره خودمان و دیگر ملت‌ها، رنگ و بوی تازه و البته زیباتری می‌دهد.

وی با تاکید بر لزوم حمایت از فعالان این حوزه به ویژه قدیمی ترها برای حفظ صنایع بیان کرد: اگر این حمایت برقرار نشود باتوجه به مشکلات بسیاری که در مسیر تولید صنایع‌دستی وجود دارد، علاقه‌ای به آموزش نسل به نسل صنایع‌دستی ایجاد نخواهد شد و بسیاری از این هنرها همچون حال حاضر به تاریخ می‌پیوندد و تنها نامی از آنها باقی می‌ماند.

وی گفت: صنایع‌دستی جزئی از فرهنگ و تاریخ است و باید مانند بناهای قدیمی ‌مورد حفاظت قرار گیرد تا همچنان زنده بماند.

بیشتر فعالیت در بخش صنایع دستی در حوزه آموزش است

مدیر میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری فاروج هم گفت: بیشترین فعالیت در بخش صنایع دستی شهرستان در حوزه آموزش است.

«مجید سعیدیان»، گلیم بافی، رو دوزی سنتی، منبت و معرق، سراج سنتی (چرم دوزی) و تا حدودی جوراب بافی را از صنایع فعال شهرستان عنوان کرد و گفت: با توجه به محدودیت های کرونایی امسال دوره آموزشی برگزار نشده است اما در سال گذشته در شهر تیتکانلو برای 40 علاقه مند دوره گلیم بافی برگزار شد.

وی با اشاره به اینکه به هنرجویانی که دوره آموزشی را با موفقیت طی کنند پروانه  فعالیت ارائه می شود، افزود: به متقاضیان، تسهیلات برای رونق مشاغل خانگی در حوزه صنایع دستی ارائه می شود تا وارد بازار کار شوند.

سعیدیان با بیان اینکه در سال دو نمایشگاه عرضه صنایع دستی در بهار و تابستان با واگذاری رایگان غرفه ها به هنرمندان، برگزار می شود تا از فرصت تردد مسافران و گردشگران برای فروش محصولات تولیدی صنعتگران استفاده شود، گفت: شرایط ناشی از کرونا این فرصت ها را از هنرمندان گرفت.

وی با محدود خواندن تعداد بیمه شدگان حوزه صنایع دستی گفت: در حال حاضر هشت نفر در شهرستان در این بخش بیمه شده اند که با توجه به کمبود اعتبار چند سالی است که روند بیمه شدن صنعتگران که 100 نفر نیز معرفی شده اند، در شهرستان متوقف شده است.

وی از امضای قرارداد با پیمانکار ساخت بازارچه صنایع دستی در ورودی شهر در ضلع غربی خبرداد و افزود: کار عمرانی آغاز شده و در گام نخست با سه غرفه فعالیت آغاز اما فضا برای ساخت 12 غرفه پیش بینی شده و این طرح تا سال آینده تکمیل می شود.

*ساخت بازارچه صنایع دستی آغاز شده است

معاون فرماندار فاروج گفت: برای اجرای این طرح با مشکل زمین مواجه بودیم که با دریافت مصوبه کمیسیون ماده 5، این مشکل برطرف شد.

«رضا قاسم زاده» افزود: اعتبار اجرای این طرح در زمینی به مساحت 200 متر مربع در ورودی شهر، سه میلیارد و 500 میلیون ریال است.

هم اكنون در خراسان شمالي 63 رشته زنده و فعال صنايع دستي وجود دارد و 15 هزار صنعتگر و هنرمند در زمينه توليد اين صنايع فعاليت مي كنند که قاليچه و پشتي تركمني، گليم، سفره كردي و جاجيم، چادرشب ابريشمي، كلاه كركي و چارق دوزي از مهم ترين صنايع دستي استان محسوب مي شود.