سد هخامنشی «بستان خانی دیدگان» در فارس، شناسنامه و الگوی سدسازی ایران است

به گزارش خبرنگار خبرگزاری شبستان از شیراز، «حمید رضا کرمی»، امروز (شنبه 17 آبان) از شناسایی سازه های معماری فاخر در کاوش باستانشناسی سد هخامنشی «بستان خانی دیدگان» خبر داد و به خبرنگاران گفت: در کاوش های اخیر باستان شناسی در اطراف شهرستان های پاسارگاد، خرمبید و اطراف حوزه رود «پلوار»، سدها و شبکه های آبرسانی مورد توجه قرار گرفته است.

کارشناس پایگاه میراث جهانی پاسارگاد افزود: یکی از این سازه ها سد هخامنشی «بستان خانی دیدگان» است که در دوره هخامنشی با هدف تامین آب کشاورزی، باغبانی، مصارف عمومی و مسکونی و ... احداث شده است.

سرپرست کاوش سد هخامنشی «بستان خانی دیدگان» اضافه کرد:  بخش اعظمی از پروژه های آبی اجرا شده در دوره هخامنشی در دشت پاسارگاد و مناطق اطراف آن به اجرا درآمده است. 

وی با تاکید بر روش های هوشمندانه هخامنشیان در ساخت سدها و کانال ها بیان کرد: هدف از احداث این سامانه های آبی در دشت پاسارگاد، دشت خرمبید، دشت مرغاب و دشت کمین، کنترل سیلاب های فصلی در سرشاخه های رود «پلوار» و ذخیره کردن آب برای ماه های گرم و خشک سال بوده است.

کرمی ادامه داد: در ساخت سد «بستان خانی دیدگان» از بلوک های سنگی تراش خورده چهار گوش به صورت خشکه چین استفاده شده که با بست های فلزی دم چلچله ای بر هم سوار شده اند.

وی تاکی کرد: تعبیه آبراهه ها نیز روش علمی و دقیق است که آب را به دورترین نقاط هدایت می کرد و مهندسی آب به صورت هوشمندانه به شمار می رود و با برش مسیرهای کوهستانی و هموار کردن زمین، فرصت بهره مندی تمامی مناطق مرتبط با پاسارگاد از آب به عنوان پایتخت هخامنشی فراهم شده است. 

سرپرست کاوش سد هخامنشی «بستان خانی دیدگان» اعلام کرد: سد  «بستان خانی دیدگان» بزرگترین و مهمترین سد تاریخی منطقه به شمار می رود و با قدمت و تکنیک ساخت بالا، شناسنامه و الگوی سدسازی ایران است. 

وی با اشاره به تخریب این سد در سال های اخیر گفت: تخریب سودجویان و حفاران موجب وارد شدن آسیب های زیادی به این سد کهن  شده است. 

کرمی از اجرای عملیات حفاظت، مرمت و ساماندهی این سد خبر داد و بیان کرد: کاوش باستان شناسی در قسمت هایی از این سد از 25 شهریور امسال آغاز شده است که علاوه بر حفظ و مرمت و سامان دهی بر دانش ما در زمینه های مختلف نیز می افزاید.

وی ادامه داد: در این کاوش ها همچنین دیدگان چندین ساختار معماری با استفاده از بلوک های چهارگوش تراش خورده کشف شد که در حال مطالعه و بررسی آنها هستیم.

کرمی با ذکر ابعاد این سد هخامنشی عنوان کرد: برخورداری از یک تاج ۲۱ متر، طول ۱۷۰ متری و عرض ۷۰ متری از ویژگی های این سد است و مساحت دریاچه آن حدود 200 هکتار بوده است.

وی تصریح کرد: امیدواریم این شاهکار آبی هخامنشی از سوی مسئولان مورد توجه قرار داده شود تا ضمن حفاظت از آن، فرصت بازدید پژوهشگران و گردشگران نیز فراهم شود.