مهندسی انتظار در توقیعات امام زمان(عج) به شیخ مفید/ شرط اصلی ظهور!

به گزارش خبرنگار گروه غدیر و مهدویت خبرگزاری شبستان، نهمین روز از آذرماه در تقویم رسمی کشور روز بزرگداشت شیخ مفید(ره) نام گرفته، عالمی که در کنار مجاهدت های علمی دینی و تربیت شاگردان بنام و برجسته همچون سیدمرتضی و شیخ طوسی، مخاطب توقیعات امام زمان(عج) نیز قرار می گرفت. به مناسبت فرا رسیدن این روز و به منظور بررسی سبک زندگی منتظرانه این عالم برجسته و آموزه هایش برای منتظران با حجت الاسلام والمسلمین «سعید امیدیان»، کارشناس مرکز تخصصی مهدویت گفتگو کرده ایم که در ادامه مشروح آن تقدیم حضورتان می شود:

حجت الاسلام امیدیان با بیان اینکه برای ورود به بحث لازم است تاریخچه این توقیعات در منابع و کتبی که آنها را نقل کرده اند، آورده شود، اظهار کرد: مرحوم شیخ مفید از شخصیت های برجسته علمی و مسلط بر مباحث عقلی کلامی است و آثاری در زمینه های تاریخی و فقهی دارد، وی در سال 413 هجری وفات کرد.

این کارشناس مهدوی ادامه داد: نخستین کتابی که توقیعات عصر غیبت کبری مربوط به شیخ مفید(ره) در آن دیده می شود کتاب «احتجاج» مرحوم طبرسی متوفای اوایل قرن ششم هجری است، مرحوم ابن شهر آشوب از شاگردان مطرح وی، درباره جایگاه و عظمت علمی طبرسی سخن گفته است. بعد از آن، نخستین کسی که به میدان می آید و به این مطلب از جهت محتوا و جهت مباحث پیرامونی توقیعات می پردازد مرحوم میرزا حسین نوری در کتاب «مستدرک» است. این افراد توقیعات را تایید می کنند.

وی با بیان اینکه وارد مباحث اختلافی نمی شویم، گفت: البته نخستین کسی که توقیعات عصر غیبت کبری را نقد کرده مرحوم آیت الله العظمی خویی است و پس از ایشان مرحوم صدر (شهید صدر دوم) و مرحوم سید محمد کاظم قزوینی به عنوان موافق وارد بحث محتوایی توقیعات شده اند.

رد و بدل شدن توقیعات توسط افراد موردوثوق

حجت الاسلام امیدیان درباره چگونگی رسیدن این توقیعات به دست شیخ مفید(ره)، بیان کرد: این توقیعات توسط افرادی که موثق و موردشناخت امام(عج) و شیخ بوده اند، بین حضرت(عج) و ایشان رد و بدل می شده است. البته درباره توقیعات غیبت صغری نیز همه موارد به دست نواب خاص نبوده است بلکه افرادی موردوثوق شخصاً اقدام کرده اند. از این رو، روشن است که افرادی مطمئن و معتبر میان امام زمان(عج)  و شیخ مفید(ره) بوده اند.

رهاورد توقیعات برای منتظران

این کارشناس مهدوی درباره چرایی و ضرورت ضرورت سخن گفتن از توقیعات امام زمان(عج) به شیخ مفید(ره)، ابراز کرد: بر این توقیعات ویژگی هایی مترتب است، نخست اثبات رابطه وجود نازنین امام زمان(عج) با مردم همعصرشان، اینکه راه بسته نیست، البته توصیه به ملاقات متفاوت است. از این رو، نخستین رهاورد این توقیعات، اثبات رابطه امام مهدی(عج) با مردمان است که در امروز جامعه هم ممکن می شود.

وی اضافه کرد: رهاورد دیگر این توقیعات، اثبات تاریخی وجود حضرت صاحب الزمان(عج) است، برخی قائل به اثبات تاریخی حضرت(عج) نیستند، اما این توقیعات از راه های اثبات تاریخی آن وجود مقدس در عصر غیبت صغری و غیبت کبری است. از دستاوردهای دیگر توقیعات، توجه حضرت(عج) به علمای هر عصر و زمان و دستگیری از آنها در صورت انحراف و انسداد است.

امام زمان(عج) با ما و از احوال ما مطلع است

این استاد حوزه با بیان اینکه در این توقیعات مطالبی کلیدی برای سبک زندگی منتظرانه تبیین شده است، گفت: توقیعات در سال های 410 و 412 هجری یعنی اواخر عمر شیخ مفید(ره) از ناحیه مقدسه صادر شده است. از این توقیعات و از خلال بیانات نورانی امام(عج) چند نکته مهم قابل استخراج است. نخست آگاهی و توجه خاص حضرت(عج) نسبت به احوالات شیعه، اینکه تصور شود ایشان در مکانی و جغرافیایی دور از مردم زندگی می کنند، دور از مفاد دیگر روایات و غیرعلمی و غیرمستند است چراکه امام زمان(عج) با ما و مطلع از احوال ما هستند. چنان که در توقیع شریف آورده اند: من مطلع از احوال شما هستم و چیزی از شما بر من پنهان نیست (اشاره به احاطه علمی حضرت(عج) به احوال و اخبار و خستی ها و چالش های زندگی ما).

این کارشناس مهدوی تاکید کرد: این مهم امیدبخش و انگیزه بخش است که ایشان مطلع هستند و می فرمایند: شما صاحب و ناظر دارید و رها نیستید. حضرت حجت(عج) در فقرات دیگر از برخی لغزش ها و رفتارهای ناشایست شیعیان شکایت می کنند. شیعه امروز به عنوان منتظر باید توجه داشته باشد که در محضر خدا و ولی خدا است، چراکه حضرت(عج) خود فرمودند: ما، شما را رها نکرده و از یاد نبرده ایم وگرنه بلا بر شما نازل می شد و دشمنان شما را از بین می بردند. یک پیام و درس بزرگ در این توقیعات این است که حضرت بقیه الله الاعظم(عج) به ما توجه دارند و ما هم باید به رفتارمان حواسمان باشیم.

رعایت تقیه در مواجهه با دشمنان و حفظ امنیت

وی با بیان اینکه امام زمان(عج) بر رعایت تقیه در مواجهه با دشمنان تاکید دارند، اظهار کرد: به فرموده ایشان باید جایی که جان در خطر است عقاید بروز داده نشود، این یعنی توصیه به رعایت امنیت. در فقرات دیگر به دوستی اهل بیت(ع) به عنوان راه نجات توصیه می کنند یعنی اگر دوست و رفیق می خواهید به ائمه(ع) رجوع کنید و از سیره آن حضرات(ع) الگو و مدل بگیرید. حضرت(عج) فرمودند: طوری عمل کنید که به ما و محبت ما نزدیک شوید.

شرط ظهور!!

وی تاکید کرد: در فراز دیگری از توقیعات، حضرت حجت(عج) بیانی نورانی دارند و به شرط ظهور و دیدار با خود اشاره می کنند، توصیه حضرت(عج) به چله نشینی و اوراد و اذکار خاص نیست بلکه آسیب شناسی کرده و می فرمایند: اینکه ظهور به تاخیر می افتد و زمینه ملاقات با من میسر نیست رفتار شما است. امام(عج) فرمودند: اگر شیعیان که خدا به آنها توفیق به اطاعت دهد و به تقوا و تبعیت و عهدشان وفادار بودند، دیدار ما به تاخیر نمی افتاد و در این ملاقات و دیدار تسریع می شد. این دیدار می تواند ظهور باشد یا ملاقات با حضرت(عج).

حجت الاسلام امیدیان با بیان اینکه آنچه به منتظر ظرفیت محب بودن و اهلیت می دهد، طاعت است، خاطرنشان کرد: اما اخبار ناراحت کننده از رفتار و اعمال شیعیان مانع این دیدار و لقاء است. بنابر این، آنچه در توقیعات امام زمان(عج) به شیخ مفید(ره) دیده می شود ضمن مطالب دیگر، این نکات کلیدی و روح حاکم است  که منتظر باید متوجه آنها باشد تا همانگونه که حضرت صاحب الزمان(عج) فرمودند: ما از احوال شما مطلع هستیم و بر شما احاطه داریم، اخبار ناگوار ما به گوش مهدی فاطمه(س) نرسد.