به گزارش خبرنگار قرآن و معارف خبرگزاری شبستان، نماز در تمام ادیان الهی به عنوان برترین آیین عبادی و رکن معنویت و ارتباط با خداوند مطرح بوده است، درخواست حضرت ابراهیم (ع) چنین بوده است که «رب اجعلنی مقیم الصلوة و من» پروردگارا، من و ذریه ام را برپا دارنده نماز قرار ده، به حضرت موسی (ع) در کوه طور خطاب شد: «اننی انا الله لا اله الا انا فاعبدنی و اقم الصلوة لذکری» همانا من الله هستم، معبودی جز من نیست مرا پرستش کن و نماز را برای یاد من برپا دار. در آیین مقدس اسلام «نماز» جایگاه ویژه ای دارد و در قرآن کریم بر آن تاکید فراوان شده است لذادر این خصوص با حجت الاسلام والمسلمین «سید محمد عابدین زاده» استاد حوزه و دانشگاه گفت و گویی انجام داده ایم که در ادامه می خوانید.
فلسفه و حکمت نماز در اسلام چیست؟
با توجه به اینکه روح به جسم انسان تعلق دارد و بر همین اساس انسان دائما درگیر تعلقات مادی دنیا می باشد لذا برای کاهش این آثار دنیوی و برای اینکه انسان بیشتر به سمت معنویت و عالم معنا سوق پیدا کند، دین مبین اسلام برای این مسایل قالب هایی در نظر گرفته است که نماز مهمترین آن است.
علل نمازگریزی جوانان و نوجوانان و کمرنگ شدن این فریضه مهم در جامعه ما چیست؟
به طور کلی عدم آشنایی با حقیقت نماز و بد مطرح شدن آن توسط متولیان مربوطه از علل نمازگریزی جوانان و نوجوانان در جامعه امروز ماست، با توجه به اینکه نماز خلاف جهت روند عادی زندگی ما حرکت می کند و روند عادی زندگی ما به سمت مسایل مادی و دنیوی (کار، کسب درآمد، منفعت و …) است لذا هدف نماز کندن ما از دنیا و سوق دادن به سمت معنویت، خداوند و عالم معنا است؛ بنابراین این کار سختی است و تنها برای افرادی که به یاد خداوند متعال هستند، آسان می باشد در همین راستا رسول اکرم (ص) فرمودند:خوشا به حال کسی که عاشق عبادت شود و عبادت را در آغوش بگیرند، بنابراین هر چقدر غفلت انسان از خداوند بیشتر باشد، کندن از این روند عادی زندگی هم برایش سخت تر می شود که قرآن کریم از آن به نام خشوع یاد می کند و می فرماید: «وَ اسْتَعِينُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاةِ وَ إِنَّها لَكَبِيرَةٌ إِلَّا عَلَى الْخاشِعِينَ» یعنی از صبر و نماز يارى جوييد واين كار جز براى خاشعان، گران و سنگين است به این معنا که به طور کامل و تمام به سمت دنیا نمی روند.
چه اقداماتی باید صورت بگیرد تا جوانان با حقیقت نماز آشنا شوند؟
ابتدا اینکه باید جوانان و نوجوانان به مسایل معرفتی خود آشنا شوند؛ مثلا بدانند کی، چی، کجاست، چه کار می کنند، قرار است به کجا بروند و چگونه باید بروند، در صورتی که از این مسایل غافل شوند، نمازشان نماز واقعی نیست؛ بنابراین ما باید با مهیا ساختن جوانان و نوجوانان در این مسیر و تقویت انگیزه های معنوی، آنها را به سمت معنویت سوق دهیم؛ بنابراین توجه بیش از اندازه فرزندان به مادیات باعث فرو رفتن آنها در تعلقات مادی می شود لذا باید مدل زندگی ای که ما به فرزندان خود ارایه می دهیم، همسو با انگیزه های معنوی باشد؛ ضمن اینکه ما به دلیل دو قطبی بودن جسم و روح (ماده و معنا) نیاز به نماز داریم، خداوند هیچ نیازی به نماز ما ندارد در حالی که برخی مواقع افراد به اشتباه تصور می کنند که خداوند به نماز ما نیاز دارد در حالی که این لطف خداوند را می رساند که اجازه خواندن نماز را به ما داده است تا ما روزی پنج مرتبه معبود خود را یاد کنیم.
چرا باید نماز بخوانیم، آیا نمی شود به گونه دیگری خداوند را عبادت کرد؟
عبادت به شکل های مختلف در دین مبین اسلام آمده است، همه اعمال انسان ها می توانند عبادت محسوب شوند. در برخی از اعمال، عبادت به معنای خاص (حج و روزه) است، برخی هم ممکن است اعمال عادی باشند ولی وقتی برای رضای خداوند انجام شوند، عبادت محسوب می شوند، بنابراین شکل های مختلف عبادت در اسلام وجود دارد ولی از جهاتی با هم متفاوت هستند و هر کدام دارای یک کارکرد هستند، ولی نماز یک عبادت عمومی سنگین است؛ به همین دلیل با سایر عبادات تفاوت دارد، ضمن اینکه در نماز توجه تام و کامل به عالم غیر مادی و خداوند می شود. ما برای رسیدن به هدف خود در زندگی نیازمند یادآوری همیشگی هدف خود هستیم. نماز هم جهت یادآوری ما از خلقت و زندگی ما در این دنیا است؛ پس نماز هم بیانگر هدف ما از خلقت و غرق نشدن در زندگی مادی ماست که از آن تعبیر به غفلت می شود.
برخی از افراد می گویند که ما نماز نمی خوانیم ولی ده ها کار خداپسندانه انجام می دهیم که رضایت خداوند را جلب کنیم، نظر شما در این زمینه چیست؟
اگر جوانان بدانند که هدف پروردگار چیزی جز تکامل و منفعت ما نیست و بدانند که خداوند علم مطلق است و او از ما خواسته که نماز بخوانیم، دیگر نمی گوییم چرا باید نماز بخوانیم، چون پروردگار بهتر می داند که از چه راه هایی به وی می رسیم؛ ضمن اینکه ما از راه های دیگری مانند دعا و ذکر هم می توانیم پروردگار را عبادت کنیم، اما آن راهی که عمومیت دارد و همه افراد با هر توان فکری و علمی می توانند آن را به جا بیاورند، نماز است لذا شناخت خداوند و ویژگی های نماز از جمله عوامل مهمی است که در دین مبین اسلام برای اقامه نماز تاکید شده است؛ بنابراین تاکید دین اسلام به حقیقت نمازاست، نمازی که در آن حضور قلب داشته باشیم؛ هرچند برخی از افراد آن توجه لازم را در نماز خود ندارند ولی این را هم باید بدانیم که همین نمازها هم به مرور زمان راه رسیدن به نماز واقعی را فراهم می کنند؛ پس نباید بگوییم چون توجه لازم به نماز را نداریم، پس نمی خوانیم، این تصور اشتباهی است.
بی توجهی و سستی به نماز چه آثار و تبعاتی به همراه دارد؟
همان طور که ورزش کردن باعث شادابی و سلامتی انسان و از بین رفتن بسیاری از امراض در بدن ما می شود، نماز هم «ورزش روح» محسوب می شود و بی توجهی به این فریضه مهم دینی باعث از بین رفتن فواید نماز که همان قرب به پروردگار و توجه به او در زندگی مان است، می شود.
نظر شما